Zgodnie z przepisami osoba z orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, która prowadzi pozarolniczą działalność albo działalność gospodarczą w okresie ulgi na start i jest objęta obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego jedynie z tego tytułu oraz dodatkowo rozlicza uzyskiwany przez siebie przychód z zastosowaniem formy opodatkowania, jaką jest skala podatkowa, opłaca:

• miesięczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne – w wysokości nieprzekraczające kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych należnej za miesiąc, za który jest opłacana składka, począwszy od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym została zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności;
• roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne – w wysokości nieprzekraczające kwoty należnego podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok kalendarzowy, jeżeli była w tym okresie zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności przez co najmniej jeden miesiąc.

Osoba, która prowadzi pozarolniczą działalność lub korzysta z ulgi na start i ma orzeczony znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, może skorzystać z ulgi polegającej na obniżeniu składki rocznej za rok 2023 do wysokości kwoty należnego podatku dochodowego od osób fizycznych, jeśli spełnia łącznie następujące warunki:

1. prowadzi działalność pozarolniczą (gospodarczą),
2. posiada wyłącznie tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego, którym jest prowadzenie działalności pozarolniczej albo prowadzenie działalności gospodarczej w okresie ulgi na start,
3. rozlicza podatek dochodowy od osób fizycznych wyłącznie z zastosowaniem skali podatkowej,
4. ma orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przez co najmniej jeden miesiąc w roku kalendarzowym.

Przesłanki wskazane w pkt 2–3 powinny być spełnione dla każdego miesiąca roku kalendarzowego, natomiast przesłanka wskazana w pkt 4 – dla przynajmniej jednego miesiąca.

Jeżeli dana osoba ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności prowadziła działalność tylko przez część roku, musi spełnić przesłanki z pkt 2–3 w okresie, kiedy była zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu, o którym mowa w pkt 2.

Ponadto osoba ubezpieczona może obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości podatku należnego, jeżeli spełniała warunki do zastosowania takiej ulgi w ujęciu miesięcznym, przynajmniej w odniesieniu do jednego miesiąca danego roku składkowego.

Przykład 1
Pan Jakub ma orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym. 1 września 2022 r. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej i zgłosił się do ubezpieczenia zdrowotnego z tego tytułu. Jako formę opodatkowania w roku 2023 stosuje skalę podatkową. Od 1 do 15 maja 2023 r. był dodatkowo zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania umowy zlecenia.

W ramach rozliczenia rocznego składki zdrowotnej za rok 2023 z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej pan Jakub nie może skorzystać z ulgi polegającej na obniżeniu składki rocznej do wysokości należnego podatku dochodowego od osób fizycznych. Nie spełnił bowiem warunku dotyczącego nieposiadania w roku 2023 innego tytułu ubezpieczenia zdrowotnego.

Przykład 2
Pani Barbara jest osobą z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym. 30 kwietnia 2023 r. zakończyła działalność gospodarczą, z której przychody opodatkowywała ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Po przerwie od 1 września 2023 r. rozpoczęła prowadzenie drugiej działalności, w stosunku do której wybrała opodatkowanie według skali podatkowej. Pani Barbara nie miała innych tytułów do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. W rozliczeniach miesięcznych obniżała składkę do wysokości zaliczki na podatek.

W ramach rozliczenia rocznego składki zdrowotnej za rok 2023 z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w kontekście formy opodatkowania, jaką jest skala podatkowa, pani Barbara może skorzystać z ulgi polegającej na obniżeniu składki rocznej do wysokości należnego podatku dochodowego od osób fizycznych.

Przykład 3
Pan Miłosz ma orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym. Od 1 do 31 stycznia 2023 r. był zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania umowy o pracę. Od 1 lutego 2023 r. rozpoczął działalność gospodarczą i zgłosił się z tego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego. Jako formę opodatkowania w roku 2023 wybrał opodatkowanie według skali podatkowej. Pan Miłosz nie miał innych tytułów do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. W rozliczeniach miesięcznych obniżał składkę do wysokości zaliczki na podatek.

W ramach rozliczenia rocznego składki zdrowotnej za rok 2023 z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej pan Miłosz może skorzystać z ulgi polegającej na obniżeniu składki rocznej do wysokości należnego podatku dochodowego od osób fizycznych.

Podstawa prawna:

Art. 82 ust. 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 146, z późn. zm.).

Źródło: ZUS