O 450 mld zł zwiększył się stan kont i subkont osób ubezpieczonych w wyniku rocznej waloryzacji składek, którą przeprowadziliśmy w czerwcu – poinformowała prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS. W zeszłym roku było to niespełna 281 mld zł.
Historycznie wysoka waloryzacja rent i emerytur stała się faktem. Część seniorów ma już na koncie zwaloryzowane świadczenia – mówiła podczas środowego briefingu prasowego minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg. Od marca świadczenia wzrosną o wskaźnik waloryzacji wynoszący 114,8 proc., jednak nie mniej niż o 250 zł.
Minister Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS) opublikował wysokość wskaźnika waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne za II kwartał br.
Informację dotyczącą wysokości wspomnianego wskaźnika ogłoszono na podstawie art. 25 ust. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504, ze zm.).
W obwieszczeniu MRiPS z dnia 4 marca 2022 r. (M.P. poz. 323) ogłoszony został wskaźnik waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne za IV kwartał 2021 r. Wskaźnik ten wyniósł 102,60%.
W porównaniu do poprzedniego kwartału wskaźnik waloryzacji składek emerytalnych jest wyższy o 1,60%.
Zgodnie z przepisami art. 25 ustawy z dn. 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 504) składki na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego podlegają waloryzacji. Polega ona na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik ten jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku powiększonemu o wzrost realny sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne (w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do roku poprzedniego).
B.O.
Niektóre osoby pobierające emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub rentę rodzinną i osiągające przychody z tytułu wykonywania dodatkowej pracy podlegają regułom tzw. zawieszalności. W związku z waloryzacją świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca br. zmieniają się kwoty maksymalnych zmniejszeń dla emerytur i rent.
Jeżeli emeryt lub rencista osiągnie przychód przekraczający 130% przeciętnego wynagrodzenia, wypłacane mu świadczenie zostaje zawieszone przez ZUS. Jeżeli natomiast przychód mieści się w granicach od 70 do 130% średniej pensji – świadczenie jest zmniejszane o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia (ustalaną przy kolejnych waloryzacjach).
W związku z waloryzacją świadczeń emerytalno-rentowych kwoty maksymalnego zmniejszenia ulegają zmianie. Od dnia 01.03.2022 r. kwoty te wynoszą:
- 691,94 zł– dla emerytur lub rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
- 518,99 zł – dla rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
- 588,19 zł – dla rent rodzinnych, do których uprawniona jest jedna osoba.
Podane wyżej kwoty maksymalnych zmniejszeń będą obowiązywać aż do następnej waloryzacji, czyli do dnia 28.02.2023 r. – w przeciwieństwie do kwot granicznych przychodu emerytów i rencistów, które to zmieniają się co kwartał.
W wyniku waloryzacji zmieniają się także kwoty przychodu powodujące zawieszenie świadczenia przedemerytalnego. Miesięczne kwoty przychodu wpływające na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń i zasiłków przedemerytalnych w okresie od 01.03.2022 r. do 28.02.2023 r. zostały ogłoszone w komunikacie Prezesa ZUS z dnia 10 lutego 2022 r. opublikowanym w Monitorze Polskim pod poz. 232 i wynoszą odpowiednio:
- dopuszczalna miesięczna kwota przychodu, stanowiąca 25% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2021 r., ogłoszonego do celów emerytalnych (powodująca zmniejszenie świadczenia) – 1415,70 zł,
- graniczna miesięczna kwota przychodu, stanowiąca 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2021 r., ogłoszonego do celów emerytalnych (powodująca zawieszenie świadczenia) – 3963,80 zł.
Na podstawie wartości kwot miesięcznych można ustalić również roczne progi dochodowe powodujące zmniejszenie bądź zawieszenie świadczenia przedemerytalnego. Wartości te służą do korekty rozliczeń dokonywanej przez ZUS po zakończeniu roku kalendarzowego.
Dopuszczalna roczna kwota przychodu od 01.03.2022 r. wynosi 16 988,40 zł, zaś graniczna roczna kwota przychodu – 47 565,60 zł.
B.O.
Wraz z waloryzacją emerytur i rent wzrastają dodatki do tych świadczeń, m.in. dodatek pielęgnacyjny i dodatek za tajne nauczanie. Obowiązujące dotychczas kwoty zostaną od 1 marca przemnożone przez wskaźnik waloryzacji, który w tym roku wynosi 107,00%.
Obowiązek ponownego przeliczenia dodatków wynika z dyspozycji zawartych w przepisach:
- 75 ust. 3 ustawy o FUS – dotyczy dodatku pielęgnacyjnego (w tym dodatku pielęgnacyjnego dla inwalidów wojennych, o którym mowa w art. 12 ustawy z dn. 29.05.1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin– t. jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 1656),
- 76 ust. 3 ustawy o FUS – dotyczy dodatku dla sierot zupełnych,
- 15 ust. 5 ustawy z dn. 24.01.1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego(t. jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1858) – dotyczy dodatku kombatanckiego oraz kompensacyjnego (który wynosi 15% dodatku kombatanckiego – art. 20 ust. 2 pkt 2 cyt. ustawy),
- 90 ust. 4 ustawy z dn. 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela(t. jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762) – dotyczy dodatku za tajne nauczanie.
Wysokość wspomnianych wyżej dodatków przed i po waloryzacji przedstawiono w poniższej tabeli:
| Dodatek | Kwota | |
| do lutego 2022 r. | od marca 2022 r. | |
| pielęgnacyjny | 239,66 zł | 256,44 zł |
| dla sierot zupełnych | 450,44 zł | 481,97 zł |
| kombatancki | 239,66 zł | 256,44 zł |
| kompensacyjny | 35,95 zł | 38,47 zł |
| pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego | 359,49 zł | 384,65 zł |
| za tajne nauczanie | 239,66 zł | 256,44 zł |
Waloryzacji podlegają również specjalne świadczenia wypłacane kombatantom przez ZUS. Nowe kwoty świadczeń przedstawiamy w tabeli:
| Dodatek | Kwota | |
| do lutego 2022 r. | od marca 2022 r. | |
| świadczenie pieniężne dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych | 239,66 zł | 256,44 zł |
| świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR – w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy | od 12,02 zł (za 1 miesiąc) do maksymalnie 239,66 zł (za 20 miesięcy) | od 12,86 zł (za 1 miesiąc) do maksymalnie – 256,44 zł (za 20 miesięcy) |
| dodatek pieniężny do renty inwalidy wojennego | 917,58 zł | 981,81 zł |
B.O.
W okresie od 1 kwietnia do 30 czerwca 2022 r. podstawa wymiaru zasiłku chorobowego stosowana do obliczenia wysokości świadczenia rehabilitacyjnego ulegnie zwiększeniu o 8,9%.
Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa ZUS z dn. 10 lutego 2022 r. (M.P. z 2022 r. poz. 219) wskaźnik przeliczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjętej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego w II kwartale 2022 r. wynosi 108,9%. To o 9,3% więcej niż w poprzednim kwartale.
Zasady obliczania wysokości świadczenia rehabilitacyjnego określono w art. 19 ust. 1–2 ustawy z dn. 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t. jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1133, z późn. zm.), dalej „ustawa chorobowa”. Podstawą wymiaru świadczenia jest podstawa wymiaru zasiłku chorobowego osoby niezdolnej do pracy:
- ustalona w momencie uzyskania prawa do pobierania zasiłku przez osobę niezdolną do pracy, następnie
- przeliczona w momencie nabycia prawa do pobierania świadczenia rehabilitacyjnego – z zastosowaniem wskaźnika waloryzacji, ogłaszanego dla każdego kwartału kalendarzowego.
Jak wskazano w art. 19 ust. 2 ustawy chorobowej, do obliczeń należy zastosować wskaźnik waloryzacji obowiązujący w kwartale, w którym przypada 1. dzień okresu wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego.
Przypominamy, że kwoty świadczenia rehabilitacyjnego wynoszą:
- 90% podstawy, obliczonej w podany powyżej sposób – za okres pierwszych 3 miesięcy pobierania wspomnianego świadczenia lub
- 75% podstawy – za pozostały okres albo
- 100% podstawy – jeżeli niezdolność przypada w okresie ciąży.
B.O.
Prezes ZUS podał wysokość wskaźnika waloryzacji składek zewidencjonowanych na subkoncie za IV kwartał 2021 roku. Wskaźnik ten utrzymał się na takim samym poziomie jak w poprzednim kwartale.
Jak stanowi art. 40d ustawy z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 423, z późn. zm.), przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek i odsetek za zwłokę zewidencjonowanych na subkoncie po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią roczną waloryzację składek, jest waloryzowana kwartalnie.
Waloryzacja kwartalna polega na pomnożeniu składek i odsetek za zwłokę zewidencjonowanych na subkoncie przez wskaźnik kwartalnej waloryzacji ogłaszany w Monitorze Polskim w terminie do 25. dnia miesiąca poprzedzającego termin waloryzacji. Wskaźnik ten jest z kolei obliczany na podstawie ostatnio ogłoszonego wskaźnika rocznej waloryzacji. Co istotne, w wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan subkonta nie może ulec obniżeniu.
Zgodnie z komunikatem Prezesa ZUS z dnia 10 lutego 2022 r. wskaźnik kwartalnej waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne, środków, odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej, zewidencjonowanych na subkoncie za IV kwartał 2021 r. (M.P. z 2022 r. poz. 229) wynosi 101,31%. W stosunku do poprzedniego kwartału wskaźnik ten nie uległ zmianie.
B.O.
Od 1 marca br. wzrośnie wysokość ryczałtu energetycznego, który jest dodatkiem do świadczeń emerytalno-rentowych, przysługującym m.in. kombatantom i osobom represjonowanym.
Wraz z początkiem 2022 roku zwiększeniu uległa kwota świadczenia pielęgnacyjnego przyznawanego opiekunom dzieci niepełnosprawnych. Nową kwotę świadczenia opublikowano w obwieszczeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 27 października 2021 r. w sprawie wysokości świadczenia pielęgnacyjnego w roku 2022 (M.P. poz. 1021).
W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. świadczenie pielęgnacyjne wynosi 2119 zł miesięcznie, czyli 148 zł więcej niż obecnie.
Mechanizm corocznej waloryzacji świadczenia pielęgnacyjnego wprowadziła ustawa z dnia 24 kwietnia 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 559). Pierwsza waloryzacja została przeprowadzona w 2017 roku. Zgodnie z art. 17 ust. 3b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 111, z późn. zm.) waloryzacja ta polega na zwiększeniu kwoty świadczenia o wskaźnik waloryzacji.
Wskaźnikiem waloryzacji jest procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego na dzień 1 stycznia roku, w którym jest przeprowadzana waloryzacja, w stosunku do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującej w dniu 1 stycznia roku poprzedzającego rok, w którym jest przeprowadzana waloryzacja.
Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego ustalanego w sposób określony powyżej zaokrągla się do pełnych złotych w górę. W związku z tym, że od 2022 roku minimalne wynagrodzenie zostanie zwiększone z 2800 zł do kwoty 3010 zł (wzrost o 7,5%), świadczenie pielęgnacyjne również wzrośnie o 7,5% – z kwoty 1971 zł do 2119 zł.
Przypominamy, że zgodnie z ustawą z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne przysługuje z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej:
- matce albo ojcu,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
- innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności
− jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
B.O.