Czy pracodawca może odstąpić od umowy o zakazie konkurencji i nie wypłacać comiesięcznego odszkodowania?

„Zawarłem z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji, obowiązującą 3 lata od dnia zakończenia umowy o pracę. W umowie tej znalazł się zapis o wypłacie odszkodowania w wysokości 2.000 zł miesięcznie. Umowa o pracę została rozwiązana z dniem 30.06.2016 r., w chwili obecnej firma zmieniła profil działalności, więc zakaz konkurencji stracił dla mnie wartość. Czy w związku z tym mogę zwolnić pracownika z zakazu konkurencji i tym samym zwolnić siebie z obowiązku wypłacania comiesięcznego odszkodowania?”

Umowa o zakazie konkurencji po zakończeniu stosunku pracy jest …

(…) umową na czas określony. Co do zasady rozwiązuje się ona po upływie terminu na jaki została zawarta.

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy – art. 101² § 2, zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.

Odszkodowanie nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy. Umowy o zakazie konkurencji wymagają pod rygorem nieważności formy pisemnej.

Ważne orzecznictwo

Należy jednak wskazać, że zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, ustanie zakazu konkurencji ze względu na ustanie przyczyn uzasadniających zakaz, dotyczy jedynie zobowiązania pracownika do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej. Nie wypływa on jednak na zobowiązanie pracodawcy do wypłaty odszkodowania. Oznacza to, że na pracowniku spoczywa wybór, czy będzie w dalszym ciągu powstrzymywał się od działalności konkurencyjnej, zachowując tym samym prawo do odszkodowania, czy też podejmie działalność o charakterze konkurencyjnym, tracąc prawo do odszkodowania – wyrok Sądu Najwyższego z dn. 12.11.2014 r., sygn. akt: I PK 86/14; wyrok SN z dn. 11.01.2006 r., sygn. akt: II PK 118/05.

Podobnie byłoby w przypadku, gdyby nie zachodziły przesłanki ustania zakazu określone w Kodeksie pracy, a pracodawca jednostronnie zwolniłby pracownika z zakazu konkurencji. Zwolnienie takie miałoby skutek tylko w stosunku do obowiązku pracownika (pracownik mógłby już wykonywać działalność konkurencyjną), nie zaś obowiązku pracodawcy (pracodawca nadal wypłacałby comiesięczne odszkodowanie).

Niezależnie od powyższego, dopuszczalne jest rozwiązanie umowy o zakazie konkurencji za zgodnym porozumieniem stron. Skutkiem takiego rozwiązania byłoby wygaśnięcie zobowiązań umownych zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy (nie trzeba byłoby już płacić comiesięcznego odszkodowania).

Warto również zabezpieczyć się przed takim sytuacjami na etapie tworzenia umowy poprzez wprowadzenie możliwości wypowiedzenia umowy bądź odstąpienia od niej.

Zobacz także:
– Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy;

– Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

Ponadto, istnieje możliwość zawarcia umowy pod warunkiem rozwiązującym. Polega to na zastrzeżeniu w umowie, że w przypadku wystąpienia określonego zdarzenia przyszłego i niepewnego (na przykład ustanie okoliczności uzasadniających zakaz konkurencji) umowa ulega rozwiązaniu – wyrok SN z dn. 12.02.2004 r., sygn. akt: I PK 398/03.

Martyna Iwaniuk – Junior Legal Associate w Accace
Accace Sp. z o.o. Warszawa
www.accace.pl

Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 26.06.1974 r. Kodeks pracy – tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 962.

 

Wzory umów tutaj.

oprac. \m/ \mos/