W dniu 29 stycznia 2013 r. rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi z tytułu podróży służbowej wprowadzono nowe stawki diety za dobę podróży zagranicznej oraz limity na nocleg w poszczególnych państwach.
Większość nowych stawek została podwyższona względem poprzednich, co jest dalece uzasadnione ze względu na wzrastające koszty utrzymania i podróży w większości państw Europy, jak i innych regionów świata. Jednakże z niewiadomych powodów rewaloryzacja stawek nie objęła Wielkiej Brytanii, gdzie kwota diety została utrzymana na starym poziomie 35 funtów dziennie, przy limicie kwoty na nocleg wynoszącym 200 funtów. Dla porównania w innych państwach Unii Europejskiej stawki podniesiono z ok. 40-42 euro do 49-52 euro (np. Niemcy, Hiszpania).
W związku z powyższym do resortu pracy wpłynęło zapytanie (nr 6681) w sprawie należności przysługujących pracownikowi z tytułu zagranicznej podróży służbowej. Kierujący pytanie posłowe Krzysztof Gadowski i Tomasz Piotr Nowak zwrócili sie do MPiPS o wyjasnienie:
- W jaki sposób przeprowadzana jest rewaloryzacja diety za dobę podróży zagranicznej oraz limitu na nocleg w poszczególnych państwach?
- Czy ministerstwo przewiduje w najbliższym czasie wprowadzenia podwyżki stawki diety za dobę podróży służbowej do Wielkiej Brytanii?
Odpowiedzi na powyższe udzielił Radosław Mleczko – podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej.
Z dniem 1 marca 2013 r. weszły w życie przepisy rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. poz. 167). Określony w załączniku do ww. rozporządzenia wykaz wysokości diet i limitów noclegowych w lp. 106 określa dla Wielkiej Brytanii dietę za dobę podróży zagranicznej w wysokości 35 GBP oraz limit na nocleg w wysokości 200 GBP. Pragnę zauważyć, że poprzednio obowiązujące rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1991, z późn.zm.) przewidywało dietę za dobę podróży zagranicznej w Wielkiej Brytanii w wysokości 32 GBP oraz limit na nocleg w wysokości 140 GBP. Nastąpił zatem wzrost wysokości diety w stosunku do poprzednio obowiązującej stawki o 9,4%, a limitu na nocleg o 42,9%.
Przedstawiciel resortu pracy podkreślił również, że określony w załączniku do ww. rozporządzenia wykaz wysokości diet i limitów noclegowych stanowi kontynuację regulacji obowiązujących od wielu lat, datujących się z okresu, kiedy problematyka ta pozostawała w kompetencji Ministerstwa Finansów. W świetle przepisów nieobowiązującej od kilkunastu lat uchwały nr 102 Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 1985 r. w sprawie pokrywania kosztów podróży służbowych poza granicami kraju (M.P. Nr 20, poz. 154, z późn. zm.) wysokość diet i limitów noclegowych ustalał minister finansów w porozumieniu z ministrami spraw zagranicznych i handlu zagranicznego. W 1994 r. problematyka należności za zagraniczne podróże służbowe przeszła w gestię ministra właściwego do spraw pracy. W poprzednio obowiązujących przepisach mających zastosowanie od dnia 1 stycznia 1995 r. stawki diet ustalone dla poszczególnych państw ulegały podwyższeniu stosownie do wskaźnika wzrostu wynagrodzenia walutowego w grupie zaszeregowania IXb ustalonego dla danego państwa na podstawie odrębnych przepisów regulujących wynagrodzenia i świadczenia pracowników polskich placówek dyplomatycznych i urzędów konsularnych. Mechanizm ten przestał obowiązywać z dniem 1 stycznia 2000 r. W późniejszych latach zmiana stawek diet i limitów noclegowych następowała z reguły na wniosek Ministerstwa Spraw Zagranicznych, jak i poszczególnych placówek dyplomatycznych.
Przesłankami mającymi wpływ na zmianę wysokości diet i limitów noclegowych jest zazwyczaj znaczny wzrost kosztów utrzymania w danym państwie (w tym usług konsumpcyjnych, spadek wartości dolara USA względem innych walut). Zgodnie zatem z dotychczasową praktyką określone w obowiązujących od dnia 1 marca 2013 r. przepisach ww. rozporządzenia wysokości stawek diet i limitów noclegowych stanowią realizację propozycji zgłaszanych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, jak i niektóre placówki dyplomatyczne.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 77.5 § 3-4 Kodeksu pracy pracodawcy spoza sfery budżetowej mogą ustalać we własnym zakresie warunki wypłacania pracownikom należności z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju i poza jego granicami (w tym wyższe stawki diet i limity noclegowe) w drodze postanowień układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu wynagradzania.
źródło: sejm.gov.pl; oprac. G. Rompel