Minister Edukacji i Nauki podpisał trzy rozporządzenia wprowadzające m.in. nowy przedmiot historia i teraźniejszość oraz zmieniające podstawy programowe przedmiotów historia (zakres podstawowy i rozszerzony) oraz wiedza o społeczeństwie (zakres rozszerzony).
Akty wykonawcze, o których mowa, to …
Resort edukacji zamierza zreformować już nie tylko nauczanie wiedzy o społeczeństwie, ale także sposób, w jaki przekazywane są treści związane z przedsiębiorczością, tak aby dostosować je do potrzeb polskiej gospodarki. Od 01.09.2023 r. w szkolnych planach lekcyjnych ma pojawić się nowy przedmiot „Biznes i zarządzanie”. MEiN chce, żeby BiZ wszedł do programu maturalnego w 2027 r. – jako przedmiot dodatkowy zdawany na poziomie rozszerzonym.
Najpierw jednak muszą odbyć się konsultacje dotyczące podstawy programowej. Do udziału w tych pracach resort zachęca przedstawicieli biznesu, organizacje branżowe i ekspertów-praktyków, przekonując, że nowy przedmiot ma mieć wymiar praktyczny, skorelowany z oczekiwaniami rynku pracy oraz potrzebami uczelni. Zastąpi on realizowane dziś „Podstawy przedsiębiorczości”, które zdaniem ministra są zbyt teoretyczne i wymagają poszerzenia o zagadnienia, które pomogą młodym ludziom funkcjonować w świecie biznesu i zarządzania oraz podejmować odpowiedzialne decyzje finansowe.
Dnia 19 października podczas konferencji prasowej Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek podsumował swoje najważniejsze działania zrealizowane w pierwszym roku urzędowania. Wśród kluczowych inicjatyw z obszaru oświaty i wychowania szef MEiN mówił m.in. o: programie Laboratoria Przyszłości, przedsięwzięciu „Poznaj Polskę”, Narodowym Programie Wsparcia Uczniów po Pandemii oraz odbiurokratyzowaniu pracy nauczycieli.
Odnosząc się z kolei do najważniejszych inicjatyw związanych z nauką i szkolnictwem wyższym, minister Przemysław Czarnek zwrócił uwagę m.in. na Pakiet Wolności Akademickiej, wsparcie dla uczelni na przeciwdziałanie skutkom pandemii czy przygotowanie programu „Rozwój czasopism naukowych”.
– Zaczynam od tego, co było przygotowane jeszcze wiosną tego roku i jest realizowane w tym momencie, czyli program wsparcia szkół i uczniów po pandemii – powiedział minister.
Podkreślił, że działania realizowane w programie są związane zarówno ze zdrowiem i kondycją fizyczną dzieci oraz młodzieży, wsparciem psychologiczno-pedagogicznym, jak również pomocą w opanowaniu i utrwaleniu materiału.
W swoim wystąpieniu szef MEiN zwrócił także uwagę na popularność programu „Poznaj Polskę” wśród uczniów i nauczycieli. Dodał, że przedsięwzięcie będzie kontynuowane w kolejnych miesiącach, aby jak największa grupa dzieci i młodzieży mogła korzystać z dofinansowania do wycieczek szkolnych.
– Chcę państwa poinformować, że dokładamy kolejne miliony złotych. W przyszłym tygodniu będzie ogłoszenie i kolejny nabór na wycieczki jeszcze tegoroczne. A na przyszły rok będziemy mieć sto kilkadziesiąt milionów złotych na program „Poznaj Polskę”. Zatem wyjazdy dopiero się rozpoczęły i będą kontynuowane w kolejnym roku kalendarzowym – mówił minister Przemysław Czarnek.
Podsumowując najważniejsze inicjatywy związane z oświatą i wychowaniem, Minister Edukacji i Nauki mówił także o programie Laboratoria przyszłości, nowej edycji programu Aktywna tablica, odbiurokratyzowaniu pracy nauczycieli czy wsparciu na naukę zdalną.
Odnosząc się z kolei do działań w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego, minister Przemysław Czarnek powiedział o Pakiecie Wolności Akademickiej, miliardzie złotych na podwyżki dla pracowników szkół wyższych czy dodatkowym wsparciu dla uczelni na przeciwdziałanie skutkom pandemii. Nawiązał także do zmiany w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym, która pozwala przekwalifikować państwowe wyższe szkoły zawodowe na akademie nauk stosowanych z uprawnieniami do kształcenia w zakresie pedagogicznym, a także do programu „Rozwój czasopism naukowych”.
– Program „Rozwój czasopism naukowych” za blisko 40 mln zł wychodzi naprzeciw oczekiwaniom polskich redaktorów czasopism naukowych. Wiosną tego roku dokonaliśmy reformy punktacji czasopism naukowych, która często uniemożliwiała publikowanie badań naukowych. Za kilka tygodni czeka nas kolejna. Wszystko po to, żeby uwolnić polską naukę, aby naukowcy mogli publikować swoje wyniki – wskazywał Minister Edukacji i Nauki.
Szef MEiN zwrócił uwagę, że cele, które uzgadniał z premierem Mateuszem Morawieckim przed objęciem stanowiska, będą realizowane w kolejnych miesiącach urzędowania. Wszystkie punkty, które zostały założone tuż przed objęciem urzędu i zostały uzgodnione z premierem, zostały zrealizowane, kolejne będą realizowane w kolejnych miesiącach.
Materiały:
Działania Ministra Edukacji i Nauki
Działania_Ministra_Edukacji_i_Nauki.pdf 7.82MB
Program Laboratoria Przyszłości z budżetem 1 mld zł na zakup drukarek 3D, mikrokontrolerów, i robotów, dofinansowanie wycieczek szkolnych w ramach przedsięwzięcia „Poznaj Polskę”, Narodowy Program Wsparcia Uczniów po Pandemii, dodatkowe wsparcie finansowe 500 zł dla nauczycieli zaangażowanych w pracę zdalną z uczniami to tylko niektóre z działań związanych z oświatą i wychowaniem, które zrealizował minister Przemysław Czarnek w pierwszym roku swojego urzędowania. W tym czasie Ministerstwo Edukacji i Nauki przygotowało także zmiany w nadzorze pedagogicznym oraz propozycje zmian w zakresie pragmatyki dla nauczycieli, które przełożą się na wzrost wynagrodzeń od 01.09.2022 r.
Nowy program rządowy ogłoszony przez MEiN wraz z Centrum GovTech. To środki finansowe na nowoczesny sprzęt dla polskich szkół, tj.: drukarki 3D, mikrokontrolery, roboty czy sprzęt do nagrań. Program realizuje jeden z postulatów „Polskiego Ładu” i jest finansowany z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Na jego realizację przeznaczymy 1 mld zł! Łącznie z inicjatywy skorzysta ponad 3 miliony uczniów uczących się w niemal 15 000 szkół.
To pilotażowy projekt MEiN oraz Centrum Nauki Kopernik zapoczątkowany w sierpniu 2020 r., który poprzedza utworzenie zapowiadanych w „Polskim Ładzie” Małych Centrów Nauki. Przeznaczono na ten cel 44 mln zł. Zakłada on stworzenie do 2023 r. ogólnopolskiej sieci lokalnych minicentrów nauki, w których zgodnie z innowacyjnym podejściem praktykowanym od lat w CNK wiedzę zdobywa się poprzez samodzielne poszukiwanie i eksperymentowanie.
To program, w ramach którego szkoły mogą otrzymać środki na dofinansowanie wyjazdów do muzeów, miejsc pamięci, obiektów kultury czy instytucji popularyzujących osiągnięcia nauki. Celem przedsięwzięcia jest wsparcie nauczycieli oraz wzbogacenie i uatrakcyjnienie procesu dydaktycznego. Program to sposób na poznanie naszego dziedzictwa narodowego i kulturowego oraz popularyzację osiągnięć polskiej nauki. Na dofinansowanie wycieczek przeznaczyliśmy 15 mln zł, a w ramach wznowionego naboru dodatkowo blisko 10 mln zł! Łącznie na program „Poznaj Polskę” w 2021 roku zostanie wydatkowana kwota około 25 mln zł. Przedsięwzięcie jest realizowane w ramach programu „Polski Ład”.
MEiN przygotowało 4 programy wsparcia uczniów po okresie pandemii. Programy są związane zarówno ze zdrowiem i kondycją fizyczną dzieci oraz młodzieży, wsparciem psychologiczno-pedagogicznym, jak również pomocą w opanowaniu, a także utrwaleniu materiału. Na ich realizację MEiN przeznacza ok. 244 mln zł. Celem programów jest kompleksowe wsparcie młodych ludzi w powrocie do szkół po długotrwałym okresie nauki zdalnej.
„WF z AWF – Aktywny powrót do szkoły” to program przygotowany również przez resort edukacji we współpracy z Akademiami Wychowania Fizycznego. Jego głównym celem jest poprawa oraz monitoring stanu kondycji fizycznej dzieci i młodzieży po powrocie do zajęć stacjonarnych. Program „WF z AWF” to 42 mln zł w ramach umowy z Akademiami Wychowania Fizycznego w całym kraju i ponad 46 tys. nauczycieli zgłoszonych na szkolenia.
Przeciwdziałając skutkom pandemii, Ministerstwo Edukacji i Nauki we współpracy z naukowcami z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz przedstawicielami Fundacji Polskiej Akademii Nauk w Lublinie realizuje pilotażowy program wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. Na ten cel przekazujemy w tym roku 15 mln zł.
Zajęcia wspomagające mają na celu utrwalenie wiadomości i umiejętności z wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego. Są przeznaczone dla uczniów klas IV-VIII publicznych i niepublicznych szkół podstawowych oraz szkół ponadpodstawowych, w tym szkół specjalnych oraz artystycznych realizujących kształcenie ogólne. Na realizację zajęć wspomagających przeznaczyliśmy 187 mln zł. Środki pochodzą z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2021.
Program profilaktyki krótkowzroczności u uczniów z edukacji wczesnoszkolnej, ogłoszony wspólnie przez MEiN oraz Ministerstwo Zdrowia. Badania przesiewowe realizuje zespół ekspertów z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie pod kierownictwem prof. dr. hab. Roberta Rejdaka. Program będzie realizowany w IV kwartale br. Jego koszt w tym roku to 1,1 mln zł. W ramach programu zostaną przeprowadzone nieinwazyjne badania okulistyczne, m.in. ocena obrazu oka na postawie zdjęć cyfrowych. Ich wyniki będą przetwarzane z wykorzystaniem technologii sztucznej inteligencji. Badania przesiewowe w szkołach zostaną poprzedzone akcją edukacyjną skierowaną do szkół w regionie.
W grudniu 2020 r. resort przekazał samorządom 35 mln zł dla szkół na zakup komputerów przenośnych i sprzętu multimedialnego. Łączny budżet programu „Aktywna tablica” na lata 2020-2024 to 290 mln zł. W 2021 roku przeznaczy się na ten cel 70 mln zł.
Zniesienie ewaluacji zewnętrznej, wewnętrznej i monitorowania jako form nadzoru pedagogicznego, które generują biurokrację szkolną, to główne założenia rozporządzenia podpisanego 30 sierpnia br. Przemysława Czarnka. Dzięki tym zmianom nauczyciele nie będą obciążeni nadmiernymi obowiązkami biurokratycznymi.
Więcej czasu nauczyciela dla ucznia, mniej biurokracji, a także kilkudziesięcioprocentowe podwyżki – to cel przedstawionych przez MEiN zmian w pragmatyce zawodowej nauczycieli. Podniesienie prestiżu zawodowego nauczycieli do jeden z priorytetów Ministerstwa Edukacji i Nauki.
MEiN wspólnie z Rządową Agencją Rezerw Strategicznych wyposażyło szkoły i placówki w dodatkowy sprzęt oraz środki ochrony osobistej finansowane z budżetu państwa. Łącznie na ten cel przeznaczono 100 mln zł. Są to stacje dezynfekujące z funkcją mierzenia temperatury, termometry oraz środki ochrony osobistej – maseczki, rękawiczki, płyny dezynfekujące. Do szkół trafiło prawie 32 tys. stacji do dezynfekcji z funkcją mierzenia temperatury, a także pakiety ze środkami ochrony osobistej: 230 mln sztuk maseczek, ok. 43 mln sztuk rękawiczek, prawie 560 tys. pojemników z płynem do dezynfekcji. Szkoły i placówki otrzymały również termometry bezdotykowe (prawie 100 tys. sztuk).
Nauczyciele zaangażowani w pracę zdalną z uczniami otrzymali 500 zł dofinansowania na zakup sprzętu, akcesoriów komputerowych lub oprogramowania. Rząd przeznaczył na ten cel ok. 300 mln zł dodatkowych środków.
Dzięki współpracy z Centrum GovTech nauczyciele, którzy mają trudności z obsługą narzędzi do edukacji zdanej, mogą skorzystać z pomocy specjalistów. Dzwoniąc pod numer +48 222 500 144, otrzymają profesjonalne wsparcie techniczne.
Źródło: Ministerstwo Edukacji i Nauki
Z okazji Dnia Edukacji Narodowej 14 października, Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek złożył nauczycielom oraz pracownikom oświaty najlepsze życzenia. W skierowanym do dyrektorów wszystkich szkół i placówek oświatowych liście podkreślił jak ważna jest rola nauczycieli w procesie nauczania i wychowania.
– Z okazji Dnia Edukacji Narodowej przekazuję wszystkim nauczycielom, wychowawcom, pedagogom i pracownikom oświaty wyrazy najwyższego uznania i szacunku. Każdego dnia pomagają Państwo zdobywać uczniom nową wiedzę, inspirują ich do rozwijania pasji i talentów, a także przygotowują do wejścia w dorosłe życie, do podjęcia w przyszłości nowych ról społecznych. Serdecznie za to dziękuję – podkreślił Minister Edukacji i Nauki.
W liście minister Przemysław Czarnek przedstawił działania MEiN związane z odbudowywaniem prestiżu zawodu nauczyciela. Minister wspomniał o propozycjach resortu dotyczących wzrostu wynagrodzenia, a także zmianach w zakresie czasu pracy oraz awansu zawodowego.
Minister Edukacji i Nauki wspomniał o wspólnym przedsięwzięciu MEiN i Centrum GovTech „Laboratoria przyszłości”. Dzięki tej inicjatywnie możliwe będzie wsparcie szkół w nowoczesne narzędzia jakimi są m.in. drukarki 3D czy roboty. Minister wyraził także zadowolenie z dużego zaangażowania szkół i środowiska oświatowego w program „Poznaj Polskę”.
– To znakomity sposób na urozmaicenie i wzbogacenie zajęć lekcyjnych, a także na przybliżenie młodym ludziom historii oraz bogactwa polskiego dziedzictwa narodowego – podkreślił minister Przemysław Czarnek.
Szef resortu edukacji i nauki skierował także słowa uznania do środowiska oświaty polonijnej, podziękował za trud, jaki nauczyciele wkładają w nauczanie języka polskiego oraz przekazywanie wiedzy naszym młodym Rodakom dorastającym na obczyźnie.
Dzień Edukacji Narodowej, zwany tradycyjnie Dniem Nauczyciela, funkcjonuje od 1982 roku jako święto wszystkich nauczycieli i pracowników oświaty. Wprowadzono je ustawą – Karta Nauczyciela z 1982 roku.
Nazwa Dzień Edukacji Narodowej pochodzi od powołanej przez Sejm w 1773 roku z inicjatywy kró1a Stanisława Augusta Poniatowskiego, Komisji Edukacji Narodowej – pierwszego w Europie ministerstwa oświaty, które zajęło się reformowaniem szkolnictwa w Polsce i uczyniło nasz kraj prekursorskim w tej dziedzinie.
Działalność Komisji Edukacji Narodowej miała przełomowe znaczenie w historii polskiego szkolnictwa. Opracowano wówczas nowe programy nauczania, zorganizowano na nowo szkoły średnie, zreformowano szkoły wyższe. Reforma szkolnictwa miała stanowić istotne ogniwo reformy państwa, jej celem było wykształcenie pokolenia Polaków świadomych swoich obowiązków obywatelskich, wyposażonych w wiedzę użyteczną, opartą na ówczesnych zdobyczach nauki.
Obecnie 14 października jest dniem, w którym podczas uroczystości przypomina się najlepsze tradycje naszego narodu i państwa, nagradza zasłużonych nauczycieli w podziękowaniu za ich trud oraz poświęcenie.
Dzień Edukacji Narodowej jest wolny od zajęć lekcyjnych (na podstawie art. 74 ustawy z dn. 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2021 r. poz. 1762.). Uczniowie nie mają tego dnia lekcji, ale nie jest to dla nich dzień wolny od obecności w szkole. Szkoła w tym dniu jest zobowiązana prowadzić zajęcia opiekuńcze (w godzinach ustalonych w szkole) lub zajęcia innego rodzaju, na przykład związane z odbywającymi się z tej okazji uroczystościami szkolnymi.
Materiały:
Źródło: Ministerstwo Edukacji i Nauki
Dnia 09.08.2021 r. weszło w życie rozporządzenie MEiN z dn. 04.08.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego (Dz.U. poz. 1427). Nowelizacja wprowadza modyfikacje w rozp. MEN z dn. 21.12.2016 r. (Dz.U. poz. 2223, z późn. zm.), które obecnie ma zastosowanie wyłącznie do absolwentów szkół tzw. starego ustroju szkolnego, obowiązującego przed 01.09.2017 r., tj. przed wprowadzeniem zmian wynikających z ustawy Prawo oświatowe (u.P.o.).
Określone w nowelizowanym rozp. szczegółowe warunki i sposób przeprowadzania egzaminu maturalnego dotyczą matury przeprowadzanej na „starych zasadach”, czyli w:
Ustawodawca przewidział jednak okres przejściowy. I tak, zgodnie z art. 297 ust. 2 ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60, z późn. zm.), egzamin maturalny „na starych zasadach”, czyli na podstawie rozdziału 3b ustawy o systemie oświaty (u.s.o.) w brzmieniu obowiązującym przed 01.09.2017 r. i rozp. z dn. 21.12.2016 r., będzie przeprowadzany dla:
Dodatkowo, zgodnie z art. 297a ustawy z dn. 14.12.2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60, z późn. zm.), do egzaminu maturalnego „na starych zasadach” może przystąpić:
– który jako uczeń realizował indywidualny program lub tok nauki, zgodnie z art. 115 u.P.o.
We wskazanym art. 297a ww. ustawy chodzi o absolwentów szkół tzw. nowego ustroju szkolnego – ale tylko tych, którzy w szkołach ponadpodstawowych realizowali indywidualny program lub tok nauki. Dlaczego?
Umożliwienie im przystąpienia do egzaminu maturalnego przeprowadzanego (w okresie przejściowym) dla absolwentów klas ponadgimnazjalnych wynika z faktu, że uczniowie zdolni często kończą szkołę wcześniej, a tym samym zdają egzamin maturalny w terminie wcześniejszym niż wyznaczony regularnym tokiem nauki realizowanym w szkole danego typu. Jest to przepis czasowy, obowiązujący w latach 2019–2023. Przystąpienie do egzaminu maturalnego z wcześniejszymi rocznikami umożliwi tym uczniom kontynuowanie nauki na studiach.
Konieczność nowelizacji rozp. z 2016 r. wynika przede wszystkim z potrzeby dostosowania tych przepisów do zmian wprowadzonych ustawą z dn. 22.11.2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2245, z późn. zm.) dotyczących zasad przystępowania do egzaminu maturalnego.
Zgodnie z art. 127 ww. ustawy od roku szkolnego 2021/2022 możliwe jest zwolnienie zdającego egzamin maturalny z obowiązku przystąpienia do części pisemnej z co najmniej jednego przedmiotu dodatkowego w przypadku posiadania określonych kwalifikacji zawodowych.
W związku z tym w rozp. z 2016 r. rozszerzono zakres informacji podawanych przez zdającego w deklaracji przystąpienia do egzaminu maturalnego oraz zakres dokumentów dołączanych przez zdającego do tej deklaracji. W deklaracji maturalnej zdający będzie mógł wpisać informację o spełnieniu warunku określonego w art. 44zzd ust. 4b u.s.o. oraz dołączyć dokument lub dokumenty, o których mowa w art. 44zzd ust. 4b u.s.o., potwierdzające posiadanie określonych kwalifikacji zawodowych (dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, dyplom zawodowy, świadectwa potwierdzające kwalifikacje w zawodzie, certyfikaty kwalifikacji zawodowych).
Dodatkowo omawiana nowelizacja wprowadza następujące zmiany:
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
W poniższej publikacji prezentujemy dokonania Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka.
Programy wsparcia dla uczniów po okresie nauki zdalnej, dodatkowe środki na kształcenie zdalne, pomoc dla uczelni w przeciwdziałaniu skutkom pandemii, rozwój przedsięwzięć ministra w obszarze popularyzacji nauki oraz współpracy nauki z gospodarką, nowy program Nauka dla Społeczeństwa, opracowanie Pakietu Wolności Akademickiej to wybrane działania zrealizowane przez ministra Przemysława Czarnka od objęcia urzędu Ministra Edukacji i Nauki.
Ministerstwo Edukacji i Nauki przygotowało 4 programy wsparcia uczniów po okresie pandemii. Programy są związane zarówno ze zdrowiem i kondycją fizyczną dzieci oraz młodzieży, wsparciem psychologiczno-pedagogicznym, jak również pomocą w opanowaniu, a także utrwaleniu materiału. Na ich realizację MEiN przeznaczy ok. 244 mln zł. Celem programów jest kompleksowe wsparcie młodych ludzi w powrocie do szkół po długotrwałym okresie nauki zdalnej.
Celem programu jest poprawa i monitoring stanu kondycji fizycznej dzieci i młodzieży po powrocie do zajęć stacjonarnych. I etap obejmuje szkolenia dla nauczycieli prowadzone przez specjalistów z Akademii Wychowania Fizycznego z całego kraju. 7 lipca br. rozpoczął się II etap, czyli nabór nauczycieli do Sport Klubów. Pierwsze zajęcia w ramach Sport Klubów ruszą już w sierpniu i będą trwały do 15.12.2021 r. Przeznaczone są dla dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych. W ramach programu zostanie przeprowadzonych ok. 300 tys. godzin zajęć. Realizacją projektu zajmuje się Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie we współpracy z ośrodkami AWF z całej Polski.
W ramach programu zostanie przeprowadzona diagnoza problemów uczniów w wyznaczonych losowo 1.200 szkołach. Dzięki niej eksperci opiszą problemy, opracują model wsparcia i pomocy uczniom doświadczającym trudności. Specjaliści udzielą dzieciom i młodzieży bieżącego wsparcia psychologicznego. Przeprowadzone zostaną konsultacje z rodzicami, a także szkolenia i treningi dla nauczycieli oraz specjalistów szkolnych, tj. psychologów i pedagogów.
Celem programu jest utrwalenie wiadomości i umiejętności z zakresu kształcenia ogólnego. Zajęcia w ramach projektu są przeznaczone dla uczniów klas IV-VIII publicznych i niepublicznych szkół podstawowych oraz szkół ponadpodstawowych, w tym szkół specjalnych oraz artystycznych realizujących kształcenie ogólne. Od 31 maja br. szkoły miały możliwość organizowania zajęć wspomagających dla chętnych uczniów. Dyrektorzy decydowali o tym, czy zajęcia w ich szkole miałyby odbywać się jeszcze w czerwcu czy po wakacjach (od 2 września do 22 grudnia br.). O środki na zajęcia wspomagające wystąpiło do tej pory 2.860 samorządów. Dodatkowe zajęcia zostaną zrealizowane w prawie 17 tys. szkół (co stanowi 86 proc. wszystkich szkół, które mogły przystąpić do programu).
Z inicjatywy Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka obecnie większa liczba dzieci będzie mogła skorzystać z dodatkowych zajęć wspomagających. Resort przygotował zmianę przepisów w tym zakresie. To odpowiedź na zainteresowanie ze strony dyrektorów szkół i przedstawicieli samorządów dotyczące programu dodatkowych zajęć wspomagających dla uczniów. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w komunikacie.
W ramach programu zostaną przeprowadzone nieinwazyjne badania okulistyczne, m.in. ocena obrazu oka na postawie zdjęć cyfrowych. Ich wyniki będą przetwarzane z wykorzystaniem technologii sztucznej inteligencji. Pozwoli to kompleksowo analizować dane medyczne i szybko ustalić ewentualne ryzyko występowania zmian patologicznych. U uczniów ze stwierdzoną wadą zostanie wdrożone leczenie okulistyczne. Dzięki programowi uzyskamy szczegółowe informacje o występowaniu krótkowzroczności i innych wad wzroku. Badania zostaną przeprowadzone w grupie 900 dzieci z klas I-III. Zbadanych zostanie również 60 nauczycieli oraz 450 rodziców dzieci objętych tym programem. Program będzie realizowany w IV kwartale br. przez Uniwersytet Medyczny w Lublinie.
W odpowiedzi na postulaty kadry pedagogicznej przekazano środki finansowe dla nauczycieli na dofinansowanie do zakupu sprzętu, akcesoriów komputerowych lub oprogramowania, m.in.: komputerów przenośnych, kamer internetowych, słuchawek (lub zestawów słuchawkowych), dodatkowych mikrofonów, smartfonów, tabletów, ładowarek sieciowych, głośników, pamięci zewnętrznej, oprogramowania, a także sfinansowanie kosztów mobilnego internetu. Dzięki prostemu mechanizmowi refundacji ze wsparcia skorzystało ponad 550 tys. nauczycieli. Środki finansowe przyczyniły się do podniesienia jakości kształcenia na odległość.
Wszystkie uczelnie publiczne nadzorowane przez Ministra Edukacji i Nauki oraz uczelnie niepubliczne finansowane na zasadach uczelni publicznych otrzymały dodatkowe środki na zakup narzędzi i prowadzenie nauczania zdalnego.
W związku z przeciwdziałaniem skutkom pandemii koronawirusa na 2021 r. zostały zwiększone subwencje dla podmiotów szkolnictwa wyższego. Gwarantuje to wszystkim podmiotom objętym podziałem algorytmicznym wzrost kwoty subwencji o 1,5% w porównaniu z rokiem 2020 (w warunkach porównywalnych). Środki przeznaczone na ten cel to 426.317.100 zł.
W ramach programu pomocy psychologicznej „Strefa komfortu PSRP” każdy student może skorzystać z terapii on-line lub wziąć udział w webinariach prowadzonych przez specjalistów. W 2021 r. Ministerstwo Edukacji i Nauki przeznaczyło na kontynuowanie akcji blisko 380 tys. zł.
Ponadto dzięki staraniom Ministra Edukacji i Nauki nauczyciele oświaty i nauczyciele akademiccy uzyskali możliwość szczepienia się w I etapie Narodowego Programu Szczepień.
Zwiększone zostały maksymalne kwoty dotacji celowej na:
Na przełomie listopada i grudnia 2020 r. MEiN przekazał samorządom 35 mln zł dla szkół na zakup komputerów przenośnych i sprzętu multimedialnego. Łączna kwota przewidziana na zakup sprzętu, pomocy dydaktycznych i narzędzi do terapii w latach 2020-2024 w ramach „Aktywnej tablicy” wynosi 290 mln zł.
Przekazanie środków na kwalifikacyjne studia podyplomowe dla nauczycieli informatyki oraz doskonalących studiów podyplomowych z informatyki dla nauczycieli informatyki i nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, a także kwalifikacyjne studia podyplomowe dla nauczycieli z etyki.
NPRC to program realizowany przy współpracy z Ministerstwem Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Jego celem jest tworzenie warunków rozwoju i rozwój czytelnictwa w Polsce przez kształtowanie i promowanie postaw proczytelniczych oraz wzmacnianie roli bibliotek publicznych, pedagogicznych i szkolnych jako lokalnych ośrodków życia społecznego, stanowiących centrum dostępu do kultury i wiedzy. Łączny budżet programu to ponad 1 mld zł.
Ministerstwo Edukacji i Nauki koordynuje prace w zakresie Priorytetu 3 – Zakup nowości wydawniczych do placówek wychowania przedszkolnego, bibliotek szkolnych i pedagogicznych. Łączna kwota wsparcia w ramach tego priorytetu wyniesie 138 mln zł.
Ok. 10,3 tys. bibliotek szkolnych i pedagogicznych otrzyma dofinansowanie (ponad 96 mln zł) na zakup ok. 4 mln nowości wydawniczych oraz elementów wyposażenia. Dodatkowo środki trafią do ponad 13 tys. placówek wychowania przedszkolnego – ponad 41 mln zł na zakup nowości wydawniczych.
W ramach trzech konkursów PO WER podpisano 25 umów o dofinansowanie projektów na łączną kwotę ponad 211 mln zł. Celem konkursów było opracowanie bezpłatnych, nowoczesnych i atrakcyjnych e-materiałów do kształcenia zawodowego, kształcenia ogólnego oraz nauki języków obcych nowożytnych, które zostaną udostępnione na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej https://zpe.gov.pl/ (poprzednia nazwa epodreczniki.pl).
Celem programu realizowanego przy wsparciu Ministerstwa Edukacji i Nauki jest zapewnienie wszystkim szkołom dostępu do bezpiecznego, szerokopasmowego internetu. Program jest odpowiedzią na wyzwania współczesnej edukacji – kształtującej kompetencje cyfrowe i otwartej na nowoczesne technologie. Obecnie ok. 20 tys. szkół korzysta z usług OSE.
Ministerstwo wspiera organy prowadzące publiczne szkoły podstawowe w organizacji stołówek oraz miejsc spożywania posiłków w szkołach:
Przez cały rok szkolny była prowadzona bezpłatna, całodobowa infolinia 800-080-222, z której dzieci i młodzież mogły skorzystać w sytuacjach kryzysowych.
Opracowano program promocji zdrowia psychicznego „Myślę pozytywnie – Szkolny System Wsparcia Zdrowia Psychicznego”. Główny cel programu to promocja i profilaktyka zdrowia psychicznego w placówce oświatowej w sposób dopasowany do potrzeb odbiorców, przy zaangażowaniu całej społeczności szkolnej.
Przygotowano systemowy projekt przeciwdziałania agresji i przemocy. Projekt obejmował upowszechnienie w szkołach:
W projekcie przygotowano programy szkolenia dla opiekunów mediacji.
Powstał systemowy projekt – sieć rówieśniczego wsparcia i wzmacniania i ochrony zdrowia psychicznego w środowisku szkolnym – bazujący na idei wolontariatu. Dla młodzieży opracowano aplikację „OdyseJA” na smartfony i tablety, za pośrednictwem której realizowane były cele projektu. Równolegle były prowadzone szkolenia dla nauczycieli – opiekunów sieci wsparcia.
Opracowane zostały poradniki dla nauczycieli i rodziców dotyczące postępowania w sytuacji zachowań autodestrukcyjnych dzieci i młodzieży:
W roku szkolnym 2020/2021 były realizowane zadania związane z wdrożeniem rozwiązań opisanych w modelu Edukacji dla Wszystkich, m.in. spotkania i konferencje, w tym wydarzenia o charakterze międzynarodowym, z udziałem przedstawicieli różnych środowisk i instytucji. We współpracy z uczelniami prowadzone były badania w zakresie praktyki włączającej w szkołach podstawowych. Opracowano pilotaż standardów w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodziny, badano także praktyki szkół i oddziałów integracyjnych. Przygotowane zostały materiały edukacyjne i ćwiczeniowe w wersji łatwej do czytania i zrozumienia, wytyczne w zakresie przygotowywania takich materiałów przez nauczycieli oraz rekomendacje dotyczące działań w zakresie poprawy dostępu do informacji w procesie kształcenia (projekt realizowany przez Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną w latach 2020-2021).
Pozostałe działania:
Dodatkowo wsparcie psychologiczno-pedagogiczne dzieci i młodzieży zakłada także Narodowy Program Wsparcia Uczniów po Pandemii.
W odpowiedzi na potrzeby rynku pracy resort wprowadził 4 nowe zawody, w których kształcenie ruszy od września br. Są to:
Wprowadziliśmy także zmiany w 3 zawodach: opiekun medyczny, technik gazownictwa i technik spawalnictwa.
Celem jest wprowadzenie zmian m.in. w zakresie: nadzoru pedagogicznego, powierzania stanowiska dyrektora oraz odwoływania z tego stanowiska, zmian w składzie komisji konkursowych w celu wyłonienia kandydata na stanowisko dyrektora szkoły, procedury likwidacji szkoły, tworzenia zespołu szkół lub placówek, arkuszy organizacji pracy szkół i przedszkoli, oceny pracy dyrektora szkoły oraz zawieszania dyrektora szkoły w obowiązkach.
Najważniejsze założenia:
Celem systemu jest zapewnienie informacji zwrotnej na temat przebiegu karier absolwentów branżowych szkół I i II stopnia, techników, szkół policealnych, a także liceów ogólnokształcących i szkół specjalnych przysposabiających do pracy. Informacja ta będzie wykorzystywana na potrzeby prowadzenia polityki oświatowej na poziomie kraju, poszczególnych województw oraz na poziomie lokalnym.
Zmiany w wykazach lektur obejmują wszystkie etapy kształcenia. Dotyczą przede wszystkim wykazu lektur uzupełniających. W przypadku lektur obowiązkowych, z uwagi na uwarunkowania związane z przeprowadzaniem egzaminów zewnętrznych, w projekcie proponuje się tylko nieliczne zmiany, które polegają wyłącznie na rezygnacji z wybranych pozycji.
Zmiany w zakresie lektur uzupełniających wynikają z potrzeby silniejszego powiązania wykazu lektur z celami kształcenia określonymi w podstawie programowej. Ważne jest uwzględnienie takich pozycji książkowych, które warto omawiać z uczniami ze względu na ich walory edukacyjne i wychowawcze (czytelny system wartości), elementy konstrukcyjne utworu (konstrukcja świata przedstawionego, wyraziście zarysowana akcja) oraz warstwę językową utworu (polszczyzna staranna, pozbawiona wulgaryzmów i kolokwializmów, nadmiernych ozdobników).
1 mld zł to kwota, jaką przeznaczamy na podwyżki płac dla pracowników uczelni. Do końca 2020 r. rozdysponowanych zostało blisko 200 mln zł, a kolejne 800 mln zł w 2021 r.
Na inwestycje związane z kształceniem resort edukacji przyznał:
Ponadto w czerwcu br., na podstawie złożonych wniosków, MEiN przyznało uczelniom środki w wysokości 258 mln zł na lata 2021-2024.
Rozwój programów Ministra w następujących obszarach:
Popularyzacja nauki
Współpraca nauki z gospodarką
Z inicjatywy Ministra Edukacji i Nauki stworzona została strona internetowa www.programy.nauka.gov.pl, która zawiera aktualne informacje na temat programów i przedsięwzięć MEiN.
Serwis jest podzielony na sekcje tematyczne: programy ministra, przedsięwzięcia i inicjatywy, konkursy, oraz wyniki. Strona ma również wydzielone zakładki dla poszczególnych grup odbiorców: student, młody naukowiec, naukowiec, uczelnia/ organizacja/ inne podmioty, dzięki czemu każdy zainteresowany będzie mógł znaleźć dla siebie konkretne informacje.
Nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, czyli tzw. Pakiet Wolności Akademickiej zakłada wzmocnienie zasad poszanowania wolności nauczania, wolności słowa, badań naukowych, ogłaszania ich wyników, a także debaty akademickiej z zachowaniem zasad pluralizmu światopoglądowego i przepisów porządkowych uczelni. Pakiet jest urzeczywistnieniem w praktyce akademickiej konstytucyjnego prawa do wyrażania przekonań światopoglądowych, religijnych i filozoficznych. Projekt jest odpowiedzią na zgłaszane przez środowisko akademickie nieprawidłowości.
Projekt został przyjęty przez Radę Ministrów 6 lipca br. i skierowany do dalszych prac parlamentarnych.
W grupie uczelni zawodowych (publicznych i niepublicznych) pojawi się nowa kategoria – „akademie nauk stosowanych”. Możliwość wyróżnienia uczelni zawodowych przez wprowadzenie do ich nazw określenia „akademia praktyczna” wzmocni ich pozycję na rynku edukacyjnym i przyczyni się do pozytywnego odbioru w otoczeniu społeczno-gospodarczym. Dodatkowo uczelnie te będą miały także możliwość usamodzielnienia się w prowadzeniu studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela.
Projekt wskazuje priorytety w zakresie funkcjonowania systemu szkolnictwa wyższego i nauki. Jest pierwszym tego typu dokumentem w Polsce. Do zadań Polityki Naukowej Państwa należy m.in. określenie i promocja roli nauki i szkolnictwa wyższego w państwie, a także wzmocnienie i zapewnienie rozwoju systemu nauki i szkolnictwa wyższego zgodnie z podstawowymi wartościami i zasadami oraz aktualnymi trendami i wyzwaniami.
Po prekonsultacjach i pracach nad zgłoszonymi przez środowisko naukowe uwagami projekt oczekuje na przekazanie do konsultacji publicznych oraz uzgodnień międzyresortowych.
W ramach programu krajowi wydawcy czasopism naukowych będą mogli uzyskać wsparcie finansowe m.in. na działania zmierzające do podniesienia poziomu praktyk wydawniczych i edytorskich, co pozwoli na zachowanie światowych standardów i obecność w międzynarodowym obiegu naukowym. Projekt znajduje się na etapie rozpatrzenia przez komisję prawniczą.
Dnia 30.12.2020 r. MEiN i NASA zawarły umowę dotyczącą współpracy w zakresie Sondy Mapowania i Przyspieszania Międzygwiazdowego (Interstellar Mapping And Acceleration Probe ‒ IMAP). Celem misji jest lepsze rozpoznanie heliosfery i jej reakcji z najbliższym otoczeniem galaktycznym Słońca, a także badanie procesów dotyczących rozpędzania cząstek promieniowania kosmicznego. W ramach współpracy zespół polskich naukowców z Centrum Badań Kosmicznych PAN opracowuje instrument GLOWS (Global Solar Wind Structure). Na jego budowę MEiN przeznaczy 16 mln zł.
Źródło: Ministerstwo Edukacji i Nauki
Resort uspokaja jednak: – Nie ma planów likwidacji poradni psychologiczno-pedagogicznych, to samo dotyczy przedszkoli, szkół i placówek specjalnych. Wprost przeciwnie, celem zmian jest wzmocnienie ich roli w systemie edukacji.
Opracowywana przez rząd „Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021–2030” budzi niepokój środowisk zaangażowanych w pracę na rzecz szkolnictwa specjalnego – zarówno nauczycieli i specjalistów, którzy na co dzień pracują z dziećmi i młodzieżą z niepełnosprawnościami, jak i rodziców i samorządowców. Pojawiają się obawy, że model „edukacja włączająca – edukacja dla wszystkich” doprowadzi do odebrania uczniom z niepełnosprawnością indywidualnego wielospecjalistycznego wsparcia, a zmiany w zakresie orzecznictwa – do wygaszenia szkolnictwa specjalnego, skoro zamiast poradni psychologiczno-pedagogicznych decyzje będą wydawane przez tzw. centra dziecka i rodziny.
Pedagodzy alarmują, że uczniowie z niepełnosprawnością, którzy obecnie mogą uczyć się w małych, kilkuosobowych grupach, nie poradzą sobie w dużych klasach. Ich zdaniem tzw. specjalistyczne centra wspierania edukacji włączającej (SCWEW), które mają zastąpić szkolnictwo specjalne, nie będą w stanie należycie zająć się uczniami z niepełnosprawnością, w szczególności osobami z niepełnosprawnością sprzężoną, z autyzmem, z afazją motoryczną. Około jedna trzecia takich osób nie uczestniczy w edukacji włączającej, tylko wybiera placówki specjalne.
MEiN zapewnia jednak, że w „Modelu edukacji dla wszystkich” nie ma planów likwidacji ani poradni psychologiczno-pedagogicznych, ani przedszkoli, szkół czy placówek specjalnych i integracyjnych. Przekonuje, że nie jest zagrożone równoległe funkcjonowanie wszystkich dostępnych form kształcenia – tak jak dotychczas będą funkcjonowały szkoły ogólnodostępne, integracyjne i specjalne oraz szkoły ogólnodostępne z oddziałami integracyjnymi lub specjalnymi.
Co więcej, resort planuje rozszerzyć zadania i rolę szkół specjalnych – miałyby one wspierać szkoły ogólnodostępne w lepszej organizacji działań na rzecz edukacji włączającej, na bazie już funkcjonujących w tym zakresie dobrych praktyk i dostępnych zasobów. Od września 2021 r. ma ruszyć pilotaż tych rozwiązań, tj. działalność 16 Specjalistycznych Centrów Wspierania Edukacji Włączającej. Planowane zmiany zakładają wsparcie szkół ogólnodostępnych m.in. poprzez:
MEiN uspokaja, że „Model edukacji dla wszystkich” nie oznacza, że wszystkie dzieci i uczniowie z niepełnosprawnościami będą uczęszczać do szkół ogólnodostępnych. Resort zapewnia, że rodzice dzieci z niepełnosprawnościami nadal będą decydowali o tym, jakie przedszkole i szkołę wybiorą dla swojego dziecka: ogólnodostępne, integracyjne czy specjalne. Tak jak obecnie, dzieci z niepełnosprawnościami będą mogły uczęszczać do przedszkoli do 9. roku życia, jeżeli skorzystają z możliwości odroczenia obowiązku szkolnego.
Jak informuje MEiN, edukacja włączająca jest jednym z priorytetów przyjętych w „Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021–2030”.
Prace nad przygotowaniem kompleksowych rozwiązań mających na celu poprawę jakości edukacji włączającej trwają już od 2017 r., ale jak zapewnia minister ma ona uwzględniać zróżnicowanie potrzeb edukacyjnych uczniów. W 2019 r. działający pod auspicjami resortu zespół ds. opracowania modelu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi zakończył pracę nad dokumentem pn. „Model edukacji dla wszystkich”, w 2020 r. odbyły się jego konsultacje i powstała zaktualizowana wersja.
Przyjęto następujące założenia: wdrożenie opartej na modelu biopsychospołecznym oceny funkcjonalnej potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dzieci i uczniów jako podstawy do planowania i ewaluacji wsparcia skierowanego zarówno do uczniów, ich rodziców, jak i nauczycieli oraz koordynację działań międzyresortowych ukierunkowanych na udzielanie wsparcia w środowisku lokalnym. Dlatego w prace włączone zostały resorty zdrowia i rodziny, a wraz z nimi takie zagadnienia, jak zadania i systemowa rola Centrum Dziecka i Rodziny, a także kwestia dostosowania rozwiązań dotyczących orzekania o niepełnosprawności.
Wspomniane centrum byłoby instytucją międzyresortową, odpowiadającą za wspieranie dziecka i rodziny, w tym za jego włączenie w życie społeczne i rynek pracy. Miałoby zapewniać koordynację usług specjalistycznych na poziomie powiatu, korzystając z doświadczenia i potencjału poradni psychologiczno-pedagogicznych. Prace mają zakończyć się sformułowaniem szczegółowych propozycji zmian legislacyjnych oraz sposobu i terminu ich wdrażania, w tym dotyczących utworzenia centrów dziecka i rodziny, zatrudnienia ich pracowników oraz sposobów ich finansowania. A potem znów nastąpią konsultacje społeczne i dalsze uzgodnienia.
Celem działań jest zapewnienie jak najlepszych warunków do nauki i włączenia społecznego wszystkich dzieci i uczniów, w tym z niepełnosprawnościami, oraz stworzenie rodzicom, nauczycielom i specjalistom możliwości rozwoju w zakresie rozpoznawania i efektywnego reagowania na indywidualne i społeczne potrzeby swoich podopiecznych, z zachowaniem pełnego prawa każdego ucznia do uczestnictwa we wszystkich działaniach edukacyjnych – deklaruje MEiN.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
Polscy uczniowie klas czwartych zajęli 26. miejsce w Międzynarodowym Badaniu Wyników Nauczania Matematyki i Nauk Przyrodniczych (TIMSS) 2019. W kwietniu i maju 2019 r. razem ze swoimi rówieśnikami z 57 krajów zostali zbadani pod kątem osiągnieć matematyczno-przyrodniczych. Mocną stroną naszych uczniów są elementy statystyki, odczytywanie tabel i wykresów, a w przyrodzie – stosowanie wiedzy. Najlepsze wyniki w uzyskali uczniowie z krajów i regionów azjatyckich. Wyniki krajów europejskich były wyrównane.
Wyniki badania TIMSS zaprezentował Maciej Kopeć Podsekretarz Stanu w MEN, który podkreślił, że ma ono przede wszystkim na celu sprawdzenie trzech obszarów poznawczych: wiedzę i jej stosowanie w praktyce oraz rozumowanie.
Wiceminister Maciej Kopeć podkreślił, że analizując wyniki badania należy wziąć pod uwagę przede wszystkim to, w jakim stopniu na ich wynik wpłynął ubiegłoroczny strajk nauczycieli, wprowadzenie nowej podstawy programowej oraz to, że udział w badaniu wzięli uczniowie, którzy swoją edukację rozpoczęli w wieku sześciu lat.
W grupie wiekowej poddanej badaniu TIMSS 2019 znaleźli się uczniowie urodzeni w 2009 r. i II połowie 2008 r. Tym samym wyraźnie wzrósł rozrzut wiekowy poddanego badaniu rocznika czwartoklasistów.
– Należy się zastanowić, na ile przyczyną obniżenia wyników TIMSS 2019 była tzw. reforma sześciolatków i czy mamy do czynienia z porażką tej reformy widoczną w tym badaniu – wskazał wiceminister Maciej Kopeć.
Nasi uczniowie lubią matematykę i przyrodę, chwalą swoich nauczycieli i rozumieją, co nauczyciel do nich mówi. Nie brakuje jednak takich, których lekcje nudzą i mają trudności z ich zrozumieniem, w szczególności matematyki. W porównaniu z chłopcami, dziewczynki są lepsze z biologii, a także w rozumowaniu i znajomości podstaw metody naukowej. Chłopcy lepiej poradzili sobie za to z geografią oraz w zadaniach fizyko-technicznych.
Polscy uczniowie zespołowo lepiej poradzili sobie w matematyce z rozumowaniem, słabiej w zadaniach wymagających wiedzy, wiadomości i znajomości arytmetyki. Mocną stroną naszych uczniów są elementy statystyki, odczytywanie tabel i wykresów, a w przyrodzie, stosowanie wiedzy. Słabsze wyniki uczniowie otrzymali z wiedzy i rozumowania, a także rozumienia zasad myślenia naukowego czy z zadań z podstaw fizyki.
Najlepsze wyniki w badaniu TIMSS 2019 uzyskali uczniowie z krajów i regionów azjatyckich. Wyniki krajów europejskich są wyrównane. Średni wynik polskich uczniów nie różni się istotnie od wyniku uczniów z 8 krajów, w tym dzieci z Niemiec, Danii, Szwecji czy Australii. Polscy uczniowie dobrze wypadli w pomiarze osiągnięć przyrodniczych (16. miejsce). Ich wynik nie różni się istotnie od wyniku 9 krajów i regionów m.in. Szwecji, Anglii, Czech, Hongkongu czy Irlandii.
W części matematycznej badania najwyższe wyniki osiągnęli uczniowie z Singapuru, Hongkongu i Korei Południowej. Na ustalonej w 1995 r skali ze średnią 500 i odchyleniem standardowym 100, średnia osiągnięć matematycznych polskich dzieci wyniosła w 2019 r. 520 punktów. Dało to Polsce 26 miejsce na 58 krajów.
Średni wynik uzyskany przez polskich czwartoklasistów był niższy od wyników czwartoklasistów w 2015 r. Różnica wyniosła ok. 15 punktów. Słabszy wynik czwartoklasistów w 2019 częściowo wyjaśniają różnice w strukturze wieku badanych uczniów.
Dobry wynik polscy czwartoklasiści uzyskali w części przyrodniczej: średni wynik wyniósł 531 punktów. Lepszy (statystycznie odróżnialny) wynik uzyskali uczniowie z 10 krajów i regionów, głównie krajów i regionów azjatyckich, a także Rosji. Wynik polskich czwartoklasistów badanych w 2019 r. był niższy o 16 pkt od wyników ich rówieśników badanych 5 lat wcześniej. Z krajów Unii Europejskiej najwyższą wiedzę i umiejętności w naukach przyrodniczych posiadają dziesięciolatkowie z Finlandii.
W Polsce i 6 innych krajach chłopcy poradzili sobie z zadaniami matematycznymi nieznacznie lepiej od dziewczynek (statystycznie istotna różnica to 8 punktów). Mimo wyższej średniej, osiągnięcia chłopców są bardziej zróżnicowane. Więcej jest chłopców, którzy osiągają bardzo słabe i bardzo dobre wyniki. Umiejętności dziewczynek są zaś bardziej wyrównane. Nie ma natomiast różnic między średnim wynikiem chłopców i dziewczynek w przyrodzie.
Zarówno w matematyce, jak i przyrodzie badanie pozwoliło zidentyfikować mocne i słabe strony uczniów, które można wykorzystać do poprawy jakości kształcenia matematycznego i przyrodniczego. W matematyce polscy uczniowie relatywnie lepiej radzili sobie z zadaniami mierzącymi rozumowanie, nieco gorzej w zadaniach wymagających wiedzy i wiadomości, w tym w zadaniach z arytmetyki.
Dzieci lepiej wykształconych rodziców osiągają wyższe wyniki. W czwartej klasie szkoły podstawowej różnica między przeciętnymi umiejętnościami ucznia mającego rodziców z wykształceniem najwyżej zasadniczym zawodowym, a ucznia, którego przynajmniej jeden rodzic ma wykształcenie wyższe, jest ogromna i wynosi aż 76 punktów w matematyce i 70 punktów w przyrodzie.
Wyniki badania pokazały także, że dzieci lepiej wykształconych rodziców wcześniej zaczynały edukację przedszkolną i uczęszczały do żłobka (badany nie była jeszcze objęty rozszerzeniem prawa do opieki przedszkolnej w wieku 3 lat). Status społeczno-ekonomiczny różnicuje częstość aktywności edukacyjnych podejmowanych przez rodziców z dziećmi w ich wczesnym dzieciństwie. Dodatkowo uczęszczanie na płatne zajęcia poza szkołą także sprzyja zwiększaniu nierówności.
Polscy uczniowie bardzo dobrze oceniają przystępność prowadzenia lekcji przez swoich nauczycieli: 91-93 proc. uważa, że ich nauczyciele dobrze tłumaczą matematykę i przyrodę. Opinie polskich czwartoklasistów o przystępności prowadzenia lekcji są nieco bardziej krytyczne niż opinie ich rówieśników z innych krajów. Ok. 20 proc. polskich czwartoklasistów przyznało np. że nie rozumie wszystkiego, co mówi nauczyciel.
Polscy czwartoklasiści lubią uczyć się matematyki i przyrody, ale znacznie mniej niż ich rówieśnicy w innych krajach. Dla 30 proc. uczniów matematyka jest nudna. Niewiele mniej uczniów, bo 22 proc. wypowiada się w ten sam sposób o przyrodzie. Co trzeci polski czwartoklasista uważa, że matematyka jest dla niego trudniejsza niż dla większości uczniów w jego klasie – w przyrodzie sądzi tak co czwarty uczeń.
TIMSS 2019
Międzynarodowe badanie TIMSS 2019 dostarcza wiedzy o zróżnicowaniu wyników, słabych czy mocnych stronach, a także uwarunkowaniach dotyczących osiągnięć oraz postawach uczniów, rodziców i nauczycieli. Badanie jest bogatym źródłem informacji do analiz metodycznych dotyczących szczegółowych problemów w zakresie edukacji matematycznej i przyrodniczej. Może być także elementem pracy z nauczycielami nad poprawą jakości edukacji.
Międzynarodowe Badanie Wyników Nauczania Matematyki i Nauk Przyrodniczych (TIMSS) to przeprowadzany co cztery lata, począwszy od 1995 r., pomiar osiągnięć szkolnych uczniów w matematyce i przyrodzie. W obecnej edycji badania TIMSS 58 krajów i regionów, w tym Polska, uczestniczyło jedynie w części obejmującej klasę czwartą. W Polsce badanie przeprowadził Instytut Badań Edukacyjnych na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej. Polska uczestniczy w badaniu po raz trzeci. W 2011 r. badano trzecioklasistów, a w latach 2015 i 2019 badanie objęło uczniów klasy czwartej.
Na świecie przebadano ponad 300 tys. czwartoklasistów z ok. 11 tys. szkół. W Polsce badanie objęło reprezentatywną próbę 4882 uczniów z 149 szkół podstawowych, rodziców uczniów, nauczycieli uczących ich matematyki i przyrody oraz dyrektorów szkół. Badanie w Polsce zrealizowano w kwietniu i maju 2019 – po zakończeniu ogólnopolskich strajków nauczycielskich, które miały miejsce w większości szkół wiosną 2019 r. Badanie objęło specyficzny i zróżnicowany wiekowo rocznik. W efekcie decyzji o posłaniu sześciolatków do szkół w roczniku tym było najwięcej w ostatnich dekadach, aż 54% sześciolatków, a także część starszych siedmiolatków, którzy nie poszli do pierwszej klasy w poprzednim roku szkolnym.
Więcej informacji o badaniu TIMSS na stronach:
www.timss2019.org i www.timss.ibe.edu.pl
Materiały:
Źródło: Ministerstwo Edukacji Narodowej
Tegoroczne obchody, z uwagi na sytuację epidemiczną w kraju, będą miały nieco inną formułę niż tradycyjnie. Zaproszono znacznie mniejszą niż rok temu liczbę nauczycieli. Odznaczenia państwowe, medale i nagrody z rąk Ministra Edukacji Narodowej odbierze kilkudziesięciu nauczycieli z całej Polski.
To kawał pięknej historii: Dzień Edukacji Narodowej to święto nauczycieli, wychowawców i pedagogów. Obchodzony jest w rocznicę powstania w 1773 r. Komisji Edukacji Narodowej – pierwszego w Europie ministerstwa oświaty – która zajęła się reformowaniem szkolnictwa w Polsce.
Komisja Edukacji Narodowej (pełna nazwa: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca) – była pierwszym w świecie ministerstwem oświaty i o wiele lat wyprzedziła podobne rozwiązania w innych państwach. Na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego powołał ją 14 października 1773 r. Sejm Rozbiorowy.
Działała w latach 1773-1794. Stworzyła nowoczesną strukturę organizacyjną oświaty – od szkół elementarnych przez gimnazja aż do uczelni wyższych. Reforma objęła programy nauczania, do których wprowadzono elementy nauk przyrodniczych, historii i geografii Polski, naukę języka ojczystego i wychowanie obywatelskie.
Komisja powołała Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które zajęło się przygotowywaniem podręczników. Zamawiano je u wybitnych uczonych polskich, a także tłumaczono najlepsze opracowania zagraniczne. Komisja uregulowała również podstawy prawne zawodu nauczycielskiego i stworzyła pierwsze szkoły kształcące pedagogów.
Zreorganizowane zostały też akademie: krakowska i wileńska. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, przemianowany na Szkołę Główną Koronną, stał się nowoczesną uczelnią. Wysoką rangę zdobył uniwersytet wileński. Przemianowany na Szkołę Główną Wielkiego Księstwa Litewskiego stał się ważnym ośrodkiem nauk przyrodniczych i astronomii. Komisja zamierzała też powołać Królewski Uniwersytet w Warszawie – jego zalążkiem była utworzona w 1789 r. Szkoła Anatomii i Chirurgii.
Kres działaniom Komisji Edukacji Narodowej położyła utrata niepodległości Polski, ale wiele wprowadzonych przez nią rozwiązań miało kontynuację.
Dzień Edukacji Narodowej wprowadzono w 1982 r. w miejsce obchodzonego wcześniej Dnia Nauczyciela.
W artykule 74 ustawy Karta nauczyciela zapisano: „W dniu rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej, 14 października każdego roku, obchodzony będzie Dzień Edukacji Narodowej. Dzień ten uznaje się za święto wszystkich pracowników oświaty i jest wolny od zajęć lekcyjnych”.
Dzień Edukacji Narodowej jest okazją do nagradzania wyróżniających się dla niej nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. W tym dniu lub w dniach blisko tej daty tradycyjnie wręczane są nauczycielom krzyże zasługi, medale Komisji Edukacji Narodowej (najwyższe odznaczenie przyznawane przez ministra edukacji narodowej) i nagrody za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze. Przy okazji Dnia Edukacji Narodowej uroczyście nadawane są też honorowe tytuły „profesora oświaty”.
Idea obchodzenia w Polsce specjalnego święta nauczycieli sięga 1957 r. Wówczas, podczas Światowej Konferencji Nauczycielskiej w Warszawie, zaproponowano, aby 20 listopada stał się Międzynarodowym Dniem Karty Nauczyciela. Ostatecznie zwyciężyła propozycja uczczenia rocznicy powołania Komisji Edukacji Narodowej. Uchwalona w 1972 r. ustawa Karta praw i obowiązków nauczyciela wprowadziła Dzień Nauczyciela obchodzony właśnie 14 października.
W różnych krajach nauczyciele obchodzą swoje święto w różnych dniach. Przykładowo na Tajwanie obchodzone jest ono 28 września w dniu urodzin Konfucjusza, a w Czechach i na Słowacji – 28 marca, czyli w dniu urodzin Jana Amosa Komenskiego – XVII-wiecznego pedagoga, filozofa, reformatora i myśliciela protestanckiego, twórcy i propagatora jednolitego systemu powszechnego nauczania, który zalecał objęcie nauczaniem wszystkich, niezależnie od płci i stanu.
Niezależnie od tego 5 października obchodzony jest Światowy Dzień Nauczyciela (World Teacher’s Day). Międzynarodowe święto zostało proklamowane przez UNESCO w 1994 r. Dzień obchodzony jest dla upamiętnienia rocznicy podpisania 5 października w 1966 r. przez UNESCO i Światową Organizację Pracy „Rekomendacji w sprawie statusu nauczycieli”. Rekomendacja jest podstawowym dokumentem określającym zakres praw i obowiązków nauczycieli w skali globalnej.
W Polsce Światowy Dzień Nauczyciela obchodzony jest głównie przez nauczycieli akademickich, którzy uważają go za swoje święto.
Źródło: Ministerstwo Edukacji Narodowej i pap.pl
