Jej celem jest wskazanie, w jakim kierunku powinna rozwijać się oferta szkolnictwa branżowego. Na podstawie prognozy szkoły i organy prowadzące podejmują decyzje o uruchomieniu kształcenia w zawodach w kolejnym roku szkolnym, a te, które kształcą w zawodach szczególnie poszukiwanych na krajowym rynku pracy, otrzymują zwiększoną subwencję oświatową.
Prognoza jest podzielona na dwie części: krajową i wojewódzką. Określa ułożone alfabetycznie zapotrzebowanie na pracowników w poszczególnych zawodach, w części wojewódzkiej – zawody o istotnym lub umiarkowanym zapotrzebowaniu na wojewódzkim rynku pracy.
Kogo najczęściej poszukują pracodawcy?
Prognoza krajowa zawiera …
W 2019 r. do wagi dla młodocianych pracowników zakwalifikowało się 103 tys. uczniów (wzrost o 6,4%), a w 2020 r. – 114,3 tys. uczniów (wzrost o 10,9%). W okresie tym naliczono o 43,5% więcej subwencji (2018 r. – 42,6 mln zł, 2020 r. – 61,2 mln zł) – zdaniem MEN świadczy to o rosnącej atrakcyjności tej formy kształcenia zarówno wśród uczniów, jak i wśród pracodawców partycypujących w edukacji młodocianych pracowników.
Młodociani pracownicy mogą realizować dokształcanie teoretyczne w branżowej szkole I stopnia, a kształcenie praktyczne – u pracodawcy.
Zgodnie z ramowym planem nauczania dyrektor branżowej szkoły I stopnia musi przeznaczyć na kształcenie zawodowe praktyczne co najmniej 60% godzin z kształcenia zawodowego. To oznacza, że szkoła realizuje nie więcej niż 40% godzin kształcenia zawodowego teoretycznego. Dlatego, przy naliczaniu subwencji, obowiązuje odrębna waga odnosząca się do uczniów szkół branżowych I stopnia będących młodocianymi pracownikami.
W 2019 r. wprowadzono wagę dla młodocianych pracowników objętych kształceniem zawodowym w oparciu o prognozowane zapotrzebowanie na pracowników w danym zawodzie na krajowym i wojewódzkim rynku pracy. Naliczono wtedy 2,4 mln zł subwencji, w 2020 r. było to już 5,8 mln zł.
Po raz pierwszy w 2020 r. w podziale subwencji oświatowej uwzględniono w algorytmie nową wagę na uczniów będących młodocianymi pracownikami objętych kształceniem zawodowym w zawodach szkolnictwa branżowego o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego W roku 2020 dla 201 uczniów naliczono 97 tys. zł subwencji oświatowej.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
Regulacja art. 60 ust. 3 pkt 1 ustawy Prawo oświatowe zobowiązuje ministra edukacji do ustalenia podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa, w tym zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego. Resort przygotowuje listę priorytetów na każdy nowy rok szkolny, mając na względzie m.in. zmiany w prawie oraz wyzwania, przed którymi stoi oświata.
W roku szkolnym 2020/2021 szczególny nacisk MEN położy na:
- wdrażanie nowej podstawy programowej w szkołach ponadpodstawowych, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji przyrodniczej i matematycznej; rozwijanie samodzielności, innowacyjności i kreatywności uczniów;
- wdrażanie zmian w kształceniu zawodowym, ze szczególnym uwzględnieniem kształcenia osób dorosłych;
- zapewnienie wysokiej jakości kształcenia oraz wsparcia psychologiczno-pedagogicznego wszystkim uczniom, z uwzględnieniem zróżnicowania ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych;
- wykorzystanie w procesach edukacyjnych narzędzi i zasobów cyfrowych oraz metod kształcenia na odległość; bezpieczne i efektywne korzystanie z technologii cyfrowych;
- działania wychowawcze szkoły; wychowanie do wartości, kształtowanie postaw i respektowanie norm społecznych.
Na każdy nowy rok szkolny resort edukacji wyznacza także kuratoriom oświaty zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego: kontroli, ewaluacji i monitoringu.
W ramach kontroli planowych kuratorzy oświaty będą sprawdzać, czy monitoring wizyjny funkcjonuje zgodnie z przepisami (w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych), a także czy zajęcia w grupie do pięciu uczniów lub w formie indywidualnej organizowane są we właściwy sposób oraz czy udzielana jest uczniom pomoc psychologiczno-pedagogiczna w formie zindywidualizowanej ścieżki kształcenia (w szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych). Z kolei w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych przyjrzą się temu, czy przy wydawaniu orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego w zakresie dotyczącym organizacji zajęć w grupie do pięciu uczniów lub w formie indywidualnej oraz opinii w sprawie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w formie zindywidualizowanej ścieżki kształcenia zachowywane są obowiązujące procedury. Przedmiotem kontroli będzie także funkcjonowanie oddziałów międzynarodowych w szkołach ponadpodstawowych.
Dwa ostatnie tematy to: organizacja kształcenia zawodowego w branży opieki zdrowotnej w niepublicznych szkołach policealnych oraz kształcenie na kwalifikacyjnych kursach zawodowych i kursach umiejętności zawodowych w szkołach i placówkach.
W zakresie ewaluacji problemowych przedmiotem zainteresowania kuratoriów będą takie wymagania, jak:
- w przedszkolach, innych formach wychowania przedszkolnego oraz oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych – „Przedszkole współpracuje ze środowiskiem lokalnym na rzecz wzajemnego rozwoju”; „Zarządzanie przedszkolem służy jego rozwojowi”;
- w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych – „Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się”; „Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej”;
- w poradniach psychologiczno-pedagogicznych – „Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający rozwojowi osób, instytucji i organizacji korzystających z oferty placówki”; „Placówka w planowaniu pracy uwzględnia wnioski z analizy badań zewnętrznych i wewnętrznych”;
- w specjalnych ośrodkach wychowawczych oraz placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania – „Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne”; „Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi”;
- w szkołach specjalnych przysposabiających do pracy, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych i ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych – „Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne”; „Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi”.
W zakresie monitorowania kuratorzy sprawdzą, czy szkoły (wszystkie typy) uwzględniają zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów w procesie kształcenia, oraz ocenią, jak wygląda kształcenie kompetencji kluczowych. W przedszkolach monitorowane będzie wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) oraz realizacja zapisów podstawy programowej w zakresie rozwijania kompetencji cyfrowych. W młodzieżowych ośrodkach wychowawczych kuratoria sprawdzą bezpieczeństwo i warunki pobytu w placówce, a w branżowych szkołach II stopnia – organizację kształcenia.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 14.12.2016 r. Prawo oświatowe – Dz.U. z 2020 r. poz. 910.
„Wkrótce ruszą szkoły branżowe 2 stopnia, ale nie dla wszystkich. Podstawa programowa jest adresowana tylko do osób w normie intelektualnej, a więc, jeżeli młody człowiek ma niepełnosprawność intelektualną, pozostaje jedynie przedłużenie etapu edukacyjnego o rok w szkole branżowej 1 stopnia, i tyle. Wylotka z systemu edukacji. Nie ma prawa do nauki do 24 roku życia! Największym problemem jest, że nie ma dla tych dzieci, które jeszcze nie są gotowe, bo potrzebują więcej czasu na specjalistyczny rozwój, żadnej alternatywy, po prostu wypadną z systemu. W tej sytuacji warto zastanowić się co MEN proponuje takim dzieciom? Czy na głos przyzna się, że skazuje młodych ludzi na egzystencję w domu, bo rynek pracy dla tych osób jest bardzo niepewny? Więc albo zmiana zapisu w ramowych planach nauczania polegająca na usunięciu „w normie intelektualnej” i danie przestrzeni szkolnym specjalistom do decydowania czy dziecko „nadaje się”/da sobie radę – do szkoły branżowej 2 stopnia” albo nowa propozycja (ciekawe co?) ministerstwa dla osób, które wylecą z systemu i zostaną pozbawione możliwości rozwoju, a w przypadku tych osób = regres? Czy to prawda, co teraz z taką młodzieżą? Proszę o opinię Eksperta.”
Dla przypomnienia, od dnia 01.09.2017 roku dotychczasowa 3-letnia zasadnicza szkoła zawodowa przekształciła się w 3-letnią branżową szkołę I stopnia. Tym samym na rok szkolny 2017/2018 nie była prowadzona już rekrutacja do pierwszych klas dotychczasowych 3-letnich zasadniczych szkół zawodowych. Szkoły te docelowo zastąpione zostały branżowymi szkołami I i II stopnia.
Pierwsi absolwenci ukończą branżową szkołę I stopnia w 2020 r., w związku z tym, uruchomienie branżowej szkoły II stopnia nastąpi już 01.09.2020 r., o czym również w swoim pytaniu wspomina Czytelnik. Pierwsza rekrutacja kandydatów zostanie przeprowadzona na rok szkolny 2020/2021.
Istotnie, uczniowie bez niepełnosprawności oraz uczniowie z niepełnosprawnościami, których rozwój intelektualny jest prawidłowy dla wieku lub kształtuje się na poziomie niepełnosprawności intelektualnej w stopniu lekkim, realizują tę samą podstawę programową wychowania przedszkolnego oraz podstawę programową kształcenia ogólnego określoną dla szkół danego typu oraz podstawę programową kształcenia w zawodach określoną w rozporządzeniach Ministra Edukacji Narodowej.
Natomiast uczniowie z …