Zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322, z późn. zm.), świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, który, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających albo substancji psychotropowych, przyczynił się — w znacznym stopniu — do spowodowania wypadku.

 

Jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ubezpieczony znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, płatnik składek kieruje ubezpieczonego na badanie niezbędne do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie. Ubezpieczony jest obowiązany poddać się temu badaniu. Odmowa poddania się badaniu lub inne zachowanie uniemożliwiające jego przeprowadzenie powoduje pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że ubezpieczony udowodni, że miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły poddanie się temu badaniu (art. 21 ust. 3 cyt. ustawy).

Koszty ww. badań w okolicznościach określonych w cytowanym art. 21 ust. 2 ponosi ubezpieczony. Dotyczy to więc przypadku, gdy badania wykażą, że ubezpieczony znajdował się pod wpływem czynników wymienionych w powyższym przepisie oraz przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.

W razie negatywnego wyniku badania lub dodatniego wyniku, jeżeli ubezpieczony nie przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku, koszty badań zwracane są przez ZUS kierującemu na te badania.

Podstawą do wspomnianego zwrotu jest wniosek, którego wzór zawarto w załączniku do rozp. MG,PiPS z dn. 10.04.2003 r. w sprawie dokonywania rozliczeń kosztów badań niezbędnych do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie (Dz.U. z 2014 r. poz. 305).

Jak wynika z § 2 ust. 1 rozp. MG, PiPS z dn. 10.04.2003 r., rozliczenie kosztów badań ubezpieczonego koniecznych do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie, poniesionych przez płatnika składek następuje na podstawie jego wniosku złożonego w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na siedzibę płatnika składek. Wniosek składa się w przypadku negatywnego wyniku badania ubezpieczonego lub dodatniego wyniku badania, jeżeli ubezpieczony nie przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku. W myśl § 3 ust. 1 cyt. rozp., do wniosku należy dołączyć:

1) kserokopię lub odpis protokołu powypadkowego albo karty wypadku,

2) kserokopię wyników badań ubezpieczonego, na które ubezpieczony został skierowany przez płatnika składek,

3) oryginał dowodu stwierdzającego wysokość poniesionych kosztów badań.

Kserokopia protokołu powypadkowego lub karty wypadku, a także kserokopia wyników badań, na które ubezpieczonego skierował płatnik składek, powinny być poświadczone za zgodność z oryginałem przez płatnika składek.

Jeżeli wniosek lub dokumenty, które należy do niego dołączyć, dotknięte są brakami formalnymi albo merytorycznymi, ZUS dokonuje zwrotu kosztów badań nie później niż w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej wątpliwości. W przypadku gdy wniosek wraz z dokumentacją nie budzą zastrzeżeń, ZUS zwraca płatnikowi składek poniesione przez niego koszty badań nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku z dokumentami (§ 4 ust. 1 cyt. rozp.).

ZUS dokonuje zwrotu kosztów badań na rachunek bankowy płatnika składek wskazany przez niego we wniosku.