„Chcę wynająć samochód na firmę, który będzie używany na taxi, tylko w umowie będzie wskazane że opłata będzie naliczona kiedy jakiś pracownik zachce wynająć w mojej firmie ten samochód, ja nie ponoszę żadnych opłat za wynajem tylko pracownik i naliczanie będzie od momentu podpisania umowy tej. W umowie muszą być wpisane że umowa ta tylko dla tego żeby na ten samochód dostać licencje od mojej firmy i wtedy każdy pracownik może wziąć na wynajem ten samochód. Za remont firma nie ponosi żadnych opłat w żaden sposób, ponosi tylko właściciel samochodu lub kierowca jak jego wina. Chodzi mi o wszystkie kwestie związane z opłatą lub naprawą samochodu, dogaduje się właściciel samochodu i kierowca, firma tylko podpisuje umowę, żeby korowcy z firmy mogły wynająć samochód od pana. Nawet jak dojdzie do sądu to właściciel samochodu nie ma prawa wyzwać właściciela firmy do sądu bo ta sprawa jest tylko miedzy kierowcą i właścicielem samochodu. Umowy o wynajem będą podpisane osobno a ta umowa jest ważna na nieokreślony czas z możliwością odstąpienia od umowy w każdej chwili.”

Umowa najmu należy do umów …

(…) uregulowanych w ustawie Kodeks cywilny (dalej: k.c.). Zgodnie z definicją ustawową przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

W odróżnieniu od umowy użyczenia jest to więc umowa o charakterze odpłatnym.

Ustawy nie wskazują jakie obligatoryjne elementy powinna zawierać umowa najmu samochodu. Niemniej wskazuje się, iż powinna ona określać:

• datę zawarcia umowy,
• strony umowy (wynajmującego i najemcę) oraz ich podpisy,
• przedmiot umowy poprzez wskazanie marki i modelu samochodu, roku produkcji, pojemności skokowej silnika i numeru rejestracyjnego oraz numeru VIN,
• wykaz przedmiotów i dokumentów, które są przekazywane najemcy wraz z samochodem (np. klucze do pojazdu, dowód rejestracyjny),
• czynsz – wysokość i termin spłaty,
• wskazanie strony obowiązanej do ponoszenia bieżących opłat eksploatacyjnych (np. wymiana oleju silnikowego).
• ze względu na treść umowy ubezpieczenia konieczne może okazać się wykazanie osób upoważnionych do prowadzenia samochodu,
• w przypadku wad mechanicznych pojazdu bądź zarysowań karoserii warto je szczegółowo opisać, zrobić fotografie w celu uniknięcia ewentualnych sporów,.

W celu odpowiedzi na postawione pytanie w zakresie roszczeń wynajmującego wobec Pana firmy wskazać należy, iż zgodnie z art. 668 K.c. najemca może rzecz najętą oddać w całości lub części osobie trzeciej do bezpłatnego używania albo w podnajem, jeżeli umowa mu tego nie zabrania. Jednakże w razie oddania rzeczy osobie trzeciej zarówno najemca, jak i osoba trzecia są odpowiedzialni względem wynajmującego za to, że rzecz najęta będzie używana zgodnie z obowiązkami wynikającymi z umowy najmu.

Skutkiem oddania rzeczy najętej w bezpłatne używanie lub podnajem osoba trzecia nie wstępuje bowiem w stosunek najmu istniejący między wynajmującym a najemcą. Wynajmujący nie ma zasadniczo przeciwko osobie trzeciej bezpośrednich uprawnień, np. nie może domagać się od podnajemcy zapłaty czynszu. Jedynie wyjątkowo i w ograniczonym zakresie jest przeciwnie, a mianowicie pewne uprawnienia wynajmującego wobec osoby trzeciej powstają ex lege – z mocy prawa (P. Zakrzewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część szczególna (art. 535-764(9)), red. M. Fras, M. Habdas, WKP 2018, art. 668.). Taką sytuację określa art. 675 § 2 K.c., w myśl którego wynajmujący może domagać się od osoby trzeciej zwrotu rzeczy po zakończeniu najmu. Podobnie przytoczony już uprzednio art. 668 § 1 zd. 2 K.c. stanowiący, iż najemca i osoba trzecia odpowiadają wobec wynajmującego za używanie rzeczy w sposób zgodny z obowiązkami wynikającymi z umowy najmu. Jeżeli podnajemca używa rzeczy w sposób niewłaściwy, to wynajmujący może wypowiedzieć najem, w efekcie czego wygaśnie także podnajem lub użytkowanie (art. 668 § 2 K.c.).

Podkreślić należy zatem, iż zarówno najemca jak i osoba trzecia na podstawie art. 668 § 1 zd. 2 K.c. ponosi odpowiedzialność za całą szkodę, a świadczenie odszkodowawcze spełnione przez jedną z nich umarza zobowiązanie także wobec drugiej. Natomiast jeśli w treści umowy najmu wskazano, iż np. pracownicy najemcy mogą używać przedmiotu umowy, wówczas nie dochodzi do oddania rzeczy w bezpłatne używanie (podnajem) tym osobom, a najemca odpowiada za sposób, w jaki one używają rzeczy najętej na podstawie art. 474 Kodeksu. Zgodnie z przytoczonym przepisem dłużnik (najemca) odpowiedzialny jest jak za własne działanie lub zaniechanie za działania i zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonywał, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza.

Równocześnie jednak ze względu na treść zasady swobody zawierania umów wyrażoną w art. 353¹ K.c. oraz względny charakter przepisów umowy najmu strony mogą odmiennie uregulować treść łączącego ich stosunku prawnego. Ograniczeniem jest by treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Kamil Wywiał – aplikant radcowski

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 23.04.1964 r. Kodeks cywilny – tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740.