Sejm uchwalił budżet państwa na rok 2022. Jak informuje resort finansów, to bezpieczny i wspierający odbudowę polskiej gospodarki plan finansowy. Dochody wyniosą 491,9 mld zł, wydatki 521,8 mld zł, a deficyt nie więcej niż 29,9 mld zł.
18 października br. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o zmianie ustawy budżetowej na rok 2021. Dochody budżetu państwa wzrosną o 78,5 mld zł w porównaniu z pierwotnie przyjętą ustawą budżetową na 2021 r. i wyniosą 483 mld zł. Wydatki wyniosą 523,5 mld zł. Deficyt budżetu państwa na koniec 2021 r. wyniesie 40,5 mld zł. i będzie o ponad połowę mniejszy od zakładanego w ustawie budżetowej na 2021 r.
28 września br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy budżetowej na rok 2022. Dochody budżetu państwa wyniosą 481,4 mld zł, a wydatki 512,4 mld zł. Deficyt budżetu państwa na koniec 2022 r. wyniesie nie więcej niż 30,9 mld zł. W budżecie zabezpieczono środki na wzmocnienie – m.in. poprzez inwestycje – rozwoju gospodarki, która wraca na ścieżkę wzrostu po kryzysie. Kontynuowane też będą priorytetowe działania rządu w zakresie polityki społeczno-gospodarczej.
W projekcie ustawy budżetowej na 2022 r. przyjęto:
- prognozę dochodów budżetu państwa w kwocie 481,4 mld zł,
- limit wydatków budżetu państwa na poziomie 512,4 mld zł,
- deficyt budżetu państwa w wysokości 30,9 mld zł,
- deficyt sektora finansów publicznych (według metodologii UE) na poziomie ok. 2,8% PKB.
- dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (definicja UE) na poziomie 56,6 % PKB
Podstawowe uwarunkowania makroekonomiczne:
- wzrost PKB w ujęciu realnym o 4,6 %,
- wzrost inflacji w ujęciu średniorocznym o 3,3 %,
- wzrost przeciętnego rocznego funduszu wynagrodzeń o 7,5 %,
- wzrost spożycia prywatnego, w ujęciu nominalnym, o 9,2 %
W budżecie środków europejskich projekt ustawy budżetowej na 2022 rok zakłada:
- dochody budżetu środków europejskich: 85,9 mld zł,
- wydatki budżetu środków europejskich: 96,2 mld zł,
- deficyt budżetu środków europejskich: 10,2 mld zł.
Dochody
Na prognozowany wzrost dochodów budżetu państwa w 2022 r. będzie miał wpływ dalszy dynamiczny rozwój gospodarki.
Prognozy dochodów budżetu państwa zdeterminowane są przede wszystkim wyżej wymienionymi szacunkami czynników makroekonomicznych.
Przewidujemy również wpłatę do budżetu państwa pochodzącą z zysku NBP w wysokości 844,5 mln zł.
Wydatki
Projekt ustawy budżetowej na rok 2022 został przygotowany z zastosowaniem stabilizującej reguły wydatkowej.
Projekt został opracowany z uwzględnieniem nieprzekraczalnego limitu wydatków oraz przy zabezpieczeniu skutków finansowych niezbędnych do kontynuacji dotychczasowych priorytetowych działań rządu.
W ustawie budżetowej na 2022 r. zapewniamy m.in.:
- zwiększenie nakładów na finansowanie ochrony zdrowia do poziomu 5,75% PKB,
- środki na kluczowe programy społeczne takie jak 500+, „Dobry Start” czy wprowadzenie Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego,
- waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2022 r. wskaźnikiem waloryzacji na poziomie 104,89%,
- 2,2% PKB na obronę narodową,
- zwiększenie funduszu wynagrodzeń dla pracowników państwowej sfery budżetowej,
- realizację zadań inwestycyjnych m.in. w obszarze zdrowia, transportu lądowego czy kultury i ochrony dziedzictwa narodowego,
- zwiększenie wydatków w obszarze szkolnictwa wyższego i nauki,
- zwiększenie wydatków na rolnictwo.
Źródło: MF
Łączna kwota podatkowych i niepodatkowych dochodów budżetu państwa to 404 484 028 tys. zł, zaś całkowitą kwotę wydatków oszacowano na 486 784 028 tys. zł. Deficyt budżetu państwa, ustalony na dzień 31 grudnia 2021 r., nie może przekroczyć kwoty 82 300 000 tys. zł. Powyższe dane stanowią podstawowe założenia USTAWY BUDŻETOWEJ na rok 2021, uchwalonej dnia 20 stycznia 2021 r., która została ogłoszona w Dzienniku Ustaw z dnia 29 stycznia 2021 r. pod pozycją 190.
Prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej ustalono na poziomie 5 259 zł.
Kwota bazowa, służąca do ustalenia średniego wynagrodzenia nauczycieli, z uwzględnieniem stopnia awansu zawodowego, została określona w wysokości 3 537,80 zł (art. 30 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, Dz.U. z 2019 r. poz. 2215, ze zm.).
Kwoty bazowe dla osób zatrudnionych na stanowiskach wskazanych w art. 9 ust. 1 pkt Ustawy budżetowej na rok 2021 wynoszą odpowiednio w odniesieniu do:
- członków korpusu SC, etatowych członków SKO i kolegiów RiO, pracowników RCL, ekspertów, asesorów i aplikantów eksperckich Urzędu Patentowego RP, członków służby zagranicznej niebędących członkami korpusu SC oraz zawodowych kuratorów sądowych – 2 031,96 zł,
- członków Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych – 1 651,83 zł,
- żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy – 1 614, 69 zł,
- funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej – 1 803, 16 zł,
- osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe – 1 789,42 zł.
Średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej – w 2021 r. wyniesie 100,0%.
W Ustawie budżetowej na rok 2021 określono ponadto inne ważne wskaźniki ekonomiczne, spośród których warto wyróżnić:
- prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów – 102,1%,
- prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem – 101,8%.
Ustawa budżetowa na 2021 rok weszła w życie z dniem 30 stycznia 2021 r., z mocą od dnia 01 stycznia 2021 r.
Maciej Ofierski
Uchwalona w listopadzie tzw. ustawa okołobudżetowa czeka więc teraz na podpis prezydenta. Jak zwykle, znalazły się w niej ważne dla oświaty zapisy – dotyczące doskonalenia zawodowego, nagród za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze i funduszu socjalnego.
Ogólnokrajowe doskonalenie zawodowe
Zgodnie z art. 1 ustawy okołobudżetowej w roku 2021 środki, o których mowa w art. 70a ust. 7 Karty Nauczyciela, przeznaczone na realizację ogólnokrajowych zadań w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli wyodrębnia się w budżecie MEN w łącznej wysokości do 2.700 średnich wynagrodzeń nauczyciela dyplomowanego ustalonego w oparciu o kwotę bazową, o której mowa w art. 30 ust. 3 KN, obowiązującą 01.01.2018 r.
W praktyce oznacza to, że wydatki na ten cel zostaną zamrożone na poziomie z 2020 r., kiedy także obowiązywała kwota bazowa z 01.01.2018 r.
Wspieranie doradztwa metodycznego
Zgodnie z art. 3 ustawy okołobudżetowej w roku 2021 środki, o których mowa w art. 70a ust. 4 KN, na wspieranie organizacji doradztwa metodycznego na obszarze województwa ustala się w oparciu o średnie wynagrodzenie nauczyciela dyplomowanego wyliczone na podstawie kwoty bazowej, o której mowa w art. 30 ust. 3 KN, obowiązującej 01.01.2020 r.
W praktyce oznacza, że również wydatki na rozwój doradztwa metodycznego zostaną zamrożone na poziomie z 2020 r.
Nagrody dla nauczycieli
Inaczej niż w mijającym roku wyglądać będzie sytuacja, jeżeli chodzi o ustalenie puli środków na sfinansowanie nagród przyznawanych nauczycielom za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze. Zgodnie z art. 2 ustawy okołobudżetowej w roku 2021 środki, o których mowa w:
- 49 ust. 1 pkt 2 KN, na wypłaty nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze wyodrębnia się w budżetach wojewodów łącznie w wysokości do 2.744 średnich wynagrodzeń nauczyciela stażysty,
- 49 ust. 1 pkt 3 KN, na wypłaty nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze wyodrębnia się w budżecie MEN w wysokości do 2015 średnich wynagrodzeń nauczyciela stażysty
– ustalonych w oparciu o kwotę bazową, o której mowa w art. 30 ust. 3 KN, obowiązującą w dniu 01.01.2018 r.
Takie rozwiązanie spowoduje zmniejszenie puli środków przeznaczanych na nagrody dla nauczycieli – w 2020 r. do ustalania ich wysokości służyła kwota bazowa z 01.01.2020 r. Cofnięcie się do kwoty bazowej z 01.01.2018 r. oznacza, że pominięto kilkunastoprocentowy wzrost średniego wynagrodzenia, jaki nastąpił od tamtego czasu.
Fundusz socjalny
Zgodnie z art. 53 ust. 1 KN dla nauczycieli dokonuje się corocznie odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Jego wysokość to iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym liczby nauczycieli zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze zajęć i 110% kwoty bazowej określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej, obowiązującej w dniu 1 stycznia danego roku.
Od dłuższego już czasu funkcjonuje jednak mechanizm, zgodnie z którym każda kolejna ustawa okołobudżetowa wskazuje, jaką kwotę bazową należy stosować do ustalania odpisu na ZFŚS. W 2021 r. – zgodnie z art. 4 omawianej ustawy okołobudżetowej – do ustalania odpisu na ZFŚS dla nauczycieli stosuje się kwotę bazową obowiązującą 01.01.2018 r. Kwota ta wynosi 2.752,92 zł. Oznacza to utrzymanie podstawy naliczania odpisu na poziomie obowiązującym w 2020 r.
Ta sama zasada została zastosowana do pracowników niepedagogicznych – w 2021 r. wysokość odpisu na ZFŚS dla nich będzie ustalana na podstawie wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w II półroczu 2018 r. ogłoszonego przez Prezesa GUS, które wynosi 4.134,02 zł, czyli analogicznie jak w 2020 r. Jeśli przyjąć za podstawę tę kwotę, odpis podstawowy na jednego pracownika (37,5% podstawy) wynosi 1.550,26 zł.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.
Stopniowe odmrożenie kwoty bazowej stanowiącej podstawę naliczania tego odpisu przewiduje ustawa z dn. 13.02.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2020 (Dz.U. z 2020 r. poz. 278) – czyli tzw. ustawa okołobudżetowa.
W ubiegłym roku odpis na ZFFŚ dla nauczycieli dokonywany był na podstawie kwoty bazowej z 01.01.2013 r., która wynosiła 2.717,59 zł. W tym roku – zgodnie z art. 4 ww. ustawy okołobudżetowej – do ustalania odpisu na ZFŚS dla nauczycieli stosuje się kwotę bazową obowiązującą 01.01.2018 r. – wynosi ona 2.752,92 zł.
Sposób naliczania odpisu na ZFŚS dla nauczycieli został uregulowany w art. 53 Karty Nauczyciela. Zgodnie z ust. 1 tej regulacji dla nauczycieli dokonuje się corocznie odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w wysokości ustalonej jako iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym, liczby nauczycieli zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze zajęć (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć) skorygowanej w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych nauczycieli (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć) i 110% kwoty bazowej, o której mowa w art. 30 ust. 3 (tj. kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej), obowiązującej 1 stycznia danego roku. Jednakże od 2012 r. to ustawa okołobudżetowa każdego roku decyduje o tym, z jakiego okresu brana jest kwota bazowa służąca do naliczenia odpisu.
I tak w 2020 roku odpis na ZFŚS na jednego nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy wynosi 3.028,21 zł (110% kwoty bazowej), co oznacza wzrost z 2.989,35 zł w 2019 r.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
Podstawa prawna:
- Ustawa z dn. 04.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych – Dz.U. z 2019 r. poz. 1352 z późn. zm.
- Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2019 r. poz. 2215.