Postępowanie w zakresie ustalania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych uregulowano w przepisach rozdziału 4 ustawy z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1205), zwanej dalej „ustawą wypadkową”.
Niezbędnym dopełnieniem wymienionych unormowań rozdziału 4 ustawy wypadkowej są przepisy wykonawcze zawarte w rozp. MPiPS z dnia 29.11.2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz.U. z 2019 r. poz. 757).

W roku składkowym 2021/2022 w odniesieniu do podmiotów działających w niektórych gałęziach gospodarki, zmieniają się stopy procentowe składki wypadkowej oraz kategorie ryzyka ustalone dla danego rodzaju działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Korekty w tym zakresie zostały wprowadzone na podstawie rozp. MRiPS z dnia 16.03.2021 r. (Dz.U. poz. 489), które stanowi nowelizację do wymienionego powyżej aktu wykonawczego. Wspomniana modyfikacja polega na nadaniu nowego brzmienia załącznikowi nr 2 w rozp. MPiPS z dnia 29.11.2002 r.; w dalszej części niniejszego tekstu powyższy załącznik został zamieszczony w pełnej, aktualnie obowiązującej wersji.
Najniższa stopa procentowa składki wynosi od 01.04.2021 r. 0,67%, zaś najwyższa stopa składki to 3,33% .

Zasady ustalania wysokości składki

Granice procentowe stóp składek na ubezpieczenie wypadkowe określają odpowiednie przepisy ustawy z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1778, z późn. zm.), zwanej dalej „u.s.u.s.”. Jak wynika z brzmienia art. 22 ust. 1 pkt 4 wymienionej ustawy – stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi od 0,40% do 8,12% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe.

Szczegółowe dyspozycje dotyczące ustalania składki wypadkowej zawarto w ustawie wypadkowej – stosownie do treści art. 28–31 wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe zależy od:

  • liczby osób zgłaszanych przez płatnika do ubezpieczenia wypadkowego,
  • rodzaju działalności prowadzonej przez płatnika.
Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na rok składkowy, czyli na okres od dnia 01.04. danego roku do dnia 31.03. następnego roku (art. 27 ustawy wypadkowej).

Składkę wypadkową płatnicy składek opłacają w jednakowej wysokości za wszystkich rozliczanych przez siebie ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego, bez względu na tytuł ubezpieczenia.

Warto przywołać art. 36 ust. 1 ustawy wypadkowej, zgodnie z którym inspektor pracy może wystąpić do jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na siedzibę płatnika składek z wnioskiem o podwyższenie płatnikowi, u którego w czasie dwóch kolejnych kontroli stwierdzono rażące naruszenie przepisów bhp, o 100% stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalanej na najbliższy rok składkowy. Decyzję w sprawie podwyższenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe wydaje ZUS.

Regulacje ustawy wypadkowej rozróżniają, w kontekście wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe, dwie kategorie płatników.

Pierwsza kategoria płatników składek obejmuje płatników:

  • podlegających wpisowi do rejestru REGON i zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych (art. 28 ust. 1 ustawy wypadkowej),
  • niepodlegających wpisowi do rejestru REGON (niezależnie od liczby osób zgłaszanych do ubezpieczenia wypadkowego),
  • podlegających wpisowi do rejestru REGON i zgłaszających co najmniej 10 ubezpieczonych, którzy jednak przed upływem terminu opłacania składek nie otrzymali z urzędu statystycznego zaświadczenia o wpisie do rejestru REGON zawierającego informację o rodzaju działalności PKD.

W odniesieniu do tej kategorii płatników ustawowo określono jednolitą wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe – wynosi ona 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla poszczególnych grup działalności (w okresie od dnia 01.04.2021 r. najwyższa stopa procentowa składki wypadkowej wynosi 3,33%). Oznacza to zatem, że począwszy od kwietnia 2021 r. wysokość składki wypadkowej ustalonej w stosunku do wymienionej kategorii płatników stanowi 1,67% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne.

Druga kategoria płatników składek obejmuje płatników podlegających wpisowi do rejestru REGON, którzy zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych (art. 28 ust. 2 oraz art. 29 ustawy wypadkowej).

Dla ww. płatników stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe określa ZUS indywidualnie, zgodnie z procedurą opisaną w dalszej części nin. pkt.

Ustalanie wysokości składki następuje dla danego roku składkowego (rozpoczynającego się 01.04. każdego roku), na podstawie danych przekazywanych przez płatnika na formularzu ZUS IWA oraz odpowiednich współczynników określonych przepisami.

Ustalanie liczby ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu

Aby ustalić wysokość stopy składki na ubezpieczenie wypadkowe, którą ma obowiązek zastosować dany płatnik, w pierwszej kolejności należy określić liczbę ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu.

Zgodnie z art. 28 ust. 3 ustawy wypadkowej, liczbę ubezpieczonych ustala się jako iloraz sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w ZUS co najmniej 1 dzień.

Ustalając liczbę ubezpieczonych, przede wszystkim należy:

  • w liczbie miesięcy uwzględnić tylko te miesiące, w których płatnik co najmniej jeden dzień był płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe, a więc zgodnie z przepisami u.s.u.s., w których co najmniej jeden ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu,
  • w poszczególnych miesiącach poprzedniego roku należy uwzględnić wszystkich ubezpieczonych, którzy w danym miesiącu podlegali ubezpieczeniu wypadkowemu choćby przez 1 dzień.

Liczbę ubezpieczonych zaokrągla się do jedności w górę, jeśli końcówka jest większa lub równa 0,5 lub w dół, jeśli końcówka jest mniejsza niż 0,5 (czyli 9,49 zaokrągla się do 9, natomiast 9,5 zaokrągla się do 10).

Należy podkreślić, że przy ustalaniu liczby ubezpieczonych nie uwzględnia się osób:

  • które podlegają ubezpieczeniom społecznym, ale nie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu,
  • które przez cały miesiąc przebywały na urlopie bezpłatnym, wychowawczym, pobierały zasiłek macierzyński, zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, zostały powołane do odbywania zasadniczej służby wojskowej,
  • za które za dany miesiąc są rozliczane składki lub wykonywane świadczenia po ustaniu tytułu ubezpieczeń społecznych (tj. w miesiącu, za który za daną osobę składany był imienny raport miesięczny, a osoba ta nie podlegała ubezpieczeniu wypadkowemu ani przez jeden dzień).

Przykładowe obliczenie składki wypadkowej

Płatnik był zarejestrowany w ZUS w okresie od początku roku do marca. W marcu zawiesił prowadzenie działalności, którą następnie ponownie podjął w listopadzie. Do ubezpieczenia wypadkowego zgłaszał w miesiącach:

Miesiąc

I

II

III

Przerwa IV-X

XI

XII

Liczba ubezpieczonych

8

8

10

10

11

Przy ustalaniu liczby miesięcy nie bierze się pod uwagę okresu od 1 kwietnia do 31 października, w którym płatnik nie był zarejestrowany w ZUS (nie był płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe). Płatnik opłacał składki za ubezpieczonych na ubezpieczenie wypadkowe przez 5 miesięcy w ciągu całego roku.

Łączna suma osób ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu wyniosła w całym roku – 47.

47 : 5 = 9,4

Po zaokrągleniu do jedności – 9.

Oznacza to, iż płatnik ma obowiązek opłacać składkę w wysokości 50% najwyższej stopy procentowej, czyli od 01.04.2012 r. 1,93% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne.

Jeżeli płatnik np. w grudniu zdecydowałby się zatrudnić 1 osobę więcej, tryb obliczania byłby następujący:

Miesiąc

I

II

III

Przerwa IV-X

XI

XII

Liczba ubezpieczonych

8

8

10

10

12

Suma ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu wyniosłaby w całym roku – 48.

48 : 5 = 9,6

Po zaokrągleniu do jedności – 10.

W przypadku gdy płatnik ten podlega wpisowi do rejestru REGON, składka na ubezpieczenie wypadkowe od pracowników byłaby ustalona dla niego indywidualnie przez ZUS, w zależności od rodzaju działalności prowadzonej przez tego płatnika.

W razie gdy płatnik składek jest zgłaszany w ZUS w okresie od dn. 01.01. danego roku do dn. 31.03. następnego roku, liczbę ubezpieczonych ustala się na podstawie liczby ubezpieczonych podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu kalendarzowym, od którego płatnik został zgłoszony w ZUS (art. 28 ust. 4 ustawy wypadkowej).

Powyższa zasada ma zastosowanie do płatników, którzy:

  • są po raz pierwszy zgłaszani do ZUS (przy ustalaniu liczby ubezpieczonych pod uwagę bierze się ten miesiąc, w którym podlega ubezpieczeniu wypadkowemu pierwszy ubezpieczony),
  • w poprzednim roku kalendarzowym nie byli płatnikami składek na ubezpieczenie wypadkowe,
  • byli skreśleni z REGON na dzień 31 grudnia roku poprzedniego.
Zwiększenie lub zmniejszenie liczby ubezpieczonych w trakcie roku składkowego nie ma wpływu na zmianę stopy procentowej ustalonej na ten rok składkowy.

Ustalanie składki przez płatników zgłaszających
do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 osób

Płatnicy składek nie mają już obowiązku samodzielnego wyliczania wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy wypadkowej stopę składki na ubezpieczenie wypadkowe dla:

  • płatników zgłaszających do tego ubezpieczenia co najmniej 10 osób oraz
  • podlegających wpisowi do rejestru REGON

— ustala ZUS – indywidualnie dla każdego płatnika – na dany rok składkowy.

O wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za dany rok składkowy ZUS ma obowiązek powiadomić płatnika składek do dnia 20 kwietnia danego roku (art. 32 ust. 1 ustawy wypadkowej).

Jeżeli płatnik do 30.04. danego roku nie otrzyma ww. zawiadomienia, powinien samodzielnie zwrócić się do jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na swoją siedzibę o podanie wysokości stopy procentowej składki (art. 32 ust. 2 ustawy wypadkowej).

Stopa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest iloczynem stopy składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik oraz wskaźnika korygującego, ustalanego przez ZUS indywidualnie dla każdego płatnika (na podstawie danych z formularza ZUS IWA). Szczegółowe dane oraz zasady postępowania w tym zakresie zostały określone w rozp. MPiPS z dnia 29.11.2002 r.
w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz.U. z 2019 r. poz. 757, ze zm.). Stopy procentowe składki wypadkowej oraz kategorie ryzyka przypisane do określonej grupy działalności według PKD zostały ujęte w załączniku nr 2 do wymienionego powyżej rozp. Należy podkreślić, że treść tego załącznika uległa zmianie wskutek wydania przez MRiPS dnia 16.03.2021 r. rozp. nowelizującego (Dz.U. poz. 489) do podstawowego aktu wykonawczego.

Oznacza to, że począwszy od 01.04.2021 r. w odniesieniu do:

  • 43 grup działalności zachowano identyczną kategorię ryzyka i stopę procentową składki jak w dotychczasowych przepisach,
  • 7 grup działalności nastąpił wzrost kategorii ryzyka a tym samym wzrost stopy procentowej składki,
  • 14 grup działalności – w związku ze zmianą kategorii ryzyka – nastąpiło obniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.

W tabeli zamieszczonej poniżej zostały zawarte aktualne dane w omawianym zakresie przedmiotowym, które obowiązują w okresie od 1 kwietnia 2021 r. do 31 marca 2022 r.

Tabelę z aktualnymi danymi w omawianym zakresie przedmiotowym, które obowiązują w okresie od 1 kwietnia 2018 r. do 31 marca 2019 r. znajdziesz TUTAJ

Na zmianę stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe nie ma wpływu zmiana rodzaju działalności określona w PKD, następująca w trakcie roku składkowego.

Jak wynika z ogólnej dyspozycji zawartej w art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy wypadkowej – wysokość wskaźnika korygującego wynosi od 0,5 do 1,5.

Wskaźnik korygujący jest ustalany przez ZUS (na dany rok składkowy) w zależności od kategorii ryzyka ustalonej dla płatnika składek na podstawie:

  • liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem,
  • liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich,
  • liczby zatrudnionych w warunkach zagrożenia.

Im wyższe są te liczby, tym wyższa będzie stopa składki na ubezpieczenie wypadkowe, ustalana dla danego płatnika przez ZUS.

Szczegółowe dane dotyczące wysokości wskaźnika korygującego zamieszczono w treści § 8 rozp. MPiPS z dn. 29.11.2002 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1005, ze zm.), zgodnie z którym wysokość indywidualnego wskaźnika korygującego wynosi:

   1) 0,5 – jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest niższa o co najmniej 6 kategorii od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności,

   2) 0,6 – jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest niższa o 5 kategorii od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności,

   3) 0,7 – jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest niższa o 4 kategorie od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności,

   4) 0,8 – jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest niższa o 3 kategorie od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności,

   5) 0,9 – jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest niższa o 2 kategorie od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności,

   6) 1,1 – jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest wyższa o 2 kategorie od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności,

   7) 1,2 – jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest wyższa o 3 kategorie od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności,

   8) 1,3 – jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest wyższa o 4 kategorie od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności,

   9) 1,4 – jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest wyższa o 5 kategorii od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności,

   10) 1,5 – jeżeli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek jest wyższa o co najmniej 6 kategorii od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności,

   11) 1,0 – w pozostałych przypadkach.

Składki na ubezpieczenie wypadkowe finansuje płatnik, a zatem uzależnienie ich wysokości od podanych wyżej kryteriów związanych z bezpieczeństwem w zakresie pracy stanowi przesłankę dla pracodawców do stałego polepszania warunków wykonywania pracy oraz monitorowania i eliminowania zagrożeń występujących w środowisku pracy.

Kategorie ryzyka wyliczane są przez ZUS na podstawie danych przekazanych przez płatnika w informacji ZUS IWA za trzy ostatnie lata kalendarzowe.

Jeżeli płatnik nie miał obowiązku przekazywania informacji zawartych w formularzu ZUS IWA przez trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe, wówczas stopa składki na ubezpieczenie wypadkowe płatnika wyniesie tyle co stopa procentowa określona w cyt. rozp. dla jego grupy działalności (art. 33 ust. 1 ustawy wypadkowej).

Informacja o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe (ZUS IWA)

Formularz ZUS IWA – zawierający informacje przekazywane do ZUS przez pracodawcę, na podstawie których ustalana jest wysokość składki wypadkowej – określono w zał. nr 4 do cyt. rozp. MPiPS z dnia 29.11.2002 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 757, ze zm.).

Informację powyższą płatnik składek ma obowiązek przekazywać – zgodnie z art. 31 ust. 7 ustawy wypadkowej – jeżeli:

  • podlega wpisowi do rejestru REGON (ma określoną przynależność według PKD),
  • był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych nieprzerwanie od 01.01. do dn. 31.12. poprzedniego roku i co najmniej 1 dzień w styczniu danego roku,
  • liczba ubezpieczonych, których płatnik zgłosił do ubezpieczenia wypadkowego wynosi co najmniej 10 ubezpieczonych (obliczona przy zastosowaniu procedur opisanych w nin. punkcie).

Formularz ZUS IWA płatnicy mają obowiązek przekazać do ZUS w terminie do 31.01. danego roku za poprzedni rok kalendarzowy (art. 31 ust. 6 ustawy wypadkowej). Informacja zamieszczona na druku ZUS IWA zawiera następujące dane:

  • dane identyfikujące płatnika składek, określone w przepisach u.s.u.s.,
  • adres płatnika,
  • rodzaj działalności płatnika, czyli kod przeważającej działalności wg PKD wprowadzonej rozp. RM z dn. 24.012.2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji działalności (PKD) (Dz.U.  poz. 1885, z późn. zm),
  • przeciętną miesięczną liczbę osób zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego,
  • liczbę zatrudnionych w warunkach zagrożenia,
  • liczbę poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem,
  • liczbę poszkodowanych w wypadkach ciężkich i śmiertelnych.

Omawianą informację przekazuje się w takiej samej formie, jaka obowiązuje płatnika składek w odniesieniu do dokumentów określonych przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jeżeli występuje konieczność dokonania korekty w informacji, stosuje się regulacje zawarte w art. 31 ust. 10 i 11 ustawy wypadkowej.

Kopię nin. informacji (oraz jej ewentualnych korekt) płatnik ma obowiązek przechowywać przez 10 lat od dnia ich przekazania do ZUS (w formie dokumentu pisemnego lub elektronicznego).
Maciej Ofierski

ludzie-zdj-1-11.jpg

O wzroście liczby zwolnień lekarskich, w tym tych związanych z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania mówiła prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS podczas webinaru „Jak wspierać odporność psychiczną pracowników? Poznaj dobre praktyki i dowiedz się, dlaczego warto dbać o zdrowie psychiczne w firmie” zorganizowanego przez Pracodawców RP.

Jak wynika ze statystyk ZUS, w ubiegłym roku 1,5 mln zwolnień lekarskich wystawiono z tytułu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. To 7 proc. wszystkich elektronicznych zaświadczeń o niezdolności do pracy wystawionych osobom ubezpieczonym w ZUS. „Zaświadczenia z tytułu choroby psychicznych wystawiliśmy w ubiegłym roku na łączną liczbę 27,7 mln dni absencji chorobowej. To jest 11 proc. ogólnej liczby dni absencji. W stosunku do roku 2019 r. nastąpił wzrost liczby zaświadczeń z tytułu zaburzeń psychicznych aż o 25 proc. oraz wzrost liczby dni absencji chorobowej o 37 proc. w stosunku do 2019 r.” – mówiła prof. Gertruda Uścińska.

Nie tylko nastąpił wzrost liczby zwolnień z tytułu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania, ale też wydłużyła się przeciętna długość na jaką wystawiano zaświadczenia lekarskie. „W 2020 r. wynosiła średnio 19 dni, a w 2019 r. było to 17,39 dnia. Aż 63 proc. zwolnień lekarskich z tytułu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania jest wystawiona kobietom, a ponad połowa (58 proc.) wszystkich zwolnień z tytułu zaburzeń psychicznych wystawiona jest osobom w wieku 30-49 lata” – dodaje Prezes ZUS.

Wśród jednostek chorobowych będących główną przyczyną wystawiania zaświadczeń lekarskich były:

  • reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne,
  • epizod depresyjny,
  • inne zaburzenia lękowe.

Absencja pracownika związana z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania to realny koszt po stronie ubezpieczeń społecznych, ale także pracodawcy. Wśród głównych grup chorobowych powodujących absencję chorobową w 2020 r. zaburzenia psychiczne są na piątym miejscu, to 11 proc., za ciążą, porodem i połogiem (18 proc.), chorobami układu mięśniowo-szkieletowego (16 proc.), oddechowego (14 proc.) oraz urazami (12 proc.). „Jednak, z całą mocą należy podkreślić, że od lat zaburzenia psychiczne nabierają coraz większego znaczenia co widzimy w statystykach nie tylko za ubiegły rok. Co wynika zarówno ze wzrostu liczby przypadków, ale z większej świadomości tych schorzeń, zarówno po stronie lekarzy, jak i pacjentów” – podkreśla prof. G. Uścińska.

Źródło: ZUS


zus-1.jpg

Zwolnienie ze składek za grudzień 2020 r., styczeń 2021 r., luty 2021 r., marzec 2021 r., kwiecień 2021 r.

Aby skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek płatnik musi mieć rodzaj przeważającej działalności (na 31 marca 2021 r.) oznaczony  kodem PKD 2007 wymienionym w rozporządzeniu Rady Ministrów z 16 kwietnia 2021 r.  zmieniającym rozporządzenie w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19. Poza tym musi spełnić następujące warunki:

  • przychód z przeważającej działalności (w rozumieniu przepisów podatkowych) uzyskany w jednym z dwóch miesięcy przed tym, w którym składa wniosek był niższy co najmniej o 40% w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim lub w analogicznym miesiącu roku poprzedniego lub w lutym 2020 r. lub we wrześniu 2020 r.,
  • był zgłoszony jako płatnik składek przed 1 listopada 2020 r.,
  • przekaże do 30 czerwca 2021 r. deklaracje rozliczeniowe i imienne raporty miesięczne za okres, za który występuje o zwolnienie z opłacania składek, chyba że jest zwolniony z obowiązku ich składania.

Wniosek RDZ-B7 płatnik może złożyć od  4 maja 2021 r. tylko elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, także za pośrednictwem strony gov.pl. Najpóźniej wniosek musi trafić do ZUS do 30 czerwca 2021 r.

Świadczenie postojowe

Ze świadczenia postojowego  w wysokości 2080 zł albo 1300 zł, na podstawie najnowszej Tarczy antykryzysowej, przedsiębiorcy mogą skorzystać raz albo kilka razy – maksymalnie 5. Zależy to od rodzaju przeważającej działalności (na 31 marca 2021 r.) oznaczonego kodem PKD 2007.

Aby otrzymać świadczenie postojowe płatnik musi mieć  przestój w prowadzeniu działalności gospodarczej w następstwie COVID-19, a także musi spełnić następujące warunki:

  • przychód z przeważającej działalności (w rozumieniu przepisów podatkowych), który uzyskał w jednym z dwóch miesięcy przed miesiącem, w którym składa wniosek był niższy co najmniej o 40% w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim lub w analogicznym miesiącu roku poprzedniego, lub w lutym 2020 r., lub we wrześniu 2020 r.,
  • nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu (chyba że podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej).

Wniosek o świadczenie postojowe, na podstawie Tarczy antykryzysowej 9.0, można złożyć od 4 maja 2021 r. Wnioski RSP-DD7 złożone do 3 maja 2021 r. włącznie, ZUS rozpatrzy na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 26 lutego 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19.

Źródło: ZUS


ekonomia_informacje-60.jpg

Dnia 20.04.2021 r. odbyła się pierwsza konferencja programowa z cyklu „Dziesiątka Rzecznika MŚP” organizowana przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców oraz Business Centre Club. Tematem spotkania z udziałem ekspertów i ekonomistów były propozycje zmian w systemie ubezpieczeń społecznych dla przedsiębiorców.

„Dziesiątka Rzecznika MŚP” to 10 postulatów dotyczących najważniejszych systemowych zmian w obszarze prawa gospodarczego, które ułatwią odbudowę gospodarki po pandemii koronawirusa. Postulaty te zostały wyłonione spośród propozycji zgłoszonych przez Radę Przedsiębiorców przy Rzeczniku MŚP, która skupia blisko 300 organizacji zrzeszających przedsiębiorców i pracodawców. Dobrane zostały więc one w taki sposób, by były wspólnym głosem całego środowiska przedsiębiorców – dużych i małych.

Chciałem złożyć podziękowania i gratulacje panu ministrowi Abramowiczowi za to, że podjął w ogóle inicjatywę jako Rzecznik MŚP integrowania przedsiębiorców wobec spraw ważnych dla nich, ale też dla naszego państwa – powiedział na wstępie konferencji Marek Goliszewski, Prezes Business Centre Club.

Adam Abramowicz, Rzecznik MŚP wskazał, że najbardziej pożądane z punktu widzenia przedsiębiorców zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych to przede wszystkim wykreślenie z przepisów dotyczących „Małego ZUS-u +” limitu przychodowego w wysokości 120 tysięcy złotych oraz ograniczenia czasowego możliwości korzystania z tej formy opłacania składek. Adam Abramowicz podkreślił, że przychód nie jest dobrym miernikiem sytuacji finansowej przedsiębiorcy, a uzależnienie możliwości korzystania z „Małego ZUS-u +” od przychodu dyskryminuje przedsiębiorców prowadzących działalność np. w branży handlowej.

Nie jesteśmy w stanie tego zrozumieć. Co ma przychód do możliwości płacenia składki. (…) Przychód może być dowolny, najważniejszy jest dochód – przekonywał Adam Abramowicz.

W dalszej części konferencji zaprezentowano kilka przykładów europejskich systemów ubezpieczeń społecznych dla przedsiębiorców. Edyta Wyrodek z Biura Rzecznika MŚP pokazała, że brytyjski system ubezpieczeń jest znacznie łagodniejszy dla przedsiębiorców osiągających niewysokie dochody od polskiego. Mikołaj Kruczyński, Koordynator w Biurze Rzecznika MŚP, przedstawił system słowacki, gdzie składki są proporcjonalne do dochodu i również nieco niższe niż w Polsce w niższych przedziałach dochodowych. Ponadto na zauważenie zasługuje zasada „Zero obowiązków biurokratycznych”, zgodnie z którą przedsiębiorcy nie są zobowiązani składać żadnych wniosków ani deklaracji, a organ ubezpieczeniowy sam oblicza wysokość składek na podstawie danych z urzędu skarbowego i przesyła przedsiębiorcy stosowną informację.

Do tego wątku odniósł się Paweł Jaroszek, Członek Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych informując, że ZUS rozpoczął prace nad podobnym projektem i zaprasza Rzecznika MŚP i przedstawicieli Rady Przedsiębiorców do współpracy przy wypracowywaniu najlepszych rozwiązań w tym zakresie.

Z kolei Grzegorz Piątkowski, Pełnomocnik Rzecznika MŚP w Krakowie, wspomniał o dobrowolności składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców w Niemczech. Marek Góra, profesor w Szkole Głównej Handlowej i współautor reformy ubezpieczeń społecznych z 1999 roku oponował, że fundamentem dobrego systemu emerytalnego jest jego powszechność, a ta jest trudna do uzyskania w warunkach dobrowolności. Zgodził się natomiast, że przedmiotem dyskusji może być ryczałtowa formuła składek przedsiębiorców. Podkreślił jednak, że przestrzeń do zmian jest głównie w nieemerytalnej części systemu ubezpieczeń społecznych.

Anna Ulewska – Marciniak, Dyrektor w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej i dr Ewa Flaszyńska, Dyrektor w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii zapewniły, że ich resorty analizują sytuację ubezpieczeniową osób prowadzących działalność gospodarczą pod kątem wprowadzenia ewentualnych zmian.

Obecni na spotkaniu przedsiębiorcy podkreślali, że ich zdaniem mają zbyt mały wpływ na regulacje prawne w tym istotnym dla nich zakresie.

W podsumowaniu wideokonferencji Adam Abramowicz podkreślił, że zabezpieczenie finansowe na starość jest ważne, ale nadmierna troska o przyszłą emeryturę nie powinna prowadzić do eksmisji przedsiębiorców z mieszkań lub wypychania ich do szarej strefy. Wszystkim stronom powinno zależeć na zbudowaniu systemu, w którym obywatele będą czuć się dobrze od momentu narodzin do śmierci.

Źródło: Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców


ekonomia_informacje-75.jpg

„Zleceniodawca zawarł w styczniu umowę zlecenie ze zleceniobiorcą zgłaszając go tylko do ubezpieczenia zdrowotnego i tak wyliczył umowę zlecenia. W kwietniu okazało się, że powinny być naliczone składki emerytalno- rentowe od tej umowy. Zleceniodawca dokonał korekty w ZUS. Czy rozliczając się ze zleceniobiorcą powinien go obciążyć składkami emerytalno-rentowymi pomniejszonymi na nadwyżkę składki zdrowotnej i nadwyżkę podatku dochodowego? Czy powinien zrobić korektę do urzędu skarbowego, skoro jest to ten sam rok podatkowy?”

Po zawarciu ze zleceniobiorcą umowy zlecenia, zleceniodawca zaczyna pełnić w stosunku do niego rolę płatnika składek ZUS. Wiąże się to z wieloma obowiązkami. Zleceniodawca musi przede wszystkim ustalić rodzaj i charakter ubezpieczeń, którym powinien podlegać zleceniobiorca. Jeśli się pomyli i przekaże do organu rentowego błędne informacje, może to spowodować, że dokumenty ubezpieczeniowe (zgłoszeniowe i rozliczeniowe) będą sporządzone nieprawidłowo, ale również niedopłatę składek na poszczególne ubezpieczenia.

Zasadniczo osoba wykonująca umowę zlecenia podlega z tego …



Rada Ministrów zdecydowała o wydłużeniu prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego o kolejne dwa tygodnie, czyli do 9 maja br. Zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał na dotychczasowych zasadach tym wszystkim osobom, które będą musiały zostać w domu z dziećmi – również rodzicom tych najmłodszych, jeśli ich żłobek lub przedszkole zostaną zamknięte.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów, dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje w sytuacji zamknięcia lub ograniczonego funkcjonowania otwartych placówek, zapewniających dziecku opiekę, a także w przypadku niemożności jej zapewnienia przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu zamknięcia lub czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje wówczas, gdy placówki są nadal zamknięte ze względu na COVID-19 oraz w sytuacji, gdy placówka, która wznowiła działalność stacjonarną, zostanie zamknięta lub jej funkcjonowanie – mimo że jest otwarta – zostanie ograniczone ze względu na nieprzewidziane zamknięcie klasy czy oddziału.

Tak jak do tej pory dodatkowy zasiłek opiekuńczy w przypadku zamknięcia lub ograniczonego funkcjonowania placówek przysługiwać będzie:

  • rodzicom dzieci w wieku do lat 8,
  • ubezpieczonym rodzicom dzieci:
    • do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
    • do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
    • do 24 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
  • ubezpieczonym rodzicom lub opiekunom osób pełnoletnich niepełnosprawnych, zwolnionym od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą.

Nie zmieniły się zasady występowania o dodatkowy zasiłek opiekuńczy ani zasady przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Zasiłek ten nie przysługuje, jeśli drugi z rodziców dziecka może zapewnić dziecku opiekę (np. jest bezrobotny, korzysta z urlopu rodzicielskiego czy urlopu wychowawczego).

Dodatkowego zasiłku nie wlicza się do limitu 60 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym przyznawanego na tzw. ogólnych zasadach.

Rozporządzenie przedłużające okres wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego do 9 maja 2021 r. opublikowano w Dz.U. pod poz. 751. Przepisy wchodzą w życie z dniem 26 kwietnia br.

oprac. B.O.



W 2020 r. osobom ubezpieczonym  wystawiono 22,7 mln zaświadczeń lekarskich na 266,6 mln dni absencji. To o 0,3 proc. więcej zaświadczeń niż w 2019 r. i o 4,4 proc. więcej liczby dni absencji.

Z tytułu choroby własnej wystawiono 20,7 mln zaświadczeń. Osoby ubezpieczone najczęściej chorowały w marcu i październiku 2020 r. Niezdolność do pracy była spowodowana:

  • ciążą, porodem i połogiem – 17,5 proc. ogólnej liczby dni absencji (44,9 mln dni absencji chorobowej),
  • chorobami układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej – 16,1 proc. (41,3 mln dni),
  • chorobami układu oddechowego – 13,7 proc. (35,0 mln dni),
  • urazami, zatruciami i innymi określonymi skutkami działania czynników zewnętrznych – 11,8 proc. (30,1 mln dni),
  • zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania – 10,8 proc. (27,7 mln dni).

Najdłużej ze zwolnień lekarskich korzystały osoby między 30 a 39 rokiem życia.

Ze statystyk ZUS wynika, że COVID-19 nie był główną przyczyną absencji chorobowej. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie osoby, które uzyskały pozytywny wynik testu na obecność wirusa korzystały ze zwolnienia lekarskiego. Część z nich łagodnie przechodziła chorobę lub bezobjawowo i mogła świadczyć pracę zdalnie.

Epidemia miała znaczący wpływ na sytuację funduszu chorobowego, który od 2010 roku jest deficytowy. Nastąpił wzrost wydatków z powodu wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego i zasiłku chorobowego  w związku z  COVID-19 lub odbywaniem kwarantanny – wyjaśnia prezes ZUS prof. Gertruda Uścińska.

Wydatki na zasiłki chorobowe związane z COVID-19 wyniosły w 2020 r. ok. 1,9 mld zł, a na dodatkowe zasiłki opiekuńcze – 2,6 mld zł. Stopień pokrycia wydatków na świadczenia pieniężne z funduszu chorobowego kwotą przypisu składek wyniósł niewiele ponad 50 proc.

Zaświadczenia lekarskie z powodu COVID-19 były najczęściej wystawiane w województwie śląskim (16,7 proc. wszystkich zaświadczeń z tego tytułu), małopolskim (11,8 proc.) oraz mazowieckim (11,7 proc.). Najczęściej ze zwolnień z powodu COVID-19 korzystały osoby między 45 a 49 rokiem życia.

W 2020 r. znacznie wzrosła liczba zaświadczeń lekarskich wystawionych z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania.  W porównaniu do 2019 r. liczba zaświadczeń wzrosła o 25,3 proc., a liczba dni absencji chorobowej o 36,9 proc.

Tylko z tytułu depresji w 2020 r. wystawiono 385,8 tys. zaświadczeń na 7 803,8 tys. dni. To w porównaniu z 2019 r. wzrost liczby zaświadczeń o 21,3 proc. a liczby dni o 30,4 proc. Blisko połowa  zaświadczeń z powodu depresji dotyczyła osób w wieku 35-49 lat.

Źródło: ZUS



Takie zmiany wynikają z rozporządzenia Rady Ministrów z 16 kwietnia 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (Dz.U z 2021 r., poz. 713). Rozporządzenie w zakresie pomocy udzielanej przez ZUS wejdzie w życie 4 maja 2021 r. Rozporządzenie to zmienia rozporządzenie Rady Ministrów z 26 lutego 2021 r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (Dz.U z 2021 r. poz. 371).

Po zmianie przepisów, przedsiębiorcy z określonych branż będą mogli wystąpić o zwolnienie z obowiązku opłacania należności z tytułu składek:

  • za styczeń 2021 r.
  • albo za grudzień 2020 r. i styczeń 2021 r.
  • albo za luty 2021 r.
  • albo za marzec i kwiecień 2021 r.
  • albo za kwiecień 2021 r.

Na podstawie rozporządzenia wniosek o zwolnienie RDZ-B7 – będzie można złożyć od 4 maja 2021 r.  najpóźniej do 30 czerwca 2021 r.

Zmieni się również termin na przekazanie dokumentów rozliczeniowych za wnioskowany okres. Przedsiębiorca musi to zrobić do 30 czerwca 2021 r., chyba że jest zwolniony z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej i imiennych raportów.

Wnioski o zwolnienie z obowiązku opłacania składek złożone do 30 kwietnia 2021 r. włącznie, ZUS będzie rozpatrywał na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 26 lutego 2021 r. Jednak przedsiębiorców, będzie obowiązywał nowy termin przesyłania deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych do 30 czerwca 2021 r.

Rozporządzenie z 16 kwietnia wprowadza także zmiany w świadczeniu postojowym. Przedsiębiorcy z określonych branż będą mogli otrzymać świadczenie postojowe maksymalnie pięć razy. Wniosek o to świadczenie można złożyć najpóźniej w ciągu 3 miesięcy od miesiąca, w którym zostanie zniesiony stan epidemii.

Źródło: ZUS


ekonomia_informacje-53.jpg

W komunikacie Prezesa ZUS z dnia 7 kwietnia 2021 r. opublikowane zostały dane o wysokości kosztów reformy emerytalnej w latach 2017–2020.

Z uwagi na postanowienia zawarte w decyzji Rady (UE) 2015/1026 z dnia 19 czerwca 2015 r. uchylającej decyzję 2009/589/WE w sprawie istnienia nadmiernego deficytu w Polsce (Dz. Urz. UE L 163 z 30.06.2015, str. 37), w latach 2017–2020 nie wystąpiły koszty systemowej reformy emerytalnej.

Kosztami systemowej reformy emerytalnej, w rozumieniu przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1175/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych (Dz. Urz. UE L 306 z 23.11.2011, nie są już koszty reformy emerytalnej, które stanowią kwoty składek przekazanych do otwartych funduszy emerytalnych:

  • w roku 2017 w wysokości 2 931 466 916,02 zł,
  • w roku 2018 w wysokości 3 045 928 119,27 zł,
  • w roku 2019 w wysokości 3 197 148 826,02 zł,
  • w roku 2020 w wysokości 3 196 601 566,78 zł.

B.O.



We wtorek (13 kwietnia) w Warszawie odbył się wspólny briefing szefowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz minister rodziny i polityki społecznej Marleny Maląg.

Profesor Uścińska mówiła m.in. o tym, że w ostatnich trzech latach utrzymuje się pozytywny trend dotyczący przechodzenia Polaków na emeryturę.

„Rok 2020 był kontynuacją dobrych praktyk. 62,4 proc. osób przeszło na emeryturę dokładnie w wieku emerytalnym, 24,7 proc. w ciągu mniej niż roku od jego osiągnięcia, a 12,9 proc. co najmniej rok po nabyciu uprawnień” – powiedziała prof. Uścińska.

I dodała, że dla porównania w 2017 r. aż 88,3 proc. osób przeszło na emeryturę dokładnie w wieku emerytalnym, natychmiast 7,7 proc. w ciągu roku, a 4 proc. co najmniej rok po nabyciu uprawnień. Zdaniem prezes ZUS Polacy coraz częściej dostrzegają korzyści z opóźnienia dezaktywizacji zawodowej.

„Przyczyn znacznej zmiany trendu w zachowaniach emerytalnych Polaków należy upatrywać w konsekwentnych działaniach ZUS na rzecz podnoszenia świadomości naszych klientów. Kluczową rolę odgrywają powołani w lipcu 2017 r. doradcy emerytalni, którzy pomagają klientom w podjęciu decyzji o momencie przejścia na emeryturę” – mówiła profesor Uścińska.

Zaznaczyła, że doradcy emerytalni w ZUS wyjaśniają zasady przyznawania świadczeń. „Tłumaczą, od czego zależy wysokość emerytury, a także obliczają przy pomocy przygotowanego przez ZUS kalkulatora emerytalnego wysokość świadczenia prognozowanego dla danej osoby. Doradcy pokazują również różne warianty, np. jak opóźnienie zakończenia aktywności zawodowej o rok, dwa czy pięć wpłynie na wysokość emerytury” – podkreśliła prof. Uścińska.

Minister Maląg mówiła, że w ramach solidarności międzypokoleniowej na programy społeczne dedykowane dla osób starszych, na cały pakiet Emerytura Plus w 2021 roku państwo przeznacza prawie 36 mld zł. Wskazała tutaj na waloryzację emerytur i wypłacaną już tzw. trzynastkę.

„Trzynasta emerytura to ponad 12 mld zł, które trafi w sumie do 9,8 mln osób. Wypłacana jest ona z urzędu, czyli nie jest konieczne składanie żadnego wniosku. Wiemy, że to znaczące i naprawdę istotne wsparcie dla dużej grupy emerytów i rencistów, którzy mają pełną dowolność w wydatkowaniu tych dodatkowych środków – sami najlepiej wiedzą, czego potrzebują” – mówiła Maląg.

Źródło: ZUS