Czy pracodawca, który zatrudnia 3 pracowników (kierowcy) może ustalić (informacją do umowy lub obwieszczeniem podanym do wiadomości pracowników) inną porę pracy w niedzielę np. za pracę w niedzielę uważa się pracę wykonywaną między godziną 3.00 w tym dniu a 3.00 w następnym dniu? Czy taką zmianę mogą wprowadzić tylko pracodawcy zatrudniający powyżej 20 pracowników w regulaminach lub układach zbiorowych? Czy jeśli pracownicy, którzy mają zadaniowy system czasu pracy, sami decydują o godzinie rannego wyjazdu (przestrzegają 35 godzinnego odpoczynku tygodniowego) wyjeżdżają o godzinie 4.00 rano w poniedziałek to oznacza, że mają 2 godziny pracy w niedzielę i należałoby im dać dzień wolny lub wypłacić wynagrodzenie ze 100% dodatkiem?
Odpowiedź:
Zgodnie z treścią art. 1519 § 2 Kodeksu pracy „za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.” A zatem ustawodawca postanowił, że niedziela i święto zaczynają się w tych dniach o godzinie 6.00 rano i trwają do godziny 6.00 następnego dnia. Istotą przepisu jest, aby właśnie w tych ramach czasowych pracownik był zwolniony z obowiązku świadczenia pracy, mając możliwość swobodnego wykorzystania dnia, który jest uznawany przez ustawodawcę za szczególny. Jednakże dalej stwierdza, że u danego pracodawcy może zostać ustalona inna godzina rozpoczęcia niedzieli lub święta. W tym miejscu należy dodać, że do tego ustalenia należy odpowiednio stosować przepisy o ustalaniu czasu pracy. Tym przepisem jest art. 150 Kodeksu pracy. Stwierdza on, w § 1 iż „systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czas pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.” Oznacza to w praktyce, że można ustalić inną (np. wskazaną w pytaniu) porę pracy wykonywaną w niedzielę i święto. W tym przypadku pracodawca powinien informację o ustaleniu czasokresu trwania w jego zakładzie pracy niedzieli i święta podać do wiadomości pracowników w drodze obwieszczenia. Zmianę pory pracy może wprowadzić każdy pracodawca, nie tylko ten zatrudniający powyżej 20 pracowników, który czyni to odpowiednim zapisem w regulaminie pracy lub w układzie zbiorowym pracy. Konsekwentnie, skoro zostanie ustalona pora pracy w niedzielę i święto między godz. 3.00 w tym dniu a 3.00 w następnym dniu, to wyjazd o godz. 4.00 w poniedziałek nie spowoduje świadczenia pracy w dniu wolnym od pracy tj. w niedzielę lub święto i odpadnie kwestia rekompensowania tej pracy (w domyśle świadczonej między godz. 4.00 a 6.00) czy to w formie udzielenia dnia wolnego czy gratyfikacji pieniężnej.
Paweł Nowak
specjalista z zakresu prawa pracy