Czy otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowanie w związku z opóźnieniem zapłaty należności za dostarczone towary przez kontrahenta spółki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 17 stycznia 2014 r. (data wpływu 22 stycznia 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego od firmy ubezpieczeniowej odszkodowania w związku z opóźnieniem zapłaty przez kontrahenta Spółki za sprzedane towary – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 stycznia 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego od firmy ubezpieczeniowej odszkodowania w związku z opóźnieniem zapłaty przez kontrahenta Spółki za sprzedane towary.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

B. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży sprzętu gospodarstwa domowego. Z tytułu realizacji transakcji sprzedaży, Spółka rozpoznaje przychód należny zgodnie z art. 12 ust. 3 i 3a ustawy o CIT, tj. w momencie wydania towaru nie później niż z chwilą wystawienia faktury.

W celu ograniczenia ryzyka gospodarczego związanego z nieściągalnymi należnościami handlowymi Spółka zawarła z firmą ubezpieczeniową (dalej: „Ubezpieczyciel”) umowę ubezpieczenia należności handlowych (dalej: „Umowa Ubezpieczenia”). Stosownie do postanowień Umowy Ubezpieczeniowej, Spółka jest obowiązana do zapłaty składki ubezpieczeniowej, natomiast Ubezpieczyciel jest obowiązany w przypadku zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego, tj. niewypłacalności kontrahenta lub upływu okresu opóźnienia w zapłacie, po spełnieniu określonych w Umowie Ubezpieczenia warunków formalnych, wypłacić Spółce odszkodowanie.

Odszkodowanie wypłacane przez Ubezpieczyciela wynosi, co do zasady, 90% kwoty brutto (tj. wraz z podatkiem VAT) należności. Pozostałe 10% kwoty brutto należności stanowi udział własny Spółki i nie jest wypłacane przez Ubezpieczyciela.

Zgodnie z punktem 3.3 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (dalej: „OWU”), stanowiących integralną część Umowy Ubezpieczenia, z dniem wypłaty odszkodowania, na Ubezpieczyciela przechodzą wszelkie roszczenia ubezpieczającego (Spółki) odnośnie ubezpieczonej należności przeciwko dłużnikowi do wysokości wypłaconego odszkodowania. Spółka traci więc możliwość dochodzenia należności bezpośrednio od kontrahenta w zakresie w jakim otrzymała odszkodowanie od Ubezpieczyciela. Jednocześnie, na podstawie OWU, B. jest zobowiązana do przeniesienia na Ubezpieczyciela posiadanych zabezpieczeń należności.

W odniesieniu do różnicy między kwotą należnego Spółce od kontrahenta wynagrodzenia a kwotą wypłaconego przez Ubezpieczyciela odszkodowania, Spółka tworzy oraz ewidencjonuje w księgach rachunkowych odpis aktualizujący tę wierzytelność zgodnie z przepisami i ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.; dalej „ustawa o rachunkowości”).

Już po wypłacie odszkodowania przez Ubezpieczyciela może się okazać, iż kontrahent-dłużnik, odzyska płynność finansową, w związku z czym, dokona spłaty przeterminowanych kwot na rzecz Spółki. To spowoduje, iż na mocy art. 3 Modułu Odzyskane Należności (stanowiącego część umowy Ubezpieczenia), Spółka będzie zobowiązana przekazać wszelkie odzyskane należności Ubezpieczycielowi, do wysokości wypłaconego odszkodowania. W przypadku natomiast, gdy łączna kwota odzyskanych należności będzie wyższa od wypłaconego odszkodowania, nadwyżka przysługuje Spółce. Jeżeli na dzień wypłaty odszkodowania łączna kwota odzyskanych należności jest wyższa od należności (z wyłączeniem wszelkich odsetek za opóźnienie płatności), nadwyżka przysługuje Spółce po potrąceniu kosztów dochodzenia należności.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie w zakresie podatku od towarów i usług:

Czy otrzymane od Ubezpieczyciela odszkodowanie w związku z opóźnieniem zapłaty należności za dostarczone towary przez kontrahenta Spółki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane odszkodowanie od Ubezpieczyciela nie podlega opodatkowaniu VAT.

Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Należy więc przeanalizować, czy wypłacenie Spółce odszkodowania przez firmę ubezpieczeniową w związku z opóźnieniem zapłaty należności za dostarczone towary przez kontrahenta Spółki może zostać potraktowane jako dostawa towarów bądź świadczenie usług.

Dostawa towarów.

Dostawą towarów w świetle art. 7 ust. 1 jest, przede wszystkim, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a także m.in. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W ocenie Spółki, otrzymanie odszkodowania od Ubezpieczyciela w związku z zajściem zdarzenia ubezpieczeniowego nie spełnia definicji dostawy towarów. Przedmiotem umowy jest rekompensata Spółce szkody wynikłej z zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego. Pieniądz w tym przypadku nie jest ani towarem, ani zapłatą za towar, gdyż w związku z umową nie dojdzie do przeniesienia prawa własności rzeczy albo ich części pomiędzy stronami Umowy Ubezpieczenia. Umowa ma jedynie charakter rekompensujący Spółce stratę, jaką poniosła w związku z uprzednio zawartą z kontrahentem umową, w ramach której nastąpiła dostawa towarów i naliczono podatek VAT.

Podsumowując, w świetle powyższych regulacji otrzymanie odszkodowania od Ubezpieczyciela nie mieści się w ustawowym pojęciu dostawy towarów.

Świadczenie usług.

Ustawowa definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem VAT. Zatem, jeżeli odszkodowanie nie jest dostawą towarów, niezbędne staje się ustalenie, czy może ono stanowić w rozumieniu ustawy świadczenie usług.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów.

Zgodnie z umową zawartą z Ubezpieczycielem, świadczenie wypłacone zostaje w wyniku zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego, jakim jest niepłacenie przez kontrahenta swoich zobowiązań wobec Spółki. W stosunku prawnym łączącym Spółkę i Ubezpieczyciela stroną świadczącą usługę ubezpieczeniową jest Ubezpieczyciel. W zamian za to otrzymuje on od Spółki wynagrodzenie w postaci składki.

Wynikająca z tytułu zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego konieczność wypłaty odszkodowania jest częścią usługi świadczonej przez Ubezpieczyciela, za którą pobiera on już wynagrodzenie w postaci składki. Wypłata odszkodowania nie jest więc świadczeniem odrębnej usługi na rzecz Spółki. Kwota odszkodowania nie stanowi też zapłaty za żadną usługę, gdyż w takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie. Spółka w zamian za wypłacone świadczenie nie zobowiązuje się do żadnego świadczenia na rzecz Ubezpieczyciela.

Oznacza to, iż wypłata odszkodowania w związku z zajściem zdarzenia ubezpieczeniowego nie mieści się w pojęciu świadczenia usług. Nie będąc ani dostawą towarów, ani świadczeniem usług, otrzymanie odszkodowania jest zdarzeniem neutralnym na gruncie podatku od towarów i usług dla Spółki.

W tej kwestii wypowiadały się również organy podatkowe, które przyznawały rację podatnikom twierdzącym, iż kwoty uzyskanych odszkodowań pozostają poza zakresem podatku od towarów i usług (przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 24 sierpnia 2010 r., nr IPPP2/443-378/10-4/IG; Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 2 sierpnia 2012 r., nr IPPP3/443-511/12-5/RD).

Również orzecznictwo administracyjne przychyla się do tego poglądu (m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29 maja 2012 r., sygn. akt I FSK 1413/11).

Podsumowując, w ocenie Spółki, zarówno z analizy przepisów jak i zastosowania ich w praktyce przez organy podatkowe i sądy administracyjne wynika, iż otrzymanie odszkodowania od Ubezpieczyciela w związku z opóźnieniem zapłaty należności za dostarczone towary przez kontrahenta na rzecz Spółki jest zdarzeniem niewywołującym konsekwencji podatkowych w zakresie VAT dla Spółki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w części dotyczącej podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy stanowi, że ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jak wskazano wyżej przepis art. 8 ust. 1 ustawy jest niejako dopełnieniem art. 7 ust. 1 ustawy i ma na celu objęcie opodatkowaniem każdej transakcji wykonywanej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, która nie stanowi dostawy towarów, przez co realizowana jest w ten sposób zasada powszechności opodatkowania.

Także art. 24 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.) wskazuje, że „świadczenie usług” oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów.

Pojęcie świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. Jak wskazuje art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014, poz. 121, z późn. zm.), świadczenie może polegać na działaniu albo zaniechaniu.

Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innego podmiotu), jak i zaniechanie (nie czynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się też jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Powyższa definicja jest niewątpliwie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Zgodnie z artykułem 25 ww. Dyrektywy 2006/112/WE Rady, świadczeniem usług jest każde zachowanie się podmiotu w wykonaniu stosunku zobowiązaniowego, które niekoniecznie polega na fizycznym wykonaniu jakiejkolwiek czynności lub podjęciu działania. Dyrektywa obejmuje definicją świadczenia usług również zobowiązanie do zaniechania działania bądź do tolerowania czynności lub sytuacji.

W tym miejscu warto podkreślić, że nie każde zaniechanie działania lub tolerowanie czynności uważane jest za świadczenie usług. Dla stwierdzenia, czy dana czynność albo brak podejmowania czynności stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, należy ocenić przedmiotową transakcję w kontekście całego systemu podatku VAT, a w szczególności jego głównych założeń i celów, które zostały wyrażone w artykule 1 Dyrektywy VAT. W myśl tego artykułu, podatek od wartości dodanej jest z założenia podatkiem nałożonym na konsumpcję towarów i usług. Chociaż płatnikiem podatku są wszystkie osoby zaangażowane w kolejne stadia transakcji gospodarczych, faktyczny i ostateczny ciężar podatku spoczywa jedynie na ostatecznym konsumencie.

Zatem usługa jest takim świadczeniem, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia odnoszący z niego korzyść. Ponadto świadczenie jest opodatkowane, jeżeli jest odpłatne, czyli odbywa się za wynagrodzeniem. Przy czym musi istnieć związek pomiędzy świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem, tj. ze stosunku prawnego musi wynikać korzyść otrzymującego świadczenie i związane z tą korzyścią wynagrodzenie.

Zatem dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem.

W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

W przedmiotowej sprawie kwestią wymagającą interpretacji jest ustalenie czy otrzymane od Ubezpieczyciela odszkodowanie w związku z opóźnieniem zapłaty należności za dostarczone towary przez kontrahenta Spółki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odnosząc się do pojęcia odszkodowania, należy zauważyć, że jest to termin niezdefiniowany w ustawie o podatku od towarów i usług.

Regulacje dotyczące odszkodowania zostały zawarte w Kodeksie cywilnym. I tak z postanowień art. 361 § 1 K.c. wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Zgodnie z § 2 tego artykułu w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu VAT, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony Ubezpieczającego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie związana z czynnościami wymienionymi w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Z opisanego stanu faktycznego wynika, że Spółka, w celu ograniczenia ryzyka gospodarczego związanego z nieściągalnymi należnościami handlowymi, zawarła z firmą ubezpieczeniową umowę ubezpieczenia należności handlowych. Zgodnie z postanowieniami ww. umowy, Spółka jest obowiązana do zapłaty składki ubezpieczeniowej, natomiast Ubezpieczyciel jest obowiązany w przypadku zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego, tj. niewypłacalności kontrahenta lub upływu okresu opóźnienia w zapłacie, po spełnieniu określonych w Umowie Ubezpieczenia warunków formalnych, wypłacić Spółce odszkodowanie.

Odszkodowanie wypłacane przez Ubezpieczyciela wynosi, co do zasady, 90% kwoty brutto (tj. wraz z podatkiem VAT) należności. Pozostałe 10% kwoty brutto należności stanowi udział własny Spółki i nie jest wypłacane przez Ubezpieczyciela. Zgodnie z umową, z dniem wypłaty odszkodowania, na Ubezpieczyciela przechodzą wszelkie roszczenia ubezpieczającego (Spółki) odnośnie ubezpieczonej należności przeciwko dłużnikowi do wysokości wypłaconego odszkodowania. Spółka traci możliwość dochodzenia należności bezpośrednio od kontrahenta w zakresie w jakim otrzymała odszkodowanie od Ubezpieczyciela. Jednocześnie, Spółka jest zobowiązana do przeniesienia na Ubezpieczyciela posiadanych zabezpieczeń należności.

Już po wypłacie odszkodowania przez Ubezpieczyciela może się okazać, że kontrahent-dłużnik, odzyska płynność finansową, w związku z czym, dokona spłaty przeterminowanych kwot na rzecz Spółki. To spowoduje, że Spółka będzie zobowiązana przekazać wszelkie odzyskane należności Ubezpieczycielowi, do wysokości wypłaconego odszkodowania. W przypadku natomiast, gdy łączna kwota odzyskanych należności będzie wyższa od wypłaconego odszkodowania, nadwyżka przysługuje Spółce. Jeżeli na dzień wypłaty odszkodowania łączna kwota odzyskanych należności jest wyższa od należności (z wyłączeniem wszelkich odsetek za opóźnienie płatności), nadwyżka przysługuje Spółce po potrąceniu kosztów dochodzenia należności.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą tego czy otrzymane od Ubezpieczyciela odszkodowanie w związku z opóźnieniem zapłaty należności za dostarczone towary przez kontrahenta Spółki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W analizowanej sprawie nie mamy do czynienia z odszkodowaniem ze strony Ubezpieczającego na rzecz Wnioskodawcy.

Wprawdzie, zgodnie z umową zawartą z Ubezpieczycielem, świadczenie wypłacone zostaje w wyniku zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego, jakim jest niepłacenie przez kontrahenta swoich zobowiązań wobec Spółki. Jednakże w zamian za to świadczenie Spółka zobowiązana jest nie tylko do zapłaty składki ubezpieczenia – jako wynagrodzenia za świadczoną usługę ubezpieczeniową. Wnioskodawca zobowiązany jest, w sytuacji wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego, tj. w sytuacji zapłaty przez Ubezpieczyciela 90% wartości opóźnionej wierzytelności, do przelania na rzecz Ubezpieczyciela wszelkich roszczeń Spółki odnośnie ubezpieczonej należności przeciwko dłużnikowi do wysokości wypłaconego „odszkodowania”. Spółka traci możliwość dochodzenia należności bezpośrednio od kontrahenta w zakresie w jakim otrzymała odszkodowanie od Ubezpieczyciela. Jednocześnie, Spółka jest zobowiązana do przeniesienia na Ubezpieczyciela posiadanych zabezpieczeń należności. Zatem otrzymane od Ubezpieczyciela odszkodowanie nie jest wynikiem jednostronnego niewywiązania się lub nienależytego wywiązania się przez stronę (dłużnika Spółki) z ciążących na niej obowiązków. Odszkodowanie, które Wnioskodawca otrzyma od Ubezpieczającego będzie ściśle związane z uzyskaniem korzyści przez Spółkę. Spółka zostanie niejako uwolniona od kłopotliwego ściągania należności od dłużnika. Wynagrodzenie nie będzie więc zadośćuczynieniem lecz będzie stanowiło formę wynagrodzenia z tytułu przeniesienia praw do wierzytelności. Ubezpieczający, w zamian za wypłatę należnego Spółce świadczenia – odszkodowania nabywa wierzytelność.

Tym samym istotą otrzymanej należności od Ubezpieczyciela jest płatność za świadczenie polegające na wykupie przeterminowanych należności Spółki i ich późniejsze dochodzenie od dłużnika Wnioskodawcy. Jest to klasyczne świadczenie ekwiwalentne – świadczenie w zamian za wynagrodzenie. Zapłata jest związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę (Spółki) do przeniesienia własności przeterminowanych wierzytelności wraz z posiadanymi ich zabezpieczeniami.

W opisie przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca przedstawia, że w stosunku prawnym łączącym Spółkę i Ubezpieczyciela stroną świadczącą usługę ubezpieczeniową jest Ubezpieczyciel. W zamian za to otrzymuje on od Spółki wynagrodzenie w postaci składki.

Jednakże z analizy opisu sprawy wynika, że usługą ubezpieczeniową jest de facto gwarancja / gotowość ubezpieczyciela co do wykupu przeterminowanych wierzytelności Spółki. Natomiast sam ich wykup stanowi odrębne świadczenie na gruncie podatku od towarów i usług i jako takie należy rozpatrywać jego opodatkowanie.

Jak wskazano powyżej, opodatkowaniu, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 tej ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

W analizowanej sprawie Wnioskodawca jest zbywcą wierzytelności na rzecz Ubezpieczyciela. Natomiast, w sytuacji przeniesienia własności wierzytelności, to nabywca wierzytelności wykonuje świadczenie na rzecz zbywcy. Zatem, to po stronie nabywcy wierzytelności (tj. po stronie Ubezpieczyciela) powstanie obowiązek opodatkowania wykonanej usługi nabycia wierzytelności od Wnioskodawcy w sytuacji, gdy transakcja ta będzie miała charakter odpłatny i będzie wypełniania definicję świadczenia usług, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Tym samym po stronie zbywcy wierzytelności (tj. po stronie Wnioskodawcy) nie powstanie obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanej zapłaty od Ubezpieczyciela za zbycie wierzytelności w związku z opóźnieniem zapłaty należności za dostarczone towary przez kontrahenta Spółki.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca wskazał, że „Wynikająca z tytułu zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego konieczność wypłaty odszkodowania jest częścią usługi świadczonej przez Ubezpieczyciela, za którą pobiera on już wynagrodzenie w postaci składki. Wypłata odszkodowania nie jest więc świadczeniem odrębnej usługi na rzecz Spółki”.

Jak wskazano w niniejszej interpretacji, jest to twierdzenie błędne.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w wydawanej interpretacji jest zobowiązany do oceny stanowiska Wnioskodawcy w pełnym zakresie, zatem przedstawione przez Spółkę stanowisko w przedmiotowym zakresie jest nieprawidłowe.

W związku z tym, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie zakresu podatku od towarów i usług, w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 14 marca 2014 r., sygn. IPPP1/443-67/14-2/ISZ