Rzecznik Praw Obywatelskich krytycznie odniósł się do rządowych planów wprowadzenia przepisów dodatkowo dyscyplinujących dyrektorów szkół i …

(…) placówek oświatowo-wychowawczych.

Chodzi o zmiany trzech ustaw związanych z edukacją i opieką nad dziećmi przewidujące odpowiedzialność karną dyrektorów za przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków na szkodę dziecka. – Taką odpowiedzialność przewidują już obecne przepisy ogólne Kodeksu karnego – zauważa RPO.

Projekt nowelizacji Prawa oświatowego oraz innych ustaw ma określić nowe typy czynów zabronionych w ustawach szczególnych (tzw. przestępstwa pozakodeksowe). Według projektu do ustawy Prawo oświatowe ma zostać wprowadzony Rozdział 10 „Przepis karny” w brzmieniu:

Art. 188a ust. 1. Kto, kierując jednostką organizacyjną wymienioną w art. 2 pkt 1–8, przekracza swoje uprawnienia lub nie dopełnia obowiązków w zakresie opieki lub nadzoru nad małoletnim, czym działa na szkodę tego małoletniego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Art. 188a ust. 2. Jeżeli następstwem czynu określonego w ust. 1 jest śmierć małoletniego, ciężki uszczerbek na jego zdrowiu lub doprowadzenie małoletniego do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Pozostałe dwie ustawy, w których mają się pojawić analogiczne przepisy karne, to ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (chodzi więc także o żłobki, kluby dziecięce oraz jednostki instytucjonalnej pieczy zastępczej i placówki wsparcia dziennego).

Projektodawca w uzasadnieniu tłumaczy, że obecnie istnieje luka prawna „powodująca bezkarność osób, które kierując placówką i odpowiadając za opiekę nad dziećmi, nie realizują prawidłowo swoich obowiązków, działając na szkodę małoletnich”. Taką argumentację za bezzasadną uznał RPO, wskazując, że za czyny krzywdzące małoletnich dyrektorzy szkół i innych placówek podlegają już odpowiedzialności karnej na zasadach ogólnych, wynikających z Kodeksu karnego (np. art. 231 K.k., art. 160 § 1 i 2 K.k.).

Trudno oprzeć się wrażeniu, że opiniowane przepisy karne nie usuwają wcale „luki w prawie”, a stanowić mają dodatkowe narzędzie dyscyplinowania dyrektorów szkół i placówek, mimo że ci już w obecnym stanie prawnym mogą ponieść odpowiedzialność karną na zasadach ogólnych Kodeksu karnego oraz podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej na zasadach ogólnych z Karty Nauczyciela – podsumował RPO.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego