Określenie przez organ stanowiący terminu płatności pobranych przez inkasentów podatków oraz rozliczenia się z pobranych kwitariuszy w następnym dniu po upływie terminu płatności podatków pozostaje w sprzeczności z art. 47 § 4a ustawy Ordynacja podatkowa, gdyż nie jest to termin późniejszy od określonego tym przepisem.

 

Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 11 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 7 października 1992r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.) oraz art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu:

orzeka nieważność postanowień § 3 i § 6 uchwały Nr XII125/2011 Rady Gminy Blizanów z dnia 29 grudnia 2011 roku w sprawie poboru podatków w drodze inkasa, określenia inkasentów oraz wysokości wynagrodzenia za inkaso jako podjętych sprzecznie z prawem.

Uzasadnienie

Przedmiotową uchwałą, doręczoną tutejszej Izbie w dniu 10 stycznia 2012 r., Rada Gminy Blizanów powołując się na przepisy art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.), art. 6 ust. 12 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.), art. 6b i 6c ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 ze zm.) oraz art. 6 ust. 8 ustawy z dnia 30 października 2002r. o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200, poz.1682 ze zm.) oraz art. 9, art. 28 § 4 i art. 31 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) zarządziła pobór w drodze inkasa podatku od nieruchomości, podatku rolnego i podatku leśnego, wyznaczyła inkasentów i ustaliła wynagrodzenie za inkaso.

Regionalna Izba Obrachunkowa na podstawie przepisów art. 61 § 1 i 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) w związku z art. 91 ust. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym zawiadomiła Przedstawiciela Gminy Blizanów o wszczętym postępowaniu nadzorczym w odniesieniu do wyżej wskazanej uchwały Rady Gminy, wyznaczając jednocześnie termin badania na dzień 18 lutego 2012 r. Rozpatrując sprawę na posiedzeniu w dniu 8 lutego 2012 roku Kolegium Izby ustaliło i zważyło co następuje.

Stosownie do treści art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym do wyłącznej kompetencji rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawie podatków i opłat lokalnych w granicach określonych w odrębnych ustawach. Przepisami rangi ustawowej zawierającymi upoważnienia dla rady gminy do uchwalania aktu prawa miejscowego w sprawie inkasa w zakresie:

– podatku od nieruchomości jest przepis art. 6 ust.12 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, który stanowi, iż rada gminy może zarządzać pobór podatku od nieruchomości od osób fizycznych w drodze inkasa oraz wyznaczać inkasentów i określać wysokość wynagrodzenia za inkaso,

– podatku rolnego jest przepis art. 6b ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym, który stanowi, iż rada gminy może zarządzać pobór podatku rolnego od osób fizycznych w drodze inkasa oraz określać inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso,

– podatku leśnego jest przepis art. 6 ust. 8 ustawy z dnia 30 października 2002 r., który stanowi, iż rada gminy może zarządzić pobór podatku leśnego (od osób fizycznych) w drodze inkasa oraz wyznaczyć inkasentów i określić wysokość wynagrodzenia za inkaso. W podstawie prawnej uchwały powołane zostały również przepisy art. 9, art. 28 § 4 i art. 31 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, które stanowią:

– inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu (art. 9),

– rada gminy, rada powiatu oraz sejmik województwa może ustalać wynagrodzenie dla płatników lub inkasentów z tytułu poboru podatków stanowiących dochody, odpowiednio, budżetu gminy, powiatu lub województwa (art. 28 § 4),

– osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, będące płatnikami lub inkasentami, są obowiązane wyznaczyć osoby, do których obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, a także zgłosić właściwemu miejscowo organowi podatkowemu imiona, nazwiska i adresy tych osób. Zgłoszenia należy dokonać w terminie wyznaczonym do dokonania pierwszej wpłaty, a w razie zmiany osoby wyznaczonej – w terminie 14 dni od dnia, w którym wyznaczono inną osobę (art. 31).

W § 3 przedmiotowej uchwały Rada Gminy postanowiła, iż „Inkasenci zobowiązani są do pobierania podatków, o których mowa w § l i dokonywania wpłat na rachunek bankowy Urzędu Gminy najpóźniej następnego dnia po ostatnim dniu, w którym zgodnie z przepisami prawa podatkowego wpłata podatku powinna nastąpić”.

Postanowienia te naruszają przepisy art. 47 § 4a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa, który stanowi, iż „Terminem płatności dla inkasentów jest dzień następujący po ostatnim dniu, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, wpłata podatku powinna nastąpić, chyba że organ stanowiący właściwej jednostki samorządu terytorialnego wyznaczył termin późniejszy”.

Z unormowania tego wynika zatem, że:

1. co do zasady terminem wpłaty podatku pobranego przez inkasenta jest dzień następujący po ostatnim dniu terminu ustawowego, 2. do wyłącznej właściwości organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego należy ewentualnie ustalenie późniejszego terminu wpłaty, 3. ponadto powtarzanie przepisów ustawowych a także ich modyfikacja jest niezgodne z zasadami legislacji.

W związku z powyższym określenie przez organ stanowiący terminu płatności pobranych przez inkasentów podatków oraz rozliczenia się z pobranych kwitariuszy „(…) najpóźniej następnego dnia po ostatnim dniu, w którym zgodnie z przepisami prawa podatkowego wpłata podatku powinna nastąpić”, tj. w następnym dniu po upływie terminu płatności podatków pozostaje w sprzeczności z art. 47 § 4a ustawy Ordynacja podatkowa, gdyż nie jest to termin późniejszy od określonego tym przepisem.

W §6 uchwały zawarto postanowienia:

1. Inkasent odpowiada całym swoim majątkiem za podatki pobrane, a niewpłacone na rachunek Urzędu Gminy. 2. Inkasenci zobowiązani są do złożenia oświadczenia o materialnej odpowiedzialności za zebrane inkaso podatków. 3. Inkasenci są odpowiedzialni za pobrane kwitariusze i zobowiązani do ich zwrotu w stanie nie zniszczonym.

Postanowienia § 6 ust. 1 i ust. 3 uchwały Rady Gminy odnoszą się do materii uregulowanej w art. 30 § 2 i § 3 ustawy Ordynacja podatkowa. Przepisy te stanowią, że inkasent który nie wykonał obowiązków określonych w art. 9, odpowiada za podatek pobrany a niewpłacony całym swoim majątkiem. W odniesieniu do § 6 ust. 2 uchwały dotyczącego zobowiązania inkasentów do złożenia oświadczenia o odpowiedzialności materialnej za zebrane inkaso należy stwierdzić, że brak jest w wymienionych w niniejszym uzasadnieniu przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, o podatku rolnym i o podatku leśnym kompetencji dla organu stanowiącego do decydowania w powyższym zakresie. Przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa zawierają regulacje dotyczące odpowiedzialności inkasenta za podatek pobrany, a niewpłacony. Nie przewidują jednak możliwości regulowania przez organ stanowiący obowiązku składania oświadczeń o odpowiedzialności materialnej przez inkasentów. W związku z powyższym treść § 6 ust. 2 wykracza poza zakres upoważnienia ustawowego dla organu stanowiącego.

Postanowienia aktów prawa miejscowego, a takim niewątpliwie aktem jest uchwała Rady Gminy Blizanów w sprawie poboru podatków w drodze inkasa, określenia inkasentów oraz wysokości wynagrodzenia za inkaso, nie mogą wykraczać poza granice kompetencji przysługujących organowi stanowiącemu, określonych przepisami prawa.

Ponadto Kolegium wskazuje, iż powołane w podstawie prawnej przepisy art. 9 i art. 31 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa nie zawierają upoważnienia dla organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do uregulowania określonego zakresu spraw i nie powinny być one wskazywane w podstawie prawnej uchwały. Biorąc powyższe pod uwagę, Kolegium Izby postanowiło jak w sentencji uchwały.

Pouczenie: Na niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu w terminie 30 dni od daty jego doręczenia za pośrednictwem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu.