Skuteczne wdrażanie i egzekwowanie unijnych umów handlowych i międzynarodowych zasad handlowych zwiększyło w 2020 r. wartość wywozu z Unii Europejskiej o 5,4 mld euro. Rezultaty przynoszą m.in. zniesienie barier w handlu, zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych oraz działań w zakresie handlu i zrównoważonego rozwoju.

W ubiegłym roku Komisja rozwinęła również dalsze instrumenty prawne w celu wzmocnienia zdolności UE do obrony swoich kluczowych interesów i ochrony swojej otwartej strategicznej autonomii.

W opublikowanym dziś pierwszym kompleksowym sprawozdaniu rocznym Komisji na temat wdrażania i egzekwowania przepisów opisano działania Komisji prowadzone w ścisłej współpracy z unijnymi przedsiębiorstwami, państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami oraz mające na celu utrzymanie otwartości rynków i zapewnienie, by partnerzy handlowi UE wywiązywali się ze swoich zobowiązań. Sprawozdanie obejmuje cztery obszary priorytetowe:

• wykorzystanie w pełni możliwości, jakie oferują umowy handlowe UE;
• propagowanie stosowania umów handlowych przez małe przedsiębiorstwa;
• usuwanie barier w handlu;
• egzekwowanie zobowiązań handlowych poprzez rozstrzyganie sporów.

Wiceprzewodniczący wykonawczy i komisarz do spraw handlu Valdis Dombrovskis powiedział: – Asertywna polityka handlowa ma na celu zapewnienie, by nasi partnerzy wywiązywali się ze swoich zobowiązań międzynarodowych, a tym samym bezpośrednio wspierali europejskie przedsiębiorstwa i miejsca pracy. Jak pokazuje niniejsze sprawozdanie, czynimy rzeczywiste postępy na obu frontach. Obecnie za obszar ten odpowiada główny urzędnik ds. egzekwowania przepisów handlowych UE, który w pełni koncentruje się na egzekwowaniu i wdrażaniu naszych umów handlowych oraz dba o to, by nasze MŚP – które stanowią trzon gospodarki europejskiej – w największym możliwym stopniu odnosiły korzyści z naszych umów handlowych. Wkrótce przedstawimy propozycje mające na celu dalszą obronę naszych interesów handlowych za pomocą nowego narzędzia przeciwdziałania przymusowi.

Konkretne działania Komisji w ubiegłym roku w dalszym ciągu ułatwiały wywóz z UE, a także chroniły kluczowe interesy UE. W szczególności:

• Komisja usunęła 33 bariery handlowe w 22 krajach partnerskich.
• Wartość wywozu przedsiębiorstw europejskich w 2020 r. była o 4 mld euro większa niż gdyby nie zlikwidowano barier w ciągu ostatnich 5 lat.
• Komisja uruchomiła nagradzaną platformę internetową „Dostęp do rynków”, która zapewnia istotne wsparcie dla 584 tys. MŚP, tak aby mogły one łatwiej i szybciej eksportować. W ciągu ostatniego roku przedsiębiorstwa wykazywały ogromne zainteresowanie jasnymi i praktycznymi informacjami na temat tego, jak prowadzić handel poza granicami UE. W ciągu zaledwie jednego roku z platformy tej skorzystało ponad 1,5 mln odwiedzających.
• Jednolity punkt przyjmowania skarg ustanowiony w listopadzie 2020 r. zmienił sposób, w jaki przedsiębiorstwa i zainteresowane strony mogą zgłaszać Komisji bariery w handlu lub naruszenia zobowiązań w zakresie handlu i zrównoważonego rozwoju ze strony krajów partnerskich. Doprowadziło to już do 29 formalnych skarg, które Komisja obecnie bada.
• Komisja poczyniła również postępy w wielu działaniach związanych z rozstrzyganiem sporów, m.in. w zakresie praw pracowniczych, zarówno w ramach WTO, jak i w ramach umów handlowych UE. Partnerzy handlowi i sektory, których to dotyczy, to m.in. Turcja i produkty farmaceutyczne, Indonezja i surowce oraz Ukraina i drewno. W styczniu 2021 r. Komisja wygrała w pierwszym dwustronnym sporze dotyczącym kwestii praw pracowniczych w umowie handlowej między UE a Koreą Południową, co skłoniło Koreę Południową do podjęcia działań w celu ratyfikacji i wdrożenia istotnych konwencji MOP w celu ochrony praw pracowniczych.

W ubiegłym roku Komisja podjęła również zdecydowane kroki, aby egzekwować swoje prawa i bronić swoich wartości w sposób bardziej asertywny, a tym samym lepiej bronić interesów Unii. Komisja finalizuje również prace nad ważnymi aktami prawnymi mającymi na celu dalsze usprawnienie egzekwowania i wdrażania:

• Nowy mechanizm monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych funkcjonujący od października 2020 r. umożliwia państwom członkowskim UE i Komisji zapoznanie się z realizowanymi transakcjami, a także współpracę i koordynację działań w odniesieniu do tych inwestycji zagranicznych. Państwa członkowskie mogą również dzielić się swoimi poglądami na temat potencjalnego wpływu inwestycji realizowanych w innym państwie członkowskim na bezpieczeństwo lub porządek publiczny na ich terytorium. Komisja może uczynić to samo, jeżeli uzna, że dana inwestycja może mieć wpływ na bezpieczeństwo lub porządek publiczny w więcej niż jednym państwie członkowskim, lub jeżeli może ona mieć wpływ na projekty lub programy leżące w interesie Unii ze względów bezpieczeństwa lub porządku publicznego.
• We wrześniu 2021 r. weszły w życie zaktualizowane unijne przepisy dotyczące kontroli wywozu. Te nowe ramy zwiększają naszą zdolność do kontrolowania wywozu technologii podwójnego zastosowania i umożliwiają Unii większą autonomię w tym zakresie.
• Komisja przygotowuje obecnie wniosek ustawodawczy dotyczący nowego instrumentu przeciwdziałającego przymusowi, który umożliwi UE reagowanie na podejmowane przez inne kraje próby zmuszenia UE lub jej państw członkowskich do wprowadzenia zmian w polityce.
• Komisja zaproponowała również instrument dotyczący udzielania zamówień publicznych w kontekście międzynarodowym, który pomoże zapewnić równe warunki działania na światowym rynku zamówień publicznych. Wniosek ten rozpatrują obecnie Parlament Europejski i Rada.
• Opracowywane jest również nowe narzędzie w celu rozwiązania problemu potencjalnych zakłócających skutków dotacji zagranicznych na jednolitym rynku. Dzięki nowym przepisom będzie można skutecznie kontrolować zagraniczne subsydia, które mogą powodować zakłócenia i naruszać równe warunki działania na jednolitym rynku w dowolnej sytuacji rynkowej.