Przepisy Kodeksu pracy nie zakazują możliwości podejmowania nauki lub szkolenia w czasie urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego. Nie ma zatem przeszkód prawnych, aby pracownica lub pracownik w trakcie korzystania z takich urlopów podjął naukę, np. na studiach podyplomowych.
Jedynie właściciel lokalu odpowiada za wszelkie zobowiązania związane z użytkowaniem jego lokalu, a jedynym wyjątkiem od powyższego jest rozszerzenie granic odpowiedzialności na współwłaścicieli.
Interpelacja nr 23025 do ministra rozwoju, pracy i technologii w sprawie nowelizacji ustawy o własności lokali
Szanowny Panie Ministrze,
w związku z informacjami medialnymi o prowadzonych pracach nad nowelizacją ustawy o własności lokali, otrzymałem pismo od prezesa jednej ze spółdzielni mieszkaniowych z prośbą o poparcie postulatów dotyczących zmiany przepisów prawnych w celu przeciwdziałania patologii „niepłacenia za mieszkanie” i reperkusji społeczno-finansowych powodowanych przez taki stan rzeczy.
Interpelacja nr 21954 do ministra finansów w sprawie rozliczania w kosztach uzyskania przychodów wydatków udokumentowanych dokumentami przechowywanymi w formie elektronicznej
Szanowny Panie Ministrze,
kieruję niniejszą interpelację w związku ze zgłoszeniami kierowanymi przez zaniepokojonych podatników, dotyczącymi wydawanych przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: dyrektor KIS) postanowień, na mocy których organ ten odmawia wydania podatnikom ochronnych interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego w sprawach dotyczących ustalenia, czy podatnikowi przysługuje prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków wynikających ze zarchiwizowanych dokumentów, przechowywanych wyłącznie w formie elektronicznej, w postaci skanów dokumentów (tj. po zeskanowaniu ich papierowych oryginałów, zarchiwizowaniu w formie elektronicznej oraz zniszczeniu papierowej wersji dokumentu).
Uwagi ogólne:
Z uzyskanych przeze mnie informacji wynika, że zasadniczym problemem podatników jest już samo uzyskanie interpretacji indywidualnej dotyczącej możliwości (lub też braku możliwości) ujęcia w kosztach uzyskania przychodów wydatków, które są/będą udokumentowane otrzymanym pierwotnie od kontrahenta dokumentem papierowym (najczęściej fakturą), który następnie jest/będzie zeskanowany i umieszczony w elektronicznej bazie danych podatnika.
Organy podatkowe odmawiają wydania tych interpretacji, argumentując, że zawarte w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1406, ze zm., dalej: ustawa o CIT) przepisy, ani też żaden akt wykonawczy wydany na jej podstawie, nie zawierają regulacji pozwalających na wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie omawianego zagadnienia.
Kwestie szczegółowe:
Ustawa o CIT w swoim art. 15 ust. 1 wskazuje, że „kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1”.
Jak wynika z powyższego przepisu, aby dany wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów, powinien: (i) wykazywać związek z przychodem (ewentualnie z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów) oraz (ii) być niewymieniony na tzw. liście kosztów negatywnych, zawartej w art. 16 ustawy CIT.
W praktyce oznacza to, że podatnik powinien dysponować dowodami potwierdzającymi fakt występowania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a osiągniętym przychodem. Ustawa o CIT nie ogranicza jednak w żaden sposób prawa do ujęcia w kosztach uzyskania przychodów wydatku od formy dokumentującego go dowodu (oraz od tego, w jakiej formie jest/powinien być przechowywany).
Odmowa wydawania interpretacji indywidualnej w zakresie rozliczania w kosztach uzyskania przychodów wydatków udokumentowanych na podstawie dokumentów archiwizowanych w formie elektronicznej (w czasach postępującej digitalizacji, która stwarza liczne możliwości bezpiecznego zarządzania dokumentami i przechowywania ich), w sytuacji gdy powszechne jest załatwianie spraw urzędowych w formie elektronicznej (np. składanie elektronicznie dokumentów oraz przesyłanie skanów dokumentów do organów publicznych), wydaje się być zatem całkowicie nieuzasadniona.
Z docierających także do mnie sygnałów wynika również, iż organy podatkowe w stanach faktycznych spraw, w których odmawiają wydania interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (dalej: CIT) wydają bez żadnych przeciwwskazań liczne interpretacje indywidualne, potwierdzające możliwość posługiwania się elektroniczną wersją dokumentów dla celów rozliczeń podatku od towarów i usług (dalej: VAT). Przykładem takich interpretacji są interpretacje indywidualne potwierdzające zachowanie prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego ze zarchiwizowanych w formie elektronicznej faktur, m.in.:
- interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 1 marca 2021 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.769.2020.2.KF,
- interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 lutego 2021 r., sygn. 0112-KDIL3.4012.702.2020.2.AW,
- interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19 lutego 2021 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.758.2020.2.KK,
- interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 lutego 2021 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.879.2020.1.AM,
- interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 grudnia 2020 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.623.2020.3.JG,
- interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 1 grudnia 2020 r., sygn. 0111-KDIB3-3.4012.490.2020.2.JSU,
- interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 listopada 2020 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.446.2020.2.E,
- interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 października 2020 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.499.2020.1.MT,
- interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 czerwca 2020 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.175.2020.2.JG.
Prezentowane przez organy podatkowe podejście, polegające na tym, że to samo zagadnienie na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (VAT) może stanowić przedmiot interpretacji indywidualnej, natomiast na gruncie przepisów ustawy dotyczącej CIT już nie, może stanowić rażące naruszenie m.in. zasady spójności systemu prawa, bowiem funkcjonujące w systemie prawnym akty prawne nie powinny być ze sobą sprzeczne.
Ponadto, nawiązując do powyższych okoliczności, otrzymanie na gruncie tzw. ustawy o VAT pozytywnej interpretacji indywidualnej dotyczącej elektronicznego archiwizowania faktur nie daje podatnikom realnej ochrony prawnej wynikającej z takiej interpretacji. Z powodu braku możliwości uzyskania interpretacji indywidualnej, która rozstrzygałaby, czy na gruncie tzw. ustawy o CIT podatnik może archiwizować dokumenty w formie elektronicznej, uzyskana interpretacja dotycząca przepisów ustawy o VAT” może być dla niego de facto bezużyteczna. Podatnik posiadałby bowiem wówczas formalne potwierdzenie prawidłowości stosowanego podejścia jedynie dla celów możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z takiej faktury. Równocześnie, nie miałby żadnej formalnej gwarancji (w postaci interpretacji indywidualnej), że kwota netto wynikająca z tej faktury może stanowić koszt uzyskania przychodu (koszt podatkowy) dla celów rozliczeń podatku CIT. Taka sytuacja może rodzić istotne obawy u podatników przed wdrożeniem digitalizacji dokumentów.
Celem uzyskania interpretacji indywidualnej jest gwarancja nieponoszenia negatywnych konsekwencji podatkowych w przypadku zastosowania się przez podatnika do wydanej w jego indywidualnej sprawie interpretacji. Natomiast w sytuacji, w której organ podatkowy wydaje dwa różne rozstrzygnięcia w sprawie tego samego stanu faktycznego, lecz różnych podatków, nie daje podatnikowi pewności, czy w razie ewentualnego postępowania kontrolnego sposób archiwizowania dokumentów nie zostanie zakwestionowany.
W związku z powyższym zainteresowani uzyskaniem potwierdzenia swojego stanowiska podatnicy mają istotne systemowe wątpliwości, do jakiego organu i na jakiej podstawie prawnej mają prawo wystąpić w celu uzyskania interpretacji indywidualnej (mającej walor ochronny dla stosującego się do niej podmiotu).
Mając na uwadze ww. kwestie, działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1799, ze zm.), uprzejmie proszę Pana Ministra o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:
- Czy wydatki udokumentowane na podstawie dokumentów papierowych, które przed ich zniszczeniem zostały zeskanowane i umieszczone w elektronicznej bazie danych podatnika, podatnik ten może rozpoznać jako koszty uzyskania przychodów na potrzeby rozliczeń podatku CIT?
- W jakim trybie (tj. zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej czy też w oparciu o przepisy Prawa przedsiębiorców) oraz do którego organu, zainteresowani podatnicy powinni występować o wydanie interpretacji indywidualnych w zakresie możliwości rozliczania w kosztach uzyskania przychodów wydatków udokumentowanych zarchiwizowanymi w formie elektronicznej dokumentami papierowymi, aby były one wiążące/posiadały moc ochronną względem organów Krajowej Administracji Skarbowej?
- W oparciu o jakie kryteria ten sam organ, tj. dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, uznaje zasadność wydania interpretacji w ww. zakresie dla celów rozliczeń podatku VAT, a odmawia ich wydania dla celów rozliczeń podatku CIT? Czy ministerstwo planuje zainicjowanie zmian w prawie, które rozwiązałyby ten problem?
Posłanka Małgorzata Niemczyk
Łódź, dnia 26 marca 2021 r.
Odpowiedź na interpelację nr 21954 w sprawie rozliczania w kosztach uzyskania przychodów wydatków udokumentowanych dokumentami przechowywanymi w formie elektronicznej
Szanowna Pani Marszałek,
odpowiadając na interpelację nr 21954 Pani Poseł Małgorzaty Niemczyk w sprawie rozliczania w kosztach uzyskania przychodów wydatków udokumentowanych dokumentami przechowywanymi w formie elektronicznej, uprzejmie wyjaśniam.
Odnosząc się do zagadnienia przedstawionego w pkt 1 interpelacji należy w pierwszej kolejności wskazać, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1406, z późn. zm.), dalej: ustawa o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16. Podstawową cechą kosztu podatkowego jest związek z przychodem (ewentualnie z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów). Jednocześnie ponoszony koszt nie może być kosztem wymienionym w negatywnym katalogu kosztów zawartych w art. 16 ustawy o CIT. Podstawą rozliczania kosztów podatkowych są stosowne dokumenty umożliwiające obiektywną ocenę, że okoliczności dotyczące powstania danego wydatku faktycznie miały miejsce. Z treści art. 15 ust. 1 ustawy o CIT nie można natomiast wywieść normy określającej sposób dokumentowania zdarzeń gospodarczych. Powyższy przepis nie traktuje również o możliwych formach archiwizowania dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów.
Z przepisu art. 86 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325, z późn. zm.), dalej: ustawa Ordynacja podatkowa, wynika generalny wymóg przechowywania dokumentów przez podatników. Zgodnie z § 1 tego artykułu, podatnicy obowiązani do prowadzenia ksiąg podatkowych przechowują księgi i związane z ich prowadzeniem dokumenty do czasu upływu okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej. Przepis ten oznacza, że w każdym indywidualnym przypadku okres przechowywania ksiąg i związanych z ich prowadzeniem dokumentów może być różny ze względu na możliwość przerwania biegu terminu przedawnienia, bądź zawieszenia jego biegu. Zasady ustalenia terminu przedawnienia określają art. 70 i 70a ustawy – Ordynacja podatkowa. Oceny, które dokumenty związane są z prowadzeniem ksiąg podatkowych, nie dokonuje się na podstawie przepisów ustawy – Ordynacja podatkowa. Takiej oceny można dokonać na podstawie przepisów odrębnych, które stanowią o wymogach dokumentu wprowadzanego do danej księgi podatkowej jak również samej księgi podatkowej (np. ustawa o rachunkowości, ustawy podatkowe prawa materialnego).
Zauważyć również należy, że ogólne przepisy prawa podatkowego zawarte w ustawie – Ordynacja podatkowa regulują kwestie dowodów w sprawach podatkowych w przepisach rozdziału 11 działu IV postępowanie podatkowe. Przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa nie ograniczają ustalenia dowodów w sprawie podatkowej do dokumentów papierowych, jednak każda forma dokumentowania zdarzenia powinna odpowiadać obowiązującym przepisom, w tym również spoza sfery przepisów prawa podatkowego.
Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy o CIT podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m.
Z kolei ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351, z późn. zm.), dalej: ustawa o rachunkowości, zawiera przepisy regulujące dokumentowanie przy pomocy dowodów księgowych zapisów zawartych w księgach w tym zapisów dotyczących wydatków. Art. 6 ust. 1 powołanej ustawy stanowi, że w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Z przepisu art. 20 ust. 2 ustawy o rachunkowości wynika natomiast, że każdy wykazany w księgach rachunkowych wydatek powinien być udokumentowany odpowiednim dowodem. Na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o rachunkowości dowód dokumentujący wydatek powinien być rzetelny.
Ponadto zgodnie z art. 73 ust. 2 ustawy o rachunkowości, jednostka może treść dowodów księgowych – z wyłączeniem dokumentów dotyczących przeniesienia praw majątkowych do nieruchomości, powierzenia odpowiedzialności za składniki aktywów, znaczących umów i innych ważnych dokumentów określonych przez kierownika jednostki – przenieść na informatyczne nośniki danych pozwalające zachować w trwałej i niezmienionej postaci zawartość dowodów. Warunkiem stosowania tej metody przechowywania danych jest posiadanie urządzeń pozwalających na odtworzenie dowodów w postaci wydruku, o ile inne przepisy nie stanowią inaczej. Wydruk jest dowodem równoważnym z dowodem księgowym, z którego treść została przeniesiona na informatyczny nośnik danych.
W przypadku podjęcia decyzji o przenoszeniu na informatyczne nośniki danych dowodów księgowych, na podstawie ww. art. 73 ust. 2, kierownik jednostki powinien w dokumentacji przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości określić, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości, m.in. przyjęte przez jednostkę zasady służące ochronie dowodów księgowych. Zatem, jeżeli jednostka skorzysta z możliwości przechowywania określonych dowodów księgowych w sposób, o którym mowa w ww. art. 73 ust. 2 ustawy o rachunkowości, wówczas może zrezygnować z przechowywania ich pierwotnych form papierowych.
Dokumenty źródłowe stanowiące podstawę do zapisów w księgach rachunkowych można zatem przechowywać w dowolnej formie pod warunkiem, że będą mogły stanowić dowód zaistnienia zdarzenia gospodarczego, ujętego na ich podstawie w księgach rachunkowych. Brak oryginalnego dokumentu źródłowego nie oznacza konieczności automatycznego wyłączenia tego wydatku z kosztów uzyskania przychodów.
W konsekwencji, zarchiwizowane dokumenty, przechowywane wyłącznie w formie elektronicznej, w postaci skanów dokumentów (tj. po zeskanowaniu ich papierowych oryginałów, zarchiwizowaniu w formie elektronicznej oraz zniszczeniu papierowej wersji dokumentu) mogą stanowić podstawę ujmowania wydatków jako koszty uzyskania przychodów. Dokumentowanie wydatków za pomocą skanów dokumentów papierowych archiwizowanych i przechowywanych w formie elektronicznej nie będzie stanowiło samoistnej podstawy wykluczenia takich wydatków z kosztów uzyskania przychodów. Przechowywanie ich wyłącznie w formie elektronicznej można zatem uznać za dopuszczalne na potrzeby ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Przedstawione w pkt 2 interpelacji wątpliwości podatników zgłaszających się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nie dotyczą kwalifikacji poszczególnych wydatków jako kosztów uzyskania przychodów w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, lecz oceny, czy dany dokument stanowi wystarczający dowód zdarzenia gospodarczego, zarówno co do treści, jak i formy. Treścią kierowanych pytań nie jest zagadnienie sensu strico związane z przedmiotem, podmiotem, powstaniem zobowiązania podatkowego, podstawą opodatkowania, rozliczeniem podatku, ale zagadnienie techniczne związane ze sposobem/systemem/procedurą przechowywania dokumentów w formie elektronicznej. Celem dokonania zapisu ewidencyjno-rachunkowego jest prawidłowe i rzetelne prowadzenie ewidencji, a nie osiągnięcie przychodu czy poniesienie kosztu uzyskania przychodu. Zatem przedmiotem tych wątpliwości nie jest kwestia interpretacji art. 15 ust. 1 ustawy o CIT (czy w konsekwencji art. 9 ust. 1 tej ustawy), ani żadnego innego przepisu tej ustawy, lecz ocena procedury dokumentowania wydatków w formie elektronicznej. Tak sformułowane zagadnienie nie może stanowić podstawy wydania interpretacji indywidualnej dotyczącej przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w trybie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa. Instytucja interpretacji indywidualnych służy wykładni przepisów obowiązującego prawa. Powyższa kwestia nie jest zatem zagadnieniem w odniesieniu do którego mogłaby zostać wydana interpretacja przepisów prawa podatkowego, i której podstawowym celem jest wyjaśnienie sytuacji prawnopodatkowej Wnioskodawcy. Stąd też interpretacja wydana w zakresie problemu, którego dotyczy zapytanie, nie rozstrzygałaby o skutkach podatkowych opisanego zdarzenia dla Wnioskodawcy w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Odnosząc się natomiast do kwestii podniesionej w pkt 3 interpelacji, tj. wskazania w oparciu o jakie kryteria Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznaje zasadność wydania interpretacji w ww. zakresie dla celów rozliczeń podatku VAT, a odmawia ich wydania dla celów rozliczeń podatku CIT, podkreślić należy, że powołane ustawy stanowią odrębne od siebie regulacje. Nie można także wskazać przepisów, które nakazywałyby odpowiednie stosowanie do podatku dochodowego od osób prawnych regulacji dotyczących podatku od towarów i usług. Zauważyć należy, że ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106, z późn. zm.) zawiera swoiste regulacje dotyczące dokumentowania i archiwizowania dokumentów służących określaniu istotnych elementów tego podatku (faktur), wśród których należy powołać art. 2 pkt 31 i 32, art. 106m ust. 1 i ust. 4, art. 112, art. 112a ust. 1 pkt 2, art. 112a ust. 2, 3 i 4 tej ustawy. Natomiast ustawa o CIT takich rozwiązań nie wprowadza. Nie ma również żadnych podstaw prawnych, aby zasady wynikające z tych regulacji stosować na gruncie ustawy o CIT. Zatem wydanie interpretacji indywidualnej na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług nie obliguje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej do wydania tożsamego rozstrzygnięcia na gruncie ustawy o CIT.
Powyższe stanowisko zostało również potwierdzone w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przykładowo w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 maja 2019 r., sygn. akt II FSK 3789/18, w którym Sąd uznając zasadność wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania w odniesieniu do wniosku zmierzającego do uzyskania potwierdzenia prawidłowości dokumentowania wydatków w podatku CIT wyraźnie stwierdził, że „różnice są tutaj na tyle istotne, że sięganie do regulacji ustawy o podatku od towarów i usług jest nieuprawnione. Przede wszystkim są to odrębne regulacje tworzące spójną a zarazem odrębną konstrukcję podatku dochodowego od osób prawnych i podatku od towarów i usług. Brak jest przepisów odsyłających, które nakazywałyby odpowiednie stosowanie przepisów regulujących podatek od towarów i usług w odniesieniu do podatku dochodowego od osób prawnych”.
Podobne stanowisko wynika także np. z wyroków NSA: z 12 czerwca 2018 r., sygn. akt II FSK 3398/17, z 4 listopada 2020 r. sygn. akt II FSK 1002/18, z 16 grudnia 2020 r. sygn. akt II FSK 2201/18 czy też wyroku WSA w Warszawie z 14 marca 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 2159/12.
Przedstawiając powyższe informacje wyrażam nadzieję, że zostaną przyjęte i uznane przez Panią Marszałek i Panią Poseł za wyczerpujące.
Sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Magdalena Rzeczkowska
Warszawa, 4 maja 2021 r.
Interpelacja nr 21788 do ministra finansów w sprawie ryzyka nieograniczonego dostępu do danych gromadzonych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych
Szanowny Panie Ministrze,
Rzecznik Praw Obywatelskich, prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, a także strona społeczna wskazują na pilną potrzebę modyfikacji koncepcji jawności numeru PESEL w rejestrach publicznych w kierunku większej gwarancji ochrony prywatności jednostki przy poszanowaniu zasady jawności w życiu publicznym. Zastrzeżenia w tym względzie budzi zwłaszcza prowadzony przez resort finansów Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych gromadzący i przetwarzający w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu informacje o osobach fizycznych sprawujących kontrolę nad spółkami. Jak wskazuje RPO, osoby w nim ujęte skarżą się, że ich dane osobowe, w tym także numer PESEL, są publicznie dostępne w sieci, co naraża je np. na ryzyko kradzieży tożsamości. Na takie ryzyko, które generować może przewidziana w art. 67 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu jawność rejestru wskazywał jeszcze na etapie legislacyjnym prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, rekomendując bezskutecznie – ograniczenie udostępniania danych z niego jedynie do osób posiadających interes prawny lub faktyczny. Rzeczywistość potwierdza teraz obawy RPO i prezesa UODO.
W związku z powyższym stanem faktycznym proszę o odpowiedź na pytanie: Czy i jakie kroki resort zamierza przedsięwziąć w celu ochrony konstytucyjnie gwarantowanego prawa do prywatności osób ujętych w CRBR oraz dostosowania zakresu jego jawności do art. 87 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych?
Poseł Krzysztof Piątkowski
22 marca 2021 r.
Odpowiedź na interpelację nr 21788 w sprawie ryzyka nieograniczonego dostępu do danych gromadzonych w dofina
Szanowna Pani Marszałek,
w odpowiedzi na interpelację nr 21788 skierowaną przez posła na Sejm RP – Pana Krzysztofa Piątkowskiego dotyczącą jawności danych przetwarzanych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) przedstawiam następujące stanowisko.
Ustawodawca, przyjmując ustawę z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (ustawa o p.p.p.f.t.), wdrażającą do krajowego porządku prawnego wymogi wynikające z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniającej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (dyrektywa 2015/849), zdecydował się na objęcie danych gromadzonych w CRBR zasadą pełnej jawności. Uzasadnienie ustawy o p.p.p.f.t. zawiera dokładne wyjaśnienie motywów, którymi kierował się ustawodawca.
W kontekście objęcia danych gromadzonych w CRBR zasadą pełnej jawności ustawodawca wziął pod uwagę uzasadnienie przedłożenia wniosku w sprawie dyrektywy 2018/843, które oprócz zwiększenia efektywności środków podejmowanych w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, wskazuje również na konieczność zapewnienia większej przejrzystości transakcji finansowych, czemu służyć ma przede wszystkim zagwarantowanie odpowiedniego poziomu dostępu do informacji dotyczących beneficjentów rzeczywistych podmiotów prawnych. Nowelizacja dyrektywy 2015/849 pokazuje zmianę postrzegania systemów gromadzenia i upubliczniania informacji o beneficjentach podmiotów prawnych, jaka zaszła w prawie unijnym. Systemy takie nie są traktowane już jako wyłącznie instrumenty w walce z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu, a służyć mają szerzej pojętym celom, tj. przeciwdziałaniu unikaniu opodatkowania, ochronie bezpieczeństwa uczestników obrotu gospodarczego, poprzez zapewnienie im dostępu do informacji o potencjalnych kontrahentach, zapewnieniu właściwego poziomu ładu korporacyjnego, zwiększeniu kontroli informacji przez społeczeństwo obywatelskie, w tym przez media i organizacje społeczeństwa obywatelskiego oraz przyczynianiu się do utrzymania zaufania w kwestii uczciwości transakcji finansowych oraz systemu finansowego. Stanowią więc narzędzia służące ochronie szczególnie ważnego interesu publicznego, czyli zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego poprzez umożliwienie pozyskiwania informacji przez organy państwa, ale także przez podmioty spoza „dominium państwowego”, zaangażowane w system przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Należy zauważyć, że dobrem naruszanym przez przestępstwo prania pieniędzy jest prawidłowość obrotu gospodarczego, a dopuszczanie do popełniania tego przestępstwa na szeroką skalę grozi naruszeniem zasad społecznej gospodarki rynkowej stanowiącej podstawę konstytucyjnie chronionego ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Udostępnianie informacji o beneficjentach rzeczywistych uczestnikom obrotu gospodarczego, szczególnie w kontekście powszechnych przypadków angażowania nieświadomych tego faktu przedsiębiorców w struktury mające na celu przestępcze wyłudzenia podatku od towarów i usług również należy ocenić pozytywnie w kontekście chronionych konstytucyjnie zasad wolności działalności gospodarczej oraz prawa własności. Ponadto objęcie informacji o beneficjentach rzeczywistych zasadą jawności sprzyja również realizacji gwarantowanej konstytucyjnie wolności pozyskiwania informacji. W ocenie ustawodawcy objęcie danych beneficjentów rzeczywistych zgromadzonych w CRBR zasadą pełnej jawności stanowiło środek konieczny do realizacji celów regulacji i pozostawało w ścisłym związku z wskazanymi powyżej wartościami konstytucyjnymi. Jednocześnie wydaje się, że przedmiotowe rozwiązania nie naruszają w sposób nadmierny chronionego konstytucyjnie prawa do prywatności i autonomii informacyjnej. W związku z powyższym, ustawodawca regulację art. 67, zakładającą jawność CRBR uznał za proporcjonalną. Należy także zauważyć, że zarówno przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO), jak i orzecznictwo TSUE dopuszczają możliwość wprowadzenia uregulowań krajowych, które mogą w określonym zakresie wpływać na ograniczenie praw do ochrony prywatności i danych osobowych w związku z realizacją konkretnych celów leżących w interesie publicznym, takich jak np. przeciwdziałanie procederowi prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu.
Ponadto, uprzejmie informuję, że zgodnie z wymogami wynikającymi z dyrektywy 2015/849, rejestry informacji o beneficjentach rzeczywistych funkcjonujące w poszczególnych państwach członkowskich UE poddane zostaną integracji za pomocą centralnej platformy ustanowionej na podstawie art. 22 ust. 1 dyrektywy 2017/1132. W tym celu konieczne będzie dokonanie zmian w przepisach ustawy o p.p.p.f.t. oraz wprowadzenia gruntownych zmian w funkcjonowaniu systemu teleinformatycznego służącego obsłudze CRBR. Konieczna będzie budowa nowego mechanizmu przyjmowania wniosków, obejmującego weryfikację tożsamości składającego wniosek, weryfikacją treści wniosku pod kątem uzasadnienia, weryfikację informacji o truście, którego wniosek dotyczy oraz mechanizmu udzielania odpowiedzi. W ramach procesu legislacyjnego prowadzonego w związku z integracją CRBR z rejestrami informacji o beneficjentach rzeczywistych funkcjonującymi w innych państwach członkowskich UE, dokładnej analizie poddany zostanie również, zgłoszony przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych postulat ponownego przemyślenia modelu jawności nr PESEL w CRBR.
Sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Sebastian Skuza
Warszawa, 7 kwietnia 2021 r.
źródło: sejm.gov.pl
W przypadku wpłat dokonywanych do PPK w związku z zatrudnianiem osób uzyskujących dochody wskazane w art. 13 ustawy o PIT, w części finansowanej przez podmiot zatrudniający, stanowią one koszty uzyskania przychodów w miesiącu, w którym następuje wypłata wynagrodzenia przez podmiot zatrudniający, pod warunkiem, że zostaną odprowadzone (wpłacone) w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone.
Interpelacja nr 20502 do ministra finansów w sprawie kosztów podatkowych podmiotów zatrudniających
Szanowny Panie Ministrze!
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje możliwość ujmowania w kosztach podatkowych wpłat dokonywanych do pracowniczych planów kapitałowych. Zgodnie z art. 15 ust. 4ga ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych, z zastrzeżeniem art. 16 [wyłączenia z kosztów uzyskania przychodu] ust. 1 pkt 40a, w części finansowanej przez podmiot zatrudniający w rozumieniu tej ustawy, stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który są one należne, pod warunkiem, że zostaną opłacone w terminie wynikającym z przepisów tej ustawy. W przypadku uchybienia temu terminowi do wpłat tych stosuje się przepisy art. 16 [wyłączenia z kosztów uzyskania przychodu] ust. 1 pkt 57aa. Pewne niejasności pojawiły się jednak w związku z księgowaniem omawianych wydatków w przypadku osób zatrudnionych na podstawie stosunku prawnego innego niż umowa o pracę.
Mając na względzie powyższe, proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie:
Czy w przypadku wpłat dokonywanych do pracowniczych planów kapitałowych w związku z zatrudnianiem osób uzyskujących dochody wskazane w art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatności z tytułu których podmiot zatrudniający ujmuje w kosztach kasowo w dacie zapłaty pojęcie miesiąca, za który wpłaty do PPK są należne, należy dla potrzeb przytoczonego art. 15ga rozumieć miesiąc, za który należne jest wynagrodzenie osoby niebędącej pracownikiem (np. zleceniobiorcy, członka rady nadzorczej), stanowiące podstawę do obliczenia wysokości wpłaty finansowanej przez podmiot zatrudniający?
Poseł Tomasz Rzymkowski
26 lutego 2021 r.
Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa, w art. 833 Kodeksu postępowania cywilnego dodano § 8, który stanowi, że nie podlegają egzekucji dodatki mieszkaniowe oraz dodatki energetyczne. Tym samym wyłączono spod egzekucji komorniczej dodatki mieszkaniowe oraz dodatki energetyczne. Zmiany przewidziane w przepisach art. 1 i 2 ustawy zmieniającej weszły w życie z dniem 19 stycznia 2021 r. – poinformowało Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii w odpowiedzi na interpelację poselską.
Interpelacja nr 21142 do ministra rozwoju, pracy i technologii w sprawie wyłączenia spod egzekucji dodatku mieszkaniowego
Szanowna Pani Minister,
zwracam się z prośbą o rozważenie wszczęcia inicjatywy ustawodawczej mającej na celu rozszerzenie zamkniętego katalogu świadczeń wyłączonych spod egzekucji dodatku mieszkaniowego przewidzianego w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 roku o dodatkach mieszkaniowych.
Przepis art. 831 par. 1 k.p.c. został wprowadzony w celu wyłączenia spod egzekucji wszelkich sum przyznawanych ze środków publicznych na specjalne cele. Dodatek mieszkaniowy jest właśnie takim świadczeniem specjalnym, stanowiącym formę pomocy państwa osobom, które ze względu na niski poziom dochodów nie są w stanie opłacać czynszu bądź innych kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania. Kryteriami przyznawania dodatku mieszkaniowego są dochód wspólnie zamieszkujących osób oraz powierzchnia mieszkania.
Istotą ograniczeń egzekucji sum pieniężnych w drodze egzekucji komorniczej jest niepogorszenie już złej materialnej sytuacji dłużnika i pozostawienie mu kwot pieniężnych pozwalających na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych i umożliwienie mu życia w godnych warunkach. Przyznanie dodatku mieszkaniowego świadczy o trudnej sytuacji materialnej obywatela i jego zadaniem jest pomoc w przezwyciężeniu tej sytuacji. Wobec tego wydaje się właściwe, aby dodatek ten został objęty ochroną przed egzekucją komorniczą, podobnie jak inne tego typu świadczenia – pokrycie kosztów zakupu żywności, leków, leczenia, opału, odzieży i innych.
Mając na uwadze powyższe, uprzejmie proszę o informację: Czy Pani Minister podziela powyższe stanowisko i rozważy przeprowadzenie analizy co do możliwości rozszerzenia katalogu wymienionego w art. 831 par. 1 k.p.c. o świadczenie w postaci dodatku mieszkaniowego?
Poseł Kacper Płażyński
11 marca 2021 r.
W drugim artykule z cyklu poświęconego objaśnieniom podatkowym Slim VAT, zwracamy uwagę na fragment doprecyzowujący instytucję Wiążących Informacji Stawkowych (WIS). Od 01.11.2019 r. podatnicy mogą wystąpić z wnioskiem o wydanie WIS do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS).
Jednakże już od 01.01.2021 r. muszą też przyzwyczaić się do jednej, ważnej nomen omen zmiany – ważności wydanych WIS.
WIS ma wskazywać podatnikowi właściwą dla danego towaru albo usługi albo świadczenia złożonego stawkę podatku VAT w powiązaniu z właściwą klasyfikacją według stosownej klasyfikacji. W tym znaczeniu WIS jest instrumentem łączącym w pewnym zakresie cechy opinii klasyfikacyjnych (wydawanych dotychczas przez GUS) z interpretacjami indywidualnymi.
Istota WIS
Regulacje dotyczące WIS, weszły w życie z dniem 01.11.2019 r. Początkowo podatnicy mogli występować z wnioskiem o wydanie WIS wyłącznie w odniesieniu do:
- wydawnictw książkowych (książki, broszury, nuty, mapy) – we wszystkich postaciach, tj. drukowanych, na nośnikach fizycznych (dyski, taśmy itd.) i w formie elektronicznej (tzw. e-booki),
- wydawnictw prasowych (gazety, dzienniki, czasopisma) – we wszystkich postaciach, tj. drukowanych, na nośnikach fizycznych (dyski, taśmy itd.) i w formie elektronicznej (tzw. e-prasa).
Okres przejściowy zakończył się wraz z wejściem w życie nowej matrycy stawek VAT – z dniem 01.07.2020 r. Od tego dnia rozstrzygnięcia w zakresie WIS chronią podatników w zakresie właściwego zidentyfikowania stawki VAT na dany towar lub usługę, już dla wszystkich kategorii towarów i usług wymienionych w nowej matrycy stawek VAT.
Informacja wskazuje sposób zakwalifikowania towaru albo usługi według stosownej klasyfikacji używanej na potrzeby podatku VAT oraz określa właściwą stawkę podatku dla towaru lub usługi. Organy podatkowe są związane wydanym rozstrzygnięciem wobec podatnika, który je otrzymał.
W przeciwieństwie do wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej, wniosek o WIS może zawierać własną propozycję klasyfikacji towaru albo usługi. Nie jest to jednak obowiązkowe. Wystarczy, że wnioskodawca szczegółowo opisze przedmiot wniosku (towar, usługę albo świadczenie złożone). Wnioskodawca ma jednak obowiązek wskazania klasyfikacji, według której mają być klasyfikowane towar lub usługa, zaś organ wydający WIS, po analizie zebranego materiału zaklasyfikuje przedmiot wniosku według odpowiedniej klasyfikacji i określi właściwą stawkę podatku.
Zakres obowiązywania WIS
Co do zasady, celem wprowadzenia WIS było zapewnienie ochrony dla podatników, w tym przede wszystkim małych i średnich przedsiębiorców, aby zagwarantować im pewność i stałość warunków prowadzenia działalności gospodarczej.
Wiążąca informacja Stawkowa wydana dla określonego towaru lub usługi dotyczy również innych niż wnioskodawca podmiotów. Ochrona jest analogiczna jak w przypadku interpretacji indywidualnych. Podmiot korzystający z rozstrzygnięcia wydanego dla innego podatnika, musi wykazać, że towar lub usługa, dla której stosuje WIS, są tożsame lub na tyle podobne, że ocena organu co do klasyfikacji i stawki powinna być taka sama.
Nowość – Termin ważności WIS
Obowiązujące do 31.12.2020 r. przepisy w zakresie WIS nie określały terminu jej ważności – wydane były bezterminowe, choć jednocześnie mogły:
- wygasnąć z mocy prawa w przypadku zmiany przepisów dotyczących VAT, lub
- zostać uchylone bądź zmienione w określonych przypadkach, np. w związku ze zmianami przepisów dotyczących Nomenklatury scalonej (CN) lub ich interpretacji, czy też w sytuacji stwierdzenia ich nieprawidłowości.
Od 2021 roku, WIS będą ważne przez okres 5 lat od dnia ich wydania. WIS wygasa jednak z mocy prawa, podobnie jak to było dotychczas, jeśli w okresie ważności decyzji, nastąpi zmiana przepisów, w wyniku której WIS stanie się niezgodna z tymi przepisami (np. zmiana stawki dla danego towaru/usługi).
Ministerstwo wyjaśniło, że wszystkie WIS wydane do 31.12.2020 r., przy założeniu, że nie wygasną z mocy prawa na skutek zmian przepisów, pozostają ważne.
Objaśnienia podatkowe Slim VAT
Chcesz wiedzieć jak prawidłowo stosować przepisy pakietu Slim VAT? Nie przeocz innych artykułów z cyklu objaśnienia podatkowe Slim VAT.
Martyna Kuś – Tax Consultant
Accace Sp. z o.o. Warszawa
Od 1 stycznia 2021 r. możliwe jest odliczanie podatku VAT naliczonego od usług noclegowych nabytych przez podatników – wyłącznie w celu ich odprzedaży, tj. po nabyciu usługi w celu przeniesienia jej na kolejnego nabywcę (w związku z tzw. refakturą usługi).
Pozostałe sytuacje, w których dochodzi do nabycia usług noclegowych, tj. w przypadku nabycia przez podatnika do celów jego działalności i „wykorzystywanych” w tej działalności, nadal nie dają prawa do odliczenia podatku VAT. Przez pojęcie usług noclegowych „wykorzystywanych” w tej działalności należy rozumieć każdy przypadek gdy usługa jest wykorzystywana w sposób inny niż odprzedaż (refaktura) określona w art. 8 ust. 2a ustawy o VAT.
Podstawa prawna: art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. c ustawy o VAT
Ważne!
Wprowadzone rozwiązanie nie dotyczy usług nabywanych przez podatników dla bezpośredniej korzyści turysty (rozliczanych obligatoryjnie w systemie VAT-marża, w tym także zakupu i odsprzedaży pakietów turystycznych). W takich przypadkach podatnikom nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia usługi noclegowej.
Podstawa prawna: art. 119 ust. 4 ustawy o VAT.
Przykład 1
Podatnik T jest w trakcie wdrażania nowych rozwiązań dotyczących linii produkcyjnej w swoim przedsiębiorstwie. Jako że nowa linia produkcyjna wymaga zapewnienia skomplikowanych szkoleń dla pracowników, podatnik T zawarł umowę z innym podmiotem prowadzącym szkolenia z zakresu obsługi nowej linii produkcyjnej.
W ramach zawartej umowy podatnik T ma zapewnić noclegi dla pracownika podmiotu
szkolącego po czym zafakturować wartość nabytej wcześniej usługi noclegowej na podmiot szkolący. Podatnik T nabywa usługę noclegową od lokalnego hotelu, a następnie odprzedaje ją na rzecz podmiotu prowadzącego szkolenie (tzw. refakturowanie usług).
Mając na uwadze, że podatnik T nabywa usługi noclegowe wyłącznie w celu ich odprzedaży, tj. w celu przeniesienia ich na kolejnego nabywcę, podatnik T będzie miał prawo do odliczenia podatku VAT zawartego w cenie nabywanej usługi. Prawo do odliczenia przysługuje w zakresie w jakim nabywane usługi są związane z prowadzoną działalnością opodatkowaną podatnika T.
Przykład 2
Podatnik K bierze udział w dwudniowych targach sprzedażowych, które odbywają się w innym województwie. W tym celu podatnik K nabywa w mieście targów usługę noclegową dla własnych potrzeb.
Mając na uwadze, że nie nastąpi odprzedaż zakupionej usługi (podatnik „skonsumuje” usługę na własne potrzeby związane z noclegiem w miejscowości w której odbędą się targi), podatnik K nie będzie mógł dokonać odliczenia podatku VAT zawartego w cenie nabywanej usługi noclegowej.
źródło: Objaśnienia Slim_VAT
Od 1 stycznia 2021 r. wydłużeniu uległ termin na odliczenie podatku naliczonego „na bieżąco” dla podatników rozliczających się w VAT w miesięcznych okresach rozliczeniowych.
Po zmianach efektywnie u podatników rozliczających się miesięcznie czas na dokonanie odliczenia wynosi łącznie do 4 miesięcy (miesiąc, w którym podatnik nabył prawo do odliczenia oraz trzy kolejne okresy rozliczeniowe).
W stosunku do podatników rozliczających się kwartalnie termin dokonania odliczenia pozostał bez zmian w stosunku do poprzedniego stanu prawnego. Podatnicy rozliczający się kwartalnie nadal mogą dokonać odliczenia łącznie w 3 okresach rozliczeniowych (kwartał, w którym podatnik nabył prawo do odliczenia oraz dwa kolejne okresy rozliczeniowe).
Podstawa prawna: art. 86 ust. 11 ustawy o VAT.
Nie uległy zmianie dotychczasowe rozwiązania, które przewidują, że w przypadku
gdy podatnik nie skorzysta z prawa do odliczenia „na bieżąco”, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego:
- nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego,
- nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od końca roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego – jeżeli podatnik nie skorzystał z prawa do odliczenia „na bieżąco” w odniesieniu do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów oraz świadczenia usług, dla których zgodnie z art. 17 podatnikiem jest nabywca towarów lub usług.
Podstawa prawna: art. 86 ust. 13 i 13a ustawy o VAT.
Ważne!
Nowe brzmienie art. 86 ust. 11 ustawy o VAT dotyczy faktur, dla których w 2020 r., według brzmienia tego przepisu obowiązującego do końca 2020 r., nie upłynął termin rozliczania na bieżąco.
Przykładowo, jeżeli podatnik, który składa deklaracje miesięczne, otrzymał fakturę w listopadzie 2020 r. (obowiązek podatkowy u sprzedawcy powstał także w listopadzie 2020 r.), jeżeli nie uwzględnił jej w rozliczeniu za listopad albo grudzień 2020 r., może dokonać odliczenia VAT „na bieżąco” za styczeń albo luty 2021 r.
Przykład
Podatnik D rozliczający się w VAT w okresach miesięcznych, w lutym 2021 r. nabył do prowadzonej działalności gospodarczej nową maszynę biurową i otrzymał fakturę za dokonany zakup. W tym samym miesiącu u sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy (tj. w dacie dokonania dostawy towaru).
Podatnik D nie skorzystał z przysługującego mu prawa do odliczenia w miesiącu lutym (w rozliczeniu do 25 marca 2021 r.). Podatnik D może dokonać odliczenia w trzech kolejnych miesiącach następujących po miesiącu, w którym nabył prawo do odliczenia VAT, tj. w rozliczeniu za marzec, kwiecień lub maj.
Po upływie tych trzech kolejnych okresów rozliczeniowych możliwe jest obniżenie kwoty podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do odliczenia – nie może to jednak nastąpić później niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało to prawo.
źródło: Objaśnienia podatkowe Slim_VAT
1. Bezpośrednie odesłanie do kwoty.
Celem uproszczenia ustalenia, czy dana faktura z uwagi na wartość brutto podlega obligatoryjnej formie mechanizmu podzielonej płatności, zrezygnowano z odesłania do kwoty określonej w przepisach ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162). W miejsce tego odesłania wskazana została bezpośrednio kwota 15 000 zł (brutto) faktury.
Wprowadzona zmiana nie wpłynęła na limit, od którego mechanizm podzielonej płatności staje się obowiązkowy. Podzielona płatność tak jak obecnie, będzie musiała być zastosowana, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące warunki:
- przedmiotem transakcji są towary lub usługi wskazane w załączniku nr 15 oraz
- kwota należności brutto wykazana na fakturze dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług z załącznika nr 15 przekracza 15 000 zł,
- czynność jest dokonywana na rzecz podatnika.
Nie zmieniły się również zasady ustalenia, czy wartość brutto faktury przekracza limit wskazany do stosowania obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności (15 000 zł), w przypadku gdy wartość brutto faktury jest wskazana w walucie obcej. Tak jak dotychczas, w celu określenia, czy wartość brutto faktury przekracza 15 000 zł, należy stosować zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania dla celów VAT.
2. Mechanizm podzielonej płatności a możliwość potrącenia wierzytelności
Do 31 grudnia 2020 r. wyjątkiem od konieczności dopełnienia obowiązków związanych z obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności była możliwość skorzystania z instytucji potrącenia przewidzianego w art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, z późn. zm., dalej: kc). Z uwagi na charakter potrącenia zawartego w art. 498 kc, w którym mowa o dwóch osobach będących jednocześnie względem siebie dłużnikiem i wierzycielem, nie było możliwości uznania kompensat wielostronnych (umownych) za dopełnienie obowiązków związanych z zapłatą w obligatoryjnym mechanizmie podzielonej płatności. Ponadto, możliwe było potrącenie wyłącznie wymagalnych wierzytelności, co nie wpływało pozytywnie na płynność finansową podatników.
Od 1 stycznia 2021 r. wyłączono obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności również do potrąceń pozakodeksowych, czyli potrąceń dopuszczalnych na gruncie zasady swobody umów. Dzięki temu podatnicy zyskali bardziej elastyczne rozwiązanie, które dopuszcza różne istniejące na rynku praktyki, np. netting.
Zatem od 1 stycznia 2021 r. obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności został wyłączony również w przypadku innych potrąceń, czyli potrąceń dokonywanych pomiędzy osobami, które np. nie są względem siebie bezpośrednio dłużnikiem i wierzycielem. Dodatkowo potrącane wierzytelności nie muszą być wymagalne w chwili dokonywania potrącenia.
Wprowadzony z dniem 1 stycznia 2021 r. przepis może być stosowany także do wierzytelności powstałych przed 1 stycznia 2021 r., których potrącenie następuje od 1 stycznia 2021 r.
Dokonanie potrąceń powinno zostać udokumentowane w taki sposób, aby w przypadku wątpliwości organu podatkowego podatnik mógł wykazać, że nie doszło do naruszenia przepisów o obowiązkowym mechanizmie podzielonej płatności. Podatnik powinien móc wykazać, że doszło do potrącenia, żeby było jasne, iż należność nie została uregulowana w inny sposób, z ominięciem obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności.
Jeżeli po dokonaniu potrącenia pozostanie jeszcze kwota do zapłaty, różnicę tę należy uregulować zgodnie z założeniami obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności.
3. Rozszerzenie dyspozycyjności środków na rachunku VAT
Od 1 stycznia 2021 r. podatnicy mają możliwość dokonywania płatności z rachunku VAT podatku z tytułu importu towarów czy też należności celnych nie tylko na rachunek urzędu skarbowego, ale również na rachunek agencji celnych.
Wprowadzenie takiego rozwiązania wychodzi naprzeciw oczekiwaniom podatników, którzy sygnalizowali, że ich należności celne oraz podatkowe z tytułu importu towarów zwykle regulowane są przez przedstawicieli celnych dokonujących w ich imieniu zgłoszeń celnych.
Taka praktyka wynika przede wszystkim z faktu, iż agencje celne zwykle obejmują zgłaszane (na rzecz importerów) do procedury dopuszczenia do obrotu towary posiadanymi przez siebie zabezpieczeniami celnymi, tj. gwarantują zapłatę należności importowych ciążących na towarach na podstawie własnych pozwoleń na składanie zabezpieczeń generalnych i uzyskanych „zobowiązań gwarantów”. Dokonywanie terminowej zapłaty należności przywozowych pozwala także na bieżące zwalnianie sald zabezpieczeń w systemie OSOZ 2 i ma także wpływ na przyspieszenie procesu zwalniania towarów do procedury dopuszczenia do obrotu.
W przypadku dokonywania płatności, kwoty odpowiadającej kwocie podatku z tytułu importu towarów czy też należności celnych na rachunek agencji celnej z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, podatnik w komunikacie przelewu:
- w polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności, jak i polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto wpisuje kwotę odpowiadającą kwocie podatku oraz należności celnych, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;
- w polu przeznaczonym na wskazanie numeru faktury podatnik wskazuje numer dokumentu związanego z płatnością wystawionego przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych;
- w polu przeznaczonym na wskazanie NIP dostawcy lub usługodawcy podatnik wskazuje numer, za pomocą którego przedstawiciel bezpośredni lub pośredni w rozumieniu przepisów celnych jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.
4. Zmiana katalogu podmiotów mogących wystąpić o uwolnienie środków z rachunku VAT
Od 1 stycznia 2021 r. rozszerzony został katalog podmiotów mogących występować z wnioskiem o przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy o:
- podmioty niebędące podatnikami oraz
- podmioty nieposiadające siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju
– posiadające środki na rachunku VAT.
Przepisy funkcjonujące do 31 grudnia 2020 r. dopuszczały złożenie takiego wniosku wyłącznie przez podatnika lub byłych wspólników spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej. Takie rozwiązanie blokowało drogę do uwolnienia środków zgromadzonych na rachunku VAT innym podmiotom, które nie będąc podatnikami czy byłymi wspólnikami spółek, w wyniku nieprawidłowego zastosowania wobec nich mechanizmu podzielonej
płatności, otrzymywali środki na rachunki VAT.
Stąd wprowadzona została możliwość występowania z wnioskiem o uwolnienie środków (na zasadach analogicznych jak dla podatników) również przez inne podmioty, np. komorników czy podmioty zagraniczne.
W przypadku podmiotu nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski właściwym do rozpatrzenia wniosku o uwolnienie środków z rachunku VAT jest naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa – Śródmieście.
Natomiast w przypadku innych podmiotów, właściwym organem podatkowym jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania (w przypadku osoby fizycznej) lub adresu siedziby (w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną).
5. Zmiana sposobu klasyfikowania towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15
Zmiana w zakresie załącznika nr 15 do ustawy polega na zastosowaniu do towarów i usług wymienionych w tym załączniku aktualnie stosowanej dla celów podatku VAT klasyfikacji wyrobów i usług, czyli PKWiU 2015.
Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, wskazać należy na wydane już uprzednio objaśnienia podatkowe z 29 czerwca 2018 r. oraz 23 grudnia 2019 r. dotyczące mechanizmu podzielonej płatności. Zawierają one opis wszystkich podstawowych zagadnień dla tej instytucji, jaką charakteryzuje się zarówno wprowadzony 1 lipca 2018 r. fakultatywny, jak i stosowany od 1 listopada 2019 r. obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności.
źródło: mf. gov.pl