ukraine-7046944_640.png

Jak wygląda legalizacja pobytu i pracy ukraińskich uchodźców w Polsce? Które przepisy sprzyjają niesieniu pomocy?

Dnia 12.03.2022 roku Prezydent RP podpisał ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Specustawa reguluje m.in. kwestie związane z legalnością pobytu ukraińskich uchodźców w Polsce, a także udzielaną im pomocą. Tym samym wprowadzono katalog rozwiązań, które mają na celu wprowadzenie szeregu ułatwień zarówno dla obywateli Ukrainy, jak i podmiotów oferujących swoją pomoc.



Zgodnie z komunikatem Prezesa ZUS z dnia 16 marca 2022 r., opublikowanym w M.P. pod poz. 359, w okresie od 1 kwietnia 2022 r. do dnia 30 czerwca 2022 r. wysokość odsetek należnych z tytułu nieprzekazania w terminie składek do otwartego funduszu emerytalnego wynosi 2,12% w skali roku.

Odsetki należne z tytułu nieprzekazania w terminie składek do OFE wzrastają o 1,56%. Poziom odsetek w II kwartale 2022 r. wyniesie 2,12%.

Jak wskazano w art. 47 ust. 10c i 10e ustawy z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 423, z późn. zm.), odsetki, o których mowa, zostaną naliczone, gdy z winy płatnika ZUS nie będzie miał możliwości przekazania w terminie składek emerytalnych na konto właściwego OFE.

B.O.



Od 1 marca br. wzrósł próg uprawniający do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Dodatkowe świadczenie przysługuje osobom, które otrzymują miesięcznie świadczenia do 1896,13 zł brutto.

Świadczenie zostało uruchomione w październiku 2019 r. Kierowane jest do osób, które ukończyły 18 lat, mieszkają w Polsce i mają stwierdzoną w formie orzeczenia całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji.

Od czego zależy wysokość świadczenia?

Wysokość świadczenia zależy m.in. od łącznej wysokości przysługujących danej osobie świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych. W ubiegłym roku próg uprawniający do świadczenia wynosił 1772,08 zł brutto miesięcznie. Od marca br. został on podwyższony o ponad 124 zł, do kwoty  1896,12 zł brutto. Przy wypłacie tego świadczenia ma zastosowanie zasada złotówka za złotówkę.

Wyższy próg uprawniający do świadczenia uzupełniającego to efekt zmian w ustawie, które wprowadzają stały mechanizm waloryzacji progu.

– Będzie on waloryzowany corocznie od 1 marca takim wskaźnikiem, jakim waloryzowane są renty i emerytury – mówi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

Tegoroczny wskaźnik waloryzacji rent i emerytur wyniósł 7 proc. i o tyle wzrósł też próg uprawniający do świadczenia uzupełaniającego dla osób niezdobnych do samodzielnej egzystencji. Dodatkowe wsparcie przysługuje od miesiąca, w którym osoby ubiegające się o nie spełniły wymagane w ustawie warunki, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym złożyły wniosek o przyznanie świadczenia.

Źródło: MRiPS



W obwieszczeniu MRiPS z dnia 4 marca 2022 r. (M.P. poz. 323) ogłoszony został wskaźnik waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne za IV kwartał 2021 r. Wskaźnik ten wyniósł 102,60%.

W porównaniu do poprzedniego kwartału wskaźnik waloryzacji składek emerytalnych jest wyższy o 1,60%.

Zgodnie z przepisami art. 25 ustawy z dn. 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 504) składki na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego podlegają waloryzacji. Polega ona na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik ten jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku powiększonemu o wzrost realny sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne (w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do roku poprzedniego).

B.O.



Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne przysługuje w wysokości najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca. W 2022 r. jest to 1338,44 zł brutto.

„Ministerstwo Finansów w tym roku nie pobierze podatku od trzynastki. Ze świadczenia zostanie pobrana jedynie składka zdrowotna w wysokości 120,46 zł, a zatem trzynastka netto wyniesie 1217,98 zł” – mówi prof. Gertruda Uścińska, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

„Podatek nie zostanie zapłacony ani teraz, ani w rozliczeniu rocznym” – dodaje prezes ZUS.

Dodatkowe świadczenie roczne przysługuje osobom, które 31 marca mają prawo do emerytury, renty albo innego długoterminowego świadczenia wypłacanego przez ZUS.

Źródło: ZUS



Niektóre osoby pobierające emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub rentę rodzinną i osiągające przychody z tytułu wykonywania dodatkowej pracy podlegają regułom tzw. zawieszalności. W związku z waloryzacją świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca br. zmieniają się kwoty maksymalnych zmniejszeń dla emerytur i rent.

Jeżeli emeryt lub rencista osiągnie przychód przekraczający 130% przeciętnego wynagrodzenia, wypłacane mu świadczenie zostaje zawieszone przez ZUS. Jeżeli natomiast przychód mieści się w granicach od 70 do 130% średniej pensji – świadczenie jest zmniejszane o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia (ustalaną przy kolejnych waloryzacjach).

W związku z waloryzacją świadczeń emerytalno-rentowych kwoty maksymalnego zmniejszenia ulegają zmianie. Od dnia 01.03.2022 r. kwoty te wynoszą:

  • 691,94 zł– dla emerytur lub rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
  • 518,99 zł – dla rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
  • 588,19 zł – dla rent rodzinnych, do których uprawniona jest jedna osoba.

Podane wyżej kwoty maksymalnych zmniejszeń będą obowiązywać aż do następnej waloryzacji, czyli do dnia 28.02.2023 r. – w przeciwieństwie do kwot granicznych przychodu emerytów i rencistów, które to zmieniają się co kwartał.

W wyniku waloryzacji zmieniają się także kwoty przychodu powodujące zawieszenie świadczenia przedemerytalnego. Miesięczne kwoty przychodu wpływające na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń i zasiłków przedemerytalnych w okresie od 01.03.2022 r. do 28.02.2023 r. zostały ogłoszone w komunikacie Prezesa ZUS z dnia 10 lutego 2022 r. opublikowanym w Monitorze Polskim pod poz. 232 i wynoszą odpowiednio:

  • dopuszczalna miesięczna kwota przychodu, stanowiąca 25% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2021 r., ogłoszonego do celów emerytalnych (powodująca zmniejszenie świadczenia) – 1415,70 zł,
  • graniczna miesięczna kwota przychodu, stanowiąca 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2021 r., ogłoszonego do celów emerytalnych (powodująca zawieszenie świadczenia) – 3963,80 zł.

Na podstawie wartości kwot miesięcznych można ustalić również roczne progi dochodowe powodujące zmniejszenie bądź zawieszenie świadczenia przedemerytalnego. Wartości te służą do korekty rozliczeń dokonywanej przez ZUS po zakończeniu roku kalendarzowego.

Dopuszczalna roczna kwota przychodu od 01.03.2022 r. wynosi 16 988,40 zł, zaś graniczna roczna kwota przychodu – 47 565,60 zł.

B.O.



„Emeryt, który otrzymywał świadczenie w wysokości 1800 zł brutto dostanie od marca emeryturę o 126 zł wyższą. Przez rok zyska 1512 zł. Natomiast emerytura, która wynosiła 2200 zł brutto wzrosła od marca o 154 zł –  do kwoty 2354 zł” –  wyjaśnia prof. Gertruda Uścińska, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Od 1 marca 2022 r. ZUS podwyższył świadczenia o 7 proc. Kwota minimalnej emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty socjalnej wzrosła do kwoty 1338,44 zł, czyli o prawie 90 zł. Wyższa jest również kwota minimalnej renty z tytułu częściowej niezdolności (1003,83 zł), świadczenia przedemerytalnego (1350,70 zł) oraz dodatku pielęgnacyjnego (256,44 zł).

Waloryzacja ma charakter cenowo-płacowy. Ma kompensować inflację, a nawet część wzrostu wynagrodzeń w poprzednim roku. Skumulowany efekt waloryzacji emerytur i rent z sześciu ostatnich lat (2017–2022) to 22,9 proc., podczas gdy inflacja (w latach 2016–2021) wyniosła 14,5 proc. (różnica 8,4 proc.).

Zwiększenie świadczeń brutto o 7 proc. to wzrost wydatków na nie o ok. 14,7 mld zł.

Dodatkowym wsparciem dla seniorów w czasach wysokiej inflacji jest trzynasta emerytura. „Będziemy ją wypłacać bez składania wniosków w kwietniu, w terminach płatności emerytur i rent – dodała prof. Uścińska.

Źródło: ZUS



Wraz z waloryzacją emerytur i rent wzrastają dodatki do tych świadczeń, m.in. dodatek pielęgnacyjny i dodatek za tajne nauczanie. Obowiązujące dotychczas kwoty zostaną od 1 marca przemnożone przez wskaźnik waloryzacji, który w tym roku wynosi 107,00%.

Obowiązek ponownego przeliczenia dodatków wynika z dyspozycji zawartych w przepisach:

Wysokość wspomnianych wyżej dodatków przed i po waloryzacji przedstawiono w poniższej tabeli:

Dodatek Kwota
do lutego 2022 r. od marca 2022 r.
pielęgnacyjny 239,66 zł 256,44 zł
dla sierot zupełnych 450,44 zł 481,97 zł
kombatancki 239,66 zł 256,44 zł
kompensacyjny 35,95 zł 38,47 zł
pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego 359,49 zł 384,65 zł
za tajne nauczanie 239,66 zł 256,44 zł

Waloryzacji podlegają również specjalne świadczenia wypłacane kombatantom przez ZUS. Nowe kwoty świadczeń przedstawiamy w tabeli:

Dodatek Kwota
do lutego 2022 r. od marca 2022 r.
świadczenie pieniężne dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych 239,66 zł 256,44 zł
świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR – w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy od 12,02 zł (za 1 miesiąc) do maksymalnie 239,66 zł (za 20 miesięcy) od 12,86 zł (za 1 miesiąc) do maksymalnie – 256,44 zł (za 20 miesięcy)
dodatek pieniężny do renty inwalidy wojennego 917,58 zł 981,81 zł

B.O.



ZUS zamieścił na swojej stronie internetowej informacje dotyczące możliwości otrzymywania przez obywateli Ukrainy świadczenia wychowawczego Rodzina 500+.

Obywatele Ukrainy mieszkający na stałe w Polsce

Świadczenie wychowawcze Rodzina 500+ mogą otrzymać obywatele Ukrainy, którzy zamieszkują na stałe w Polsce. Do wniosku obywatel Ukrainy powinien dołączyć dokument potwierdzający legalność pobytu cudzoziemca w Polsce i dostęp do rynku pracy. Świadczenie wychowawcze rodzic może otrzymać na każde dziecko do ukończenia przez nie 18 lat, jeśli dziecko mieszka z nim wspólnie oraz pozostaje na jego utrzymaniu.

Takie osoby wniosek o świadczenie wychowawcze mogą złożyć elektronicznie przez PUE ZUS, portal Emp@tia oraz przez bankowość elektroniczną wielu polskich banków.

Rodzic może również przyjść do dowolnej placówki ZUS, gdzie uzyska pomoc w wypełnieniu i złożeniu wniosku przez portal PUE ZUS.

Uchodźcy z Ukrainy

Obywatele Ukrainy – rodzice bądź opiekunowie, którzy wraz z dziećmi przekroczyli granicę Polski i przebywają na jej terenie w związku z konfliktem zbrojnym, obecnie nie posiadają karty pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”. Dlatego składanie wniosków o świadczenie wychowawcze przez te osoby będzie możliwe dopiero po wprowadzeniu odpowiednich przepisów prawa – podaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Informacje na ten temat będą na bieżąco publikowane na stronie internetowej ZUS.

Źródło: ZUS



Obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 stycznia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 504), ogłoszony został tekst jednolity ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W jednolitym tekście ustawy uwzględniono zmiany wynikające z:

  • siedmiu nowelizacji uchwalonych w okresie od stycznia 2021 r. (Dz.U. poz. 353) do listopada 2021 r. (Dz.U. poz. 2270) oraz
  • przepisów ogłoszonych przed dniem 20 stycznia 2022 r.

W ust. 2 obwieszczenia wymienione zostały przepisy, które pominięto w jednolitym tekście ustawy – są to głównie regulacje przejściowe oraz określające terminy wejścia w życie aktów nowelizujących.

Ustawa o emeryturach i rentach z FUS określa:

  • warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych;
  • zasady ustalania wysokości świadczeń;
  • zasady i tryb przyznawania oraz wypłaty świadczeń.

Świadczenia określone w ustawie obejmują: emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy (w tym rentę szkoleniową), rentę rodzinną, dodatek pielęgnacyjny, dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej, zasiłek pogrzebowy.

B.O.