Określenie minimalnego wymiaru godzin w którym zapewniona ma być opieka w żłobku i w klubie dziecięcym jako warunku, od którego spełnienia uzależnione ma być udzielenie dotacji celowej, narusza art. 60 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

 

w sprawie orzeczenia nieważności uchwały Nr 221/2011 Rady Miejskiej w Grodzisku Mazowieckim z dnia 30 listopada 2011 roku w sprawie wysokości oraz zasad udzielania i rozliczania dotacji celowej dla podmiotów prowadzących żłobki lub kluby dziecięce na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki.

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 z późn.zm.) w związku z art. 11 ust. 1 pkt 4 oraz art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2001r. Nr 55, poz. 577 z późn.zm.) – Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie uchwala, co następuje:

§ 1.
Orzeka nieważność Uchwały Nr 221/2011 Rady Miejskiej w Grodzisku Mazowieckim z dnia 30 listopada 2011 roku w sprawie wysokości oraz zasad udzielania i rozliczania dotacji celowej dla podmiotów prowadzących żłobki lub kluby dziecięce na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki, z powodu istotnego naruszenia przepisu art. 60 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 roku o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. Nr 45, poz. 235 z późn. zm.), art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000r o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r Nr 197, poz. 1172).

§ 2.
Na niniejszą uchwałę służy Gminie Grodzisk Mazowiecki skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie za pośrednictwem tutejszego Kolegium, w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia. Podstawą do wniesienia skargi jest uchwała Rady Miejskiej.

Uzasadnienie

W dniu 8 grudnia 2011 roku, doręczono Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Warszawie Uchwałę Nr 221/2011 Rady Miejskiej w Grodzisku Mazowieckim z dnia 30 listopada 2011 roku w sprawie wysokości oraz zasad udzielania i rozliczania dotacji celowej dla podmiotów prowadzących żłobki lub kluby dziecięce na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki.

Jako podstawę prawną podjęcia uchwały Rada Miejska w Grodzisku Mazowieckim wskazała m.in.:
– art. 221 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych
– art. 60 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 roku o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

Cyt. art. 60 ust. 1 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 przewiduje, że podmioty, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy prowadzące żłobek lub klub dziecięcy mogą otrzymywać na każde dziecko objęte opieką w żłobku lub klubie dziecięcym dotacje celową z budżetu gminy. Wysokość i zasady ustalania dotacji celowej, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego stosownie do art. 60 ust. 2 powołanej ustawy, określa w drodze uchwały.

Badając przedmiotową uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie stwierdziło, iż zawarte w niej regulacje pozostają w sprzeczności z cyt. wyżej art. 60 ust. 2 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. I tak:

1. W § 1 ust. 2 i 3 Rada Miejska w Grodzisku Mazowieckim ustaliła wysokość dotacji celowej dla podmiotów prowadzących na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki:

a) żłobki – „na poziomie 400 zł na każde dziecko objęte opieką”;
b) kluby dziecięce – „na poziomie 200 zł na każde dziecko objęte opieką”.

Przyjęty przez Radę sposób ustalenia wysokości dotacji wskazuje na jej „podmiotowy” charakter, podczas gdy z cyt. ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 w art. 60 wynika możliwość udzielenia z budżetu gminy wyłącznie dotacji „celowej”. Należy zatem w uchwale Rady wskazać cel na który ma być przeznaczona dotacja. W ocenie Kolegium nie może nim być „sprawowanie opieki nad dzieckiem do lat 3”, wskazane § 3 ust. 1 badanej uchwały. Jest to bowiem, zgodnie z cyt. ustawą zadanie statutowe do realizacji, którego powołane zostały żłobki i kluby dziecięce (art. 2 ust. 1).

2. W § 2 ust. 3 uchwały Rada uwarunkowała przyznanie dotacji od złożenia wniosku o dotację w terminie do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji. Powyższe zdaniem organu nadzoru wykracza poza delegację art. 60 ust. 2 w związku z art. 43 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych.

3. W § 3 ust. 2 uchwały Rada wprowadziła dodatkowy, nie wynikający z cyt. art. 60 warunek, od którego spełnienia uzależnione ma być udzielenie dotacji celowej, a mianowicie określiła minimalny wymiar godzin w którym, zapewniona ma być opieka w żłobku i w klubie dziecięcym. Tym samym naruszyła ona w/w przepis ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

4. Poza ustawowe kompetencje wynikające z art. 60 ust. 2 w/w ustawy wykraczają postanowienia uchwały dotyczące zasad „udzielania i rozliczania” dotacji oraz przeprowadzania kontroli w żłobkach i klubach dziecięcych (§ 4 ust. 1-3, § 5 oraz § 6 uchwały):

a) w § 4 ust. 3 uchwały zawarto zapisy o „wstrzymaniu” dotacji za kolejny miesiąc, w przypadku gdy „podmiot opisany w ust. 2 nie przedłoży wniosku o wypłatę miesięcznej transzy dotacji z imiennym wykazem dzieci lub zostanie wykreślony z rejestru żłobków i klubów dziecięcych”

W ocenie Kolegium podstawą do wprowadzenia zapisów ograniczających prawo do dotacji może być wyłącznie zapis ustawowy bądź też akt wydany na podstawie i w granicach delegacji ustawowej. Kwestie dotyczące podstaw wstrzymywania dotacji nie wchodzą w zakres upoważnienia ustawowego określonego w art. 60 ust. 2 cyt. ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

b) zapisy § 5 ust. 1-2 oraz § 6 dotyczą rozliczenia wykorzystanej dotacji oraz zwrotu dotacji wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem, pobranych nienależnie lub w nadmiernej wysokości.

Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 nie zawiera przepisów regulujących tryb i zasady zwrotu dotacji oraz jej rozliczenia, ani też upoważnienia do regulowania tej kwestii w drodze uchwały organu stanowiącego. Zatem w tej materii muszą mieć zastosowanie przepisy ustawy o finansach publicznych a w szczególności art. 250, 251 i 252. Cyt. art. 250 reguluje także jakie postanowienia zawiera umowa o przyznaniu dotacji. Zapis § 6 stanowiący, iż „dotacje wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem, pobrane w nadmiernej wysokości lub nienależnie podlegają zwrotowi wraz z odsetkami, w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych” modyfikuje postanowienia art. 252 ustawy o finansach publicznych, doprowadzając w konsekwencji do sprzeczności z w/w przepisem.

c) § 5 ust. 3-9 uchwały zawiera regulacje według których:

– organ dotujący zastrzega sobie prawo do przeprowadzania kontroli w żłobkach i klubach dziecięcych „pod względem prawidłowości wykorzystania dotacji oraz zgodności liczby dzieci wykazanych w informacji miesięcznej” przez „pracowników Urzędu Miejskiego w Grodzisku Mazowieckim i Biura Obsługi Ekonomiczno-Administracyjnej Oświaty w Grodzisku Mazowieckim na podstawie imiennego upoważnienia Burmistrza Grodziska Mazowieckiego”. W cyt. zapisach wskazano także, iż w protokole z przeprowadzonej kontroli umieszczane są „zalecenia pokontrolne”.

W ocenie Kolegium kontrola beneficjenta dotacji w jego siedzibie nie stanowi materii właściwej dla zasad ustalania dotacji celowej. Każda kontrola administracyjna w stosunku do podmiotu niepodlegającego organowi kontrolującemu wymaga wyraźnego upoważnienia ustawowego.

Mając na względzie występujące w prawie przepisy, w których przewidziano wprost możliwości kontrolowania beneficjenta dotacji przez organ, który jej udzielił w sposób określony przez Radę (np. art. 221 ustawy o finansach publicznych) regulacje badanej uchwały w tym zakresie zostały podjęte bez podstawy prawnej, a zarazem wykraczają poza delegację do stanowienia prawa miejscowego wynikającego z art. 60 ust. 2 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

5. Postanowienie § 9 uchwały o jej wejściu w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego „z mocą obowiązującą od dnia 1 listopada 2011 roku” narusza w sposób istotny art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. Dz.U. z 2011r. Nr 197 poz. 1172). W myśl cytowanego przepisu akty normatywne zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy.

Niezależnie od powyższego Kolegium zauważa, iż jak wskazano na wstępie Uzasadnienia, w podstawie prawnej uchwały powołano przepis art. 221 ustawy o finansach publicznych, który odnosi się do dotacji celowych dla podmiotów niezaliczanych do sektora finansów publicznych i niedziałających w celu osiągnięcia zysku podczas gdy sfera regulacji objętych uchwałą dotyczy szerszego kręgu podmiotów.

Mając na względzie zakres i charakter stwierdzonych naruszeń prawa Kolegium Regionalnej izby Obrachunkowej w Warszawie orzekło jak w sentencji przedmiotowej uchwały.