Od 26 kwietnia zmieniają się przepisy dotyczące zasiłków. Zmiany wynikają z ostatniej nowelizacji Kodeksu pracy.
Przepisy ustawy zmieniającej wchodzą w życie 16 grudnia 2022 r. i regulują sytuację płatników składek, którzy zawarli umowę o rozłożeniu na raty należności lub odroczeniu terminu płatności składek. W myśl nowych przepisów płatnik składek nie ma zadłużenia z tytułu należności z tytułu składek, jeżeli:
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres sprawowania opieki nad dzieckiem lub osobą niepełnosprawną w związku z wprowadzeniem nauki zdalnej w szkołach podstawowych i średnich od 20 grudnia 2021 r. do 9 stycznia 2022 roku.
Opieka nad dziećmi do lat 8 i osobami niepełnosprawnymi
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy w związku z wprowadzeniem nauki zdalnej w szkołach podstawowych i średnich przysługuje rodzicom lub opiekunom dzieci (osób niepełnosprawnych) w wieku:
- do 8 lat,
- do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
- do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- do 24 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
Dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie wlicza się do limitu dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym przyznawanego na ogólnych zasadach.
Kiedy dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeśli drugi rodzic może zapewnić opiekę dziecku lub osobie niepełnosprawnej, bo np. jest bezrobotny, korzysta z urlopu rodzicielskiego czy urlopu wychowawczego.
Jak uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy
Aby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy trzeba złożyć oświadczenie o sprawowaniu osobistej opieki nad dzieckiem lub osobą niepełnosprawną w związku z wprowadzeniem nauki zdalnej w szkole.
Pracownicy, zleceniobiorcy składają oświadczenie do swojego płatnika składek, np. pracodawcy, zleceniodawcy.
Osoby prowadzące działalność pozarolniczą albo osoby współpracujące z osobami prowadzącymi działalność składają oświadczenie w ZUS. Jeśli mają konto na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, to mogą wysłać oświadczenie do ZUS elektronicznie. Mogą wykorzystać wniosek ZAS-58 Wniosek o udzielenie wyjaśnień/Wniosek o wydanie decyzji/Skarga w sprawie świadczeń z tytułu choroby, macierzyństwa lub zasiłku pogrzebowego. Instrukcja „Wniosek o dodatkowy zasiłek opiekuńczy w formie elektronicznej” (plik doc563 kb).
Bez oświadczenia ZUS albo płatnik składek nie wypłaci zasiłku.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2021 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz.U. poz. 2331).
Źródło: ZUS
Rada Ministrów skierowała do konsultacji i uzgodnień projekt przepisów określających szczegółowe warunki udzielania pomocy dzieciom i uczniom z rodzin, które ucierpiały i poniosły straty na skutek wystąpienia nawałnic lub innych zdarzeń atmosferycznych, w szczególności huraganów, deszczy nawalnych, gradobicia lub powodzi. Zawarte w nim rozwiązania będą stosowane w latach 2022–2024.
Beneficjenci pomocy
Pomoc będzie przysługiwała dzieciom realizującym w latach szkolnych 2021/2022, 2022/2023, 2023/2024 i 2024/2025 obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne oraz uczniom uczęszczającym w tych samych latach do szkół wszystkich typów, kształcącym się w tych szkołach w formie dziennej, jeżeli ich rodziny poniosły odpowiednio w roku 2022, 2023 lub 2024 straty w wyniku wystąpienia żywiołu, które stanowiły podstawę do przyznania zasiłku celowego z pomocy społecznej w wysokości …
Opieka nad chorym dzieckiem
Jeśli rodzic musi zaopiekować się chorym dzieckiem i lekarz wystawi mu zaświadczenie lekarskie, to ma prawo do zasiłku opiekuńczego. Liczba dni, za które przysługuje ten zasiłek zależy od wieku i niepełnosprawności dziecka. Zasiłek opiekuńczy można otrzymać maksymalnie przez:
- 60 dni w roku kalendarzowym – jeśli opieki wymaga chore dziecko (także z niepełnosprawnością) w wieku do 14 lat,
- 14 dni w roku kalendarzowym – jeśli opieki wymaga chore dziecko w wieku powyżej 14 lat,
- 30 dni w roku kalendarzowym – jeśli opieki wymaga chore dziecko z niepełnosprawnością w wieku 14-18 lat.
Opieka w razie kwarantanny lub izolacji dziecka
Rodzic ma prawo do zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności opieki nad dzieckiem, które zostało poddane kwarantannie lub izolacji domowej (na podstawie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi). Konieczność izolacji lub kwarantanny dziecka jest traktowana jak choroba dziecka.
Zasiłek opiekuńczy w razie konieczności izolacji lub kwarantanny dziecka przysługuje w takim samym wymiarze jak w przypadku opieki nad chorym dzieckiem (zależy od wieku i niepełnosprawności dziecka).
Opieka nad zdrowym dzieckiem w wieku do 8 lat
Zasiłek opiekuńczy można również otrzymać w razie konieczności opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do 8 lat w sytuacjach ściśle określonych w przepisach, m.in. w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko. Przez zamknięcie placówki rozumie się zamknięcie całej placówki, a także zamknięcie np. klasy lub grupy przedszkolnej. Zamknięcie placówki jest nieprzewidziane, jeśli ubezpieczony dowiedział się o nim w terminie krótszym niż 7 dni przed jej zamknięciem.
Zasiłek opiekuńczy za opiekę nad zdrowym dzieckiem w wieku do 8 przysługuje maksymalnie przez 60 dni w roku kalendarzowym.
Niezbędny warunek wypłaty zasiłku
Zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeśli nie ma innych osób, które są we wspólnym gospodarstwie domowym i mogą zapewnić opiekę dziecku. Nie dotyczy to jednak opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat – w takiej sytuacji zasiłek przysługuje nawet wtedy, gdy inni członkowie rodziny mogliby zapewnić dziecku opiekę.
Za członka rodziny, który jest we wspólnym gospodarstwie domowym i może zapewnić opiekę dziecku nie uważa się:
- osoby całkowicie niezdolnej do pracy;
- osoby chorej;
- osoby, która ze względu na wiek jest niesprawna fizycznie lub psychicznie;
- osoby, która prowadzi gospodarstwo rolne;
- pracownika odpoczywającego po pracy na nocnej zmianie;
- osoby, która prowadzi działalność pozarolniczą;
- osoby niezobowiązanej do sprawowania opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeśli odmawia tej opieki.
Łączny limit dni zasiłkowych w roku
Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Natomiast gdy opieka dotyczy wyłącznie dzieci z niepełnosprawnością (w wieku od 8 do 18 lat, a gdy są chore – od 14 do 18 lat) i innych chorych członków rodziny (w wieku od 14 lat), łączny okres wypłaty zasiłku wynosi maksymalnie 30 dni.
Wymienione limity dni, za które przysługuje zasiłek opiekuńczy, nie zależą od:
- liczby dzieci i członków rodziny, którzy wymagają opieki;
- liczby osób uprawnionych do tego zasiłku.
Źródło: ZUS1
Od 1 stycznia 2022 roku podwyższeniu ulegną kryteria dochodowe uprawniające do pomocy społecznej, a także same świadczenia.
Wzrost kryteriów i świadczeń z pomocy społecznej przewiduje rozp. RM z dnia 14 lipca 2021 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz.U. poz. 1296).
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2020 r. poz. 1876, z późn. zm.) kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń z pomocy społecznej podlegają weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyniku badań progu interwencji socjalnej przeprowadzanego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Ostatnia weryfikacja miała miejsce w 2018 roku.
Podwyższenie kryteriów dochodowych wpłynie na wzrost liczby świadczeniobiorców korzystających ze świadczeń pieniężnych, których przyznanie jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego oraz wzrost wysokości tych świadczeń.
Od 1 stycznia 2022 r. kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń z pomocy społecznej wyniosą:
- dla osoby samotnie gospodarującej – maksymalnie 776 zł (wzrost o 75 zł),
- dla osoby w rodzinie – maksymalnie 600 zł (wzrost o 72 zł).
Podwyższone o 41 zł zostaną także niektóre świadczenia, a o 20 zł zwiększy się kwota dochodu z 1 ha przeliczeniowego:
- kwota stanowiąca podstawę pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki i pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej wzrośnie z 1763 zł do 1837 zł;
- minimalna kwota świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą zwiększy się z 647 zł do 721 zł;
- maksymalna kwota świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą wzrośnie z 1376 zł do 1450 zł;
- maksymalna kwota zasiłku stałego zwiększy się z 645 zł do 719 zł;
- wartość dochodu miesięcznego z 1 ha przeliczeniowego wzrośnie z 308 zł do 345 zł.
oprac. B.O.