Komisje Senackie poparły projekt ustawy wprowadzającej zmiany w zakresie rozszerzenia grupy osób uprawnionych do zasiłku pogrzebowego. Nowe regulacje przyznają prawo do otrzymania zasiłku pogrzebowego w sytuacji poniesienia kosztów pogrzebu dziecka martwo urodzonego, dla którego sporządzono kartę zgonu, lecz nie sporządzono aktu urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe.

Projekt powstał z inicjatywy Rzecznika Praw Obywatelskich, do którego wpływały skargi rodziców, niemających prawa m.in. do zasiłku pogrzebowego w przypadku urodzenia martwego dziecka, dla którego nie było możliwości określenia płci.

Na posiedzeniu w dniu 9 czerwca 2021 r. Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Komisja Ustawodawcza rozpatrzyły projekt i przyjęły go wraz z 2 poprawkami o charakterze redakcyjnym.

W celu otrzymania zasiłku pogrzebowego niezbędne jest uzyskanie odpisu aktu urodzenia dziecka. Jeżeli bowiem dziecko urodziło się martwe, to według obowiązującego stanu prawnego nie sporządza się aktu zgonu dziecka, a jedynie akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe.

Przepisy ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego wymagają przy tym określenia w akcie urodzenia płci dziecka. Oznacza to, że dla dzieci martwo urodzonych, dla których nie
było możliwości ustalenia płci, np. ze względu na wczesny etap ciąży, nie sporządza się aktu urodzenia.

W celu pochowania zwłok dziecka martwo urodzonego (również na wczesnym etapie ciąży, kiedy nie było możliwości określenia jego płci) na wniosek osoby uprawnionej do pochówku sporządza się kartę zgonu. Nie uprawnia ona jednak do otrzymania zasiłku pogrzebowego.

W Polsce dla celów statystyki medycznej oraz zwyczajowo urodzenie dzieli się w zależności od czasu trwania ciąży w momencie urodzenia dziecka na: poronienie (do ukończonego 22. tygodnia ciąży) i poród (po 22. tygodniu). Zarówno w mechanizmie poronienia, jak i porodu, dziecko może urodzić się żywe lub martwe. Zwykle dziecko żywo poronione
wkrótce umiera.

Z informacji przedstawionych w wynikach kontroli NIK dot. opieki nad pacjentkami w przypadkach poronień i martwych urodzeń wynika również, że na pochowanie zwłok dziecka w przypadku poronienia lub martwego urodzenia decyduje się około 75% rodzin. W sytuacji, gdy rodzice nie zdecydują się na pochówek zwłok dziecka martwo urodzonego, obowiązek ten spada na gminę właściwą dla miejsca zgonu dziecka. Wówczas szpital lub inna instytucja mogą wziąć na siebie zorganizowanie pochówku na koszt gminy przy pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej.

Rekomendowanym rozwiązaniem jest przyznanie prawa do zasiłku pogrzebowego osobie uprawnionej do pochowania dziecka martwo urodzonego (bez względu na czas trwania ciąży), dla którego nie sporządzono aktu urodzenia, lecz kartę zgonu.

Oczekiwanym efektem regulacji będzie zrównanie sytuacji rodzin doświadczających urodzenia martwego dziecka – bez względu na to, na jakim etapie ciąży do niego doszło.

oprac. B.O.