Ubezpieczenia i zobowiązania w umowach agencyjnych

glasses-1280549_640.jpg

Jestem osobą fizyczną wykonująca czynności agencyjne. Głównym agentem jest jedna z grup ubezpieczeniowych. Mam umowę z nią i pełnomocnictwa do poszczególnych TU. Zagadnienie dotyczy wynagrodzenia prowizyjnego z umowy agencyjnej z firmą ubezpieczeniową. Klient przychodzi do mnie po ubezpieczenie – najkorzystniejsza jest kontynuacja polisy w tej samej firmie (dokonałam analizy w różnych TU) – ubezpieczenie dotyczy auta – pełny pakiet OC i AC (umowy obowiązkowe i dobrowolne). Umowa jest zawierana na 1 rok. W poprzednim roku klient był u innego agenta (nie brokera). Czy firma ubezpieczeniowa ma prawo pozbawić mnie 20% należnej prowizji tytułem przekazania wynagrodzenia poprzedniemu agentowi? Firma TU powołuje się na art. 761 K.c. Nadmieniam, że przedłożyłam oświadczenie klienta, iż świadomie wybrał mnie jako agenta do obsługi.”

Na wstępie zaznaczyć trzeba, iż Autor nie miał możliwości zapoznania się z treścią umowy agencyjnej łączącej agenta z firmą ubezpieczeniową, dlatego nie jest w stanie stwierdzić, czy istniały jakieś postanowienia umowne szczegółowo normujące kwestię problemu poruszonego przez Czytelnika.

Bazując jednak na podanych w zapytaniu informacjach, Autor udziela poniższej odpowiedzi.

Czytelnik wskazał, iż firma ubezpieczeniowa pozbawiła agenta 20% należnej prowizji tytułem …

(…) przekazania wynagrodzenia poprzedniemu agentowi, powołując się na art. 761 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 761 § 1 K.c., agent może żądać prowizji od umów zawartych w czasie trwania umowy agencyjnej, jeżeli do ich zawarcia doszło w wyniku jego działalności lub jeżeli zostały one zawarte z klientami pozyskanymi przez agenta poprzednio dla umów tego samego rodzaju.

Zgodnie z komentarzami do art. 761 K.c. przy ocenie, czy mamy do czynienia z „umową tego samego rodzaju”, nie można stosować kryteriów czysto formalnych (np. ten sam typ umowy). Kluczową rolę powinny odgrywać kryteria funkcjonalne (np. funkcja umowy i jej przedmiotu czy rodzaj potrzeb klienta zaspokajanych poprzez zawarcie i wykonanie umowy).
Jeżeli chodzi o uzyskanie roszczenia o prowizję od umów wynikających z czynności dokonanych przez agenta w przeszłości, z tym zastrzeżeniem, że w czasie trwania danego stosunku agencyjnego, to należy tu mieć na względzie umowy zawarte z klientami poprzednio przez niego pozyskanymi dla umów tego samego rodzaju. Jeżeli wcześniej agent nawet nawiązał kontakty z tymi klientami, lecz w związku z umowami innego rodzaju, to prowizja mu nie przysługuje. Powinny to być ponowne, nowe transakcje, chociażby z częściowo zmienionymi postanowieniami. Umowami tego samego rodzaju są np. kolejne umowy dotyczące nabycia (sprzedaży) takich samych towarów, umowy dotyczące nowego modelu wcześniej nabytego (sprzedanego) produktu.
Zgodnie zaś z autorem innego komentarza do art. 761 K.c., ważną przesłanką jest przy tym, by poprzednie działania agenta pozyskujące klientelę odnosiły się do umów tego samego rodzaju co zawierane obecnie. Oznacza to umowy należące do tego samego typu umowy (np. umowy sprzedaży czy umowy o dzieło, o świadczenie usług), choć ich postanowienia mogą być odmiennie ukształtowane, a przy tym ich przedmiot powinien być tego samego rodzaju (choć nie musi być identyczny).
W ocenie Autora, jeśli poprzedni agent zawarł z klientem umowę ubezpieczenia OC i AC, a teraz aktualny agent zawarł w ramach wznowienia także umowę OC i AC, to wówczas będzie to umowa tego samego rodzaju. Ale jeśli oprócz OC i AC są jeszcze jakieś dodatkowe ubezpieczenia (np. autoszyba czy NNW), których w poprzedniej polisie nie było, wówczas, zdaniem Autora, w tej części należy to traktować jako nową, odrębną umowę.

Jak mniema Autor, poprzedni agent domaga się częściowej prowizji, ponieważ umowa ubezpieczenia OC i AC poprzednio u niego zawarta z danym klientem została wznowiona, mimo że wznowienie nastąpiło dzięki działalności innego agenta – Czytelnika.

W ocenie Autora, jeśli w umowie agencyjnej brak szczegółowych rozwiązań na tę okoliczność, bezpodstawnym jest pozbawienie agenta – Czytelnika 20% należnej mu prowizji tytułem przekazania wynagrodzenia poprzedniemu agentowi.

Jeżeli bowiem firma ubezpieczeniowa uważa, iż wznowienie umowy ubezpieczenia OC i AC jest zasługą zarówno poprzedniego, jak i aktualnego agenta, to każdy z agentów powinien uzyskać stosowną prowizję, jednakże na pewno nie jeden agent kosztem drugiego, tzn. poprzez podział jednego wynagrodzenia prowizyjnego pomiędzy dwóch agentów.

Autor podkreśla jednak, że w jego ocenie takie rozwiązanie firmy ubezpieczeniowej nie jest dopuszczalne tylko wówczas, jeśli umowa agencyjna w ogóle tej kwestii nie reguluje.
Jeżeli jednak w umowie jest przewidziana taka możliwość, to zgodnie z zasadą pacta sunt servanda agenci jako profesjonaliści powinni respektować zawarte umowy.

Sandra Grzywocz-Nowak – adwokat

adwokat-grzywocz-nowak.pl

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 23.04.1964 r. Kodeks cywilny – tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. pod poz. 1025 z późn. zm.