Wynagrodzenie oraz inne należności za czas niewykonywania pracy
Generalna kodeksowa zasada wyrażona w treści art. 80 k.p. głosi, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Oznacza to zatem, że prawo do wynagrodzenia powstaje za czas świadczenia pracy w ramach stosunku pracy.
Jednocześnie nin. zapis określa warunkowe odstępstwo od cytowanej zasady stanowiąc, iż za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy przewidują takie rozwiązanie.
Potwierdzeniem powyższego stanu prawnego jest stanowisko SN wyrażone w wyroku z dn. 27.06.1996 r., w którym sędziowie orzekli, że za czas niewykonywania pracy pracownik ma prawo do wynagrodzenia tylko w takiej wysokości, w jakiej Kodeks pracy lub przepis szczególny mu je przyznaje (I PRN 42/96, OSNAPiUS 1996/24/274).
Przepisy przewidujące prawo pracownika do wynagrodzenia w przypadku nieświadczenia pracy określanego także mianem wypłat gwarancyjnych są zawarte zarówno w k.p., jak i w innych aktach prawnych.
Wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy przysługujące na podstawie Kodeksu pracy
W Kodeksie pracy ustawodawca określił sytuacje, w których pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, pomimo niewykonywania pracy(wynoszącego albo równowartość wynagrodzenia jak za „zwykły” czas świadczenia pracy albo kwotę, której sposób ustalania szczegółowo określono w odpowiednich przepisach).
W tabeli zamieszczonej poniżej wyszczególniono okoliczności, w których pracownik zachowuje uprawnienia płacowe z danego tytułu.
W przypadku gdy przepisy k.p. przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia – ustala się je wg zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia określone w wysokości przeciętnej uwzględnia się z miesiąca, w którym przypadło dane zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy.
Wynagrodzenie za czas zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę – art. 362 k.p. |
Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w czasie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy |
Wynagrodzenie za czas zwolnienia na poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia |
Wynagrodzenie za dni wolne od pracy w okresie wypowiedzenia udzielone na poszukiwanie pracy oblicza się na podstawie podstawowego rozp. MPiPS z dn. 29.05.1996 r., zgodnie z którym w tym przypadku stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniuwynagrodzenia za urlop. |
Wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy w okresie niezawinionego przestoju |
Pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy. Pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia. Wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (patrz: zał. do pkt 1 nin. rozdz.). Pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas niezawinionego przez niego przestoju, w wysokości określonej powyżej. Art. 81 § 2 k.p. wyłącza prawo pracownika do wynagrodzenia, gdy niemożność świadczenia pracy została spowodowana z winy pracownika. Na czas przestoju pracownikowi może być powierzona inna odpowiednia praca, za którą przysługuje wynagrodzenie przewidziane za tę pracę, nie niższe jednak od płacy ustalonej wg powyższych zasad. Jeżeli przestój nastąpił z winy pracownika, przysługuje wyłącznie wynagrodzenie za wykonana pracę. Wynagrodzenie za czas przestoju spowodowanego warunkami atmosferycznymi przysługuje pra-cownikowi zatrudnionemu przy pracach uzależnionych od tych warunków, jeżeli przepisy prawa pracy tak stanowią (art. 81 § 4 k.p.). Prawo do wynagrodzenia za czas przestoju spowodowanego warunkami atmosferycznymi ustawodawca pozostawił do uregulowania w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie wynagradzania. W przypadku powierzenia pracownikowi na czas takiego przestoju innej pracy, przysługuje mu wynagrodzenie przewidziane za wykonaną pracę, chyba że przepisy prawa pracy przewidują stosowa-nie zasad określonych w sytuacji powierzenia pracownikowi innej pracy na czas przestoju (patrz powyżej). |
Wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy spowodowane chorobą, wypadkiem |
Zgodnie z art. 92 § 1 k.p. za czas niezdolności do pracy wskutek: a) choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną – trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia – trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego – pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie b) wypadku w drodze do pracy albo z pracy lub choroby przypadającej w czasie ciąży bądź poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek Wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 § 1 k.p., oblicza się wg zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy; wynagrodzenie to:
Za czas niezdolności do pracy, o której mowa w art. 92 § 1 k.p., trwającej łącznie dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia, trwającej łącznie dłużej niż 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy na zasadach określonych odrębnymi przepisami (art. 92 § 4 k.p.). Przepisy art. 92 § 1 pkt 1 i § 4 k.p. w części dotyczącej pracownika, który ukończył 50 rok życia, dotyczą niezdolności pracownika do pracy przypadającej po roku kalendarzowym, w którym pracownik ukończył 50 rok życia. |
Wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy w związku z zakazem |
Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia (ustalanego jak wynagrodzenie urlopowe) za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru jego czasu pracy (zakaz przekraczania ośmio-godzinnej dobowej normy czasu pracy) ze względu na:
W stosunku do pracownikówwymienionych w pkt 1 i 2 zakaz przedłużania 8-godzinnej dobowej normy czasu pracy ma bezwzględny charakter, natomiast wobec pracowników wskazanych w pkt 3 nie można prolongować podstawowej dobowej normy czasu pracy, jeżeli nie wyrazili na to zgody. Art. 148 k.p. stosuje się w systemach i rozkładach czasu pracy, o których mowa w art. 135–138, 143 i 144 k.p. (patrz: rozdz. IV pkt 3). |
Inne płatne okresy niewykonywania pracy określone |
Do czasu pracy są wliczane okresy niewykonywania pracy:
Wykaz przerw i okresów niewykonywania pracy zamieszczono w rozdz. IV pkt 2. |
Wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego |
Za czas urlopu wypoczynkowego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby |
Wynagrodzenie za okresy niewykonywania pracy określone w przepisach bhp |
Prawo do wynagrodzenia zachowują:
Ponadto okresowe szkolenia pracowników w zakresie bhp przeprowadza się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. |
Wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy oraz zasiłek wyrównawczy wynikające |
Pracownicy w ciąży lub karmiącej dziecko piersią, której wynagrodzenie uległo zmniejszeniu wskutek:
– przysługuje dodatek wyrównawczy (patrz: pkt 8a nin. rozdz.). Pracownica, o której mowa, zwolniona z obowiązku świadczenia pracy (w okolicznościach określonych Za czas nieobecności w pracy z powodu zaleconych przez lekarza badań lekarskich przeprowadzonych Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż 1 dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po Jeżeli pracownica jest zatrudniona krócej niż 4 godziny dziennie – przerwy nie przysługują, natomiast gdy czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie |
Wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy osób wychowujących dziecko do lat 14 – |
Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy w wymiarze16 godzin albo |
Wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzaniem |
Pracownik za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzaniem okresowych i kontrolnych badań lekarskichzachowuje prawo do wynagrodzenia(zgodnie z zasadami obowiązującymi przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop). |
Wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy w związku z udziałem |
Członek komisji pojednawczej zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany |
Wynagrodzenie za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy w związku z podnoszeniem |
Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy |
Wynagrodzenie oraz rekompensata pieniężna przysługujące na podstawie rozp. MPiPS określającego zasady udzielania zwolnień od pracy
Aktem prawnym właściwym w zakresie płatnych zwolnień od pracy jest rozp. MPiPS z dn. 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. Nr 60, poz. 281, z późn. zm.); w rozp. tym:
- określono okoliczności stanowiące podstawę do udzielania zwolnień od pracy pracownikom oraz
- ustalono uprawnienia płacowe pracownika do wynagrodzenia bądź rekompensaty pieniężnej za czas zwolnień od pracy.
» Zwolnienia od pracy, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia
Odpowiednie przepisy ww. rozp. MPiPS z dn. 15.05.1996 r. wskazu-ją rodzaje zwolnień od pracy, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego wg zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego.
Należy jednak dodać, że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej uwzględnia się z miesiąca, w którym nastąpiło zwolnienie od pracy lub przypadał okres niewykonywania pracy.
Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi |
za czas uczestnictwa w posiedzeniu komisji pojednawczej – § 8 zd. drugie rozp. |
Do wynagrodzenia z tego tytułu ma prawo pracownik będący stroną lub świadkiem w postępowaniu pojednawczym. |
za okres obowiązkowych badań i szczepień – § 9 rozp. |
Katalog obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych zawarty jest w ustawie z dn. 05.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi(Dz.U. Nr 234, poz. 1570). |
będącemu ratownikiem GOPR – § 11 ust. 1 pkt 2 rozp. |
Pracownikowi (ratownik GOPR) biorącemu udział w akcji ratowniczej oraz za czas wypoczynku koniecznego bezpośrednio po jej zakończeniu przysługuje wynagrodzenie. |
będącemu członkiem ochotniczej drużyny ratowniczej działającej w brzegowej stacji ratowniczej Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (MSPiR) „Służba SAR” – § 11 ust. 1 pkt 2b rozp. |
Pracownikowi ratownikowi MSPiR „Służba SAR” przysługuje wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy udzielonego w związku z uczestniczeniem w akcji ratowniczej. Wynagrodzenie przysługuje także za zwolnienie od pracy na czas wypoczynku koniecznego po zakończeniu akcji ratowniczej oraz na czas udziału w szkoleniach organizowanych przez MSPiR. |
będącemu krwiodawcą – § 12 rozp. |
Prawo do wynagrodzenia przysługuje pracownikowi zwolnionemu od pracy w celu oddania krwi oraz na czas przeprowadzenia niezbędnych badań okresowych zaleconych przez stację krwiodawstwa. Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy z dn. 22.08.1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz.U. Nr 106, poz. 681 z późn. zm.) zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje zwrot utracone-go zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy. |
za czas zwolnień okolicznościowych – § 15 rozp. |
Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas zwolnień przysługujących w razie w razie ślubu pracownika, urodzenia się jego dziecka, zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy, ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka oraz każdej innej osoby będącej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką. |
» Zwolnienia od pracy, za które pracownikowi przysługuje rekompensata
W przepisach cyt. rozp. MPiPS z dn. 15.05.1996 r. wyszczególniono okoliczności, w których pracodawca zwalniając pracownika nie wypłaca mu wynagrodzenia, zamiast tego wydaje mu zaświadczenie określające wysokość utraconego wynagrodzenia w celu uzyskania przez pracownika od właściwego organu rekompensaty pieniężnej – w wysokości i na warunkach przewidzianych w odrębnych przepisach.
Powyższe czynności nie są jednak konieczne, jeżeli przepisy zakładowego prawa pracy gwarantują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia za czas danego zwolnienia.
Rekompensata przysługująca pracownikowi |
wezwanemu w celu stawiennictwa przed organem MON – § 5 rozp. |
Stosownie do art. 52 ust. 2 ustawy z dn. 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2012 r., poz. 461) pracownikowi wezwanemu do osobistego stawienia się przed właściwy organ w sprawach dotyczących powszechnego obowiązku obrony, który nie otrzymał od pracodawcy wynagrodzenia za czas opuszczony z powodu wezwania, przysługuje – na jego żądanie – zryczałtowana rekompensata za utracone zarobki. Rekompensata ta wynosi za każdy dzień 1/30 minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego ustalanego na podstawie ustawy z dn. 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679, z późn. zm.). Rekompensatę wypłaca organ wzywający na podstawie zaświadczenia wydanego przez pracodawcę. Jednak w sytuacji niestawienia się lub nienależytego spełnienia tego obowiązku – z winy osoby wezwanej – nie przysługuje rekompensata. Prawo do wynagrodzenia przysługuje:
– w razie konieczności ich udziału w pracach komisji w godzinach pracy zawodowej (art. 30 ust. 1 cyt. ustawy). |
Ponadto osobom wchodzącym w skład ww. komisji lekarskich oraz pracownikom średniego personelu medycznego przysługuje dodatkowe wynagrodzenie za pracę – wykonywaną poza godzinami pracy -związaną z określeniem zdolności poborowych do czynnej służby wojskowej. Sposób ustalania tego wynagrodzenia określają szczegółowo przepisy wykonawcze (wysokość wynagrodzenia za każdy dzień pracy nie może przekraczać 10 % przeciętnego wynagrodzenia). |
wezwanemu przez organ administracyjny, sądowy lub Policję – § 6 rozp. |
W kwestii należności z tytułu osobistego stawienia się na wezwanie organu administracyjnego, przepis art. 56 k.p.a. odsyła do przepisów regulujących sprawy kosztów sądowych – o czym mowa poniżej. Prawo do żądania należności za utracony zarobek przysługuje również w sytuacji, gdy świadek (strona) stawił się, lecz nie został przesłuchany. W przypadku gdy świadek (strona) zostanie wezwany w ten sam dzień w kilku sprawach – należność, o której mowa, przysługuje tylko raz. Zaznaczyć należy, iż cyt. dekret przewiduje również inne należności świadka (strony) tj. strawne, zwrot kosztów podróży i ewentualnie noclegu. Przepisy Kodeksu cywilnego (k.c.) zawierają ogólne zasady dotyczące zwrotu kosztów procesu. Zgodnie z art. 98 k.c. do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem lub radcą prawnym zalicza się m.in. równowartość zarobku utraconego wskutek wstawiennictwa się w sądzie. |
wezwanemu w charakterze biegłego – § 7 rozp. |
Biegłemu wezwanemu w celu wykonywania czynności w postępowaniu administracyjnym, karnym przygotowawczym, sądowym lub przed kolegium do spraw wykroczeń przysługuje rekompensata pieniężna (wysokość i zasady określają szczegółowe przepisy). |
wezwanemu przez NIK oraz powołanemu w charakterze specjalisty – § 10 rozp. |
Na podstawie przepisów zawartych w ustawie z dn. 23.12.1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (t. jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937, z późn. zm.):
Wysokość wynagrodzeń oraz szczegółowe zasady ich przyznawania reguluje zarz. Prezesa NIK z dn. 15.05.1995 r. w sprawie należności świadków, biegłych i specjalistów w postępowaniu kontrolnym (M.P. Nr 35, poz. 417). Zgodnie z § 2 ww. zarz. świadkowi – wezwanemu w postępowaniu kontrolnym – przysługuje zwrot utraconego zarobku pod warunkiem udokumentowania jego utraty (przedstawienie zaświadczenia o wysokości utraconego zarobku wystawionego przez zakład pracy). W sytuacji, gdy świadek stawił się bez wezwania i został przesłuchany również przysługuje mu zwrot utraconego zarobku. |
będącemu członkiem OSP – § 11 ust. 1 pkt 1 rozp. |
Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dn. 24.08.1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380, z późn. zm.) członek OSP uczestniczący w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym organizowanym przez Państwową Straż Pożarną otrzymuje ekwiwalent pieniężny. Ekwiwalent ten wypłaca się z budżetu gminy do wysokości 1/175 przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale (stosownie do art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z późn. zm.) za każdą godzinę udziału w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym. Jeżeli członek OSP zachował wynagrodzenie za czas nieobecności w pracy, wówczas nie przysługuje mu ekwiwalent. Członek OSP za czas nieobecności w pracy z przyczyn określonych powyżej zachowuje także uprawnienia do innych niż wynagrodzenie świadczeń związanych z pracą (przewidzianych w odrębnych przepisach). W przypadku ich zbiegu z ekwiwalentem pieniężnym stosuje się przepisy korzystniejsze. |
za czas wykonywania świadczeń osobistych – § 11 ust. 1 pkt 3 rozp. |
Przepisy art. 204 ustawy z dn. 21.11.1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2012 r., poz. 461) przewidują za wykonanie świadczenia osobistego ryczałt godzinowy w wysokości 1/178 kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego – za każdą godzinę wykonywania świadczenia. Jeżeli świadczenie osobiste jest wykonywane przez pracownika:
Należności, o których mowa, wypłacane są na podstawie zaświadczenia pracodawcy. |
Wynagrodzenie lub rekompensata pieniężna nie przysługuje w przypadku:
-
przeprowadzenia przez pracownika zajęć dydaktycznych w szkole zawodowej, wyższej, placówce naukowej, instytucie badawczym oraz szkolenia na kursie zawodowym (§ 13 cyt. rozp.). Zaznaczyć należy, że za czas zwolnienia od pracy pracownikowi niebędącemu nauczycielem akademickim lub pracownikiem naukowym, przygotowującemu rozprawę doktorską lub habilitacyjną przysługuje wynagrodzenie ustalane jak za urlop wypoczynkowy
(art. 23 ust. 2 ustawy z dn. 14.03.2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, Dz.U. Nr 65, poz. 595 z późn. zm.), -
uczestniczenia w posiedzeniach rady nadzorczej pracownika będącego członkiem tej rady (§ 14 cyt. rozp.).
Wynagrodzenie oraz inne należności za czas nieświadczenia pracy przysługujące na podstawie odrębnych przepisów
Oprócz wyżej omówionych wynagrodzeń i należności pieniężnych za czas zwolnień od pracy przysługujących pracownikowi na podstawie k.p. oraz rozp. MPiPS z dn. 15.05.1996 r. odrębne przepisy określają szereg okoliczności, w których pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za okres niewykonywania pracy w związku z udziałem w komisjach wyborczych, w pracach organów gminy oraz z tytułu pełnienia funkcji publicznych i społecznych.
» Należności pieniężne przysługujące w związku z udziałem w komisjach wyborczych i organach gminy
Członkom komisji wyborczych utworzonych w celu przeprowadzenia wyborów:
- do Sejmu RP i Senatu RP,
- Prezydenta RP,
- do Parlamentu Europejskiego w RP,
- do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego,
- wójtów, burmistrzów i prezydentów miast
– przysługuje, w związku z wykonywaniem zadań, do 5 dni zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyłączeniem prawa do wynagrodzenia.
Szczegółowe zasady przyznawania należności pieniężnych dla członków komisji wyborczych określają odpowiednie przepisy wykonawcze (patrz: tabela poniżej).
W nin. tabeli uwzględniono także uprawnienia radnych gmin, którym za czas zwolnienia od pracy w związku z udziałem w pracach organów gminy przysługują diety.
Zaznaczyć należy, że zarówno członkom komisji wyborczych, jak i radnym gmin przysługują także inne świadczenia (m.in. zwrot kosztów podróży i noclegów).
Diety przysługujące członkom komisji wyborczych oraz radnym gmin
Należności przysługujące członkom okręgowych, rejonowych i obwodowych komisji wyborczych w związku z wykonywaniem zadań członka komisji |
3) członkom obwodowych komisji wyborczych – właściwy wójt (burmistrz, prezydent miasta) albo konsul, z zastrzeżeniem pkt 4), 4) członkom obwodowych komisji wyborczych na polskich statkach morskich – dyrektor delegatury Krajo-wego Biura Wyborczego właściwej dla siedziby armatora statku, za pośrednictwem armatora. Członkom komisji, o których wyżej mowa w pkt 3 i 4, zryczałtowane diety wypłacane są po przyjęciu protokołów głosowania w obwodach przez właściwą komisję wyborczą wyższego stopnia. |
Diety przysługujące w związku z udziałem w komisji wyborczej |
Członkowi komisji obwodowej, na podstawie art. 16 ustawy z dn. 14.03.2003 r. o referendum ogólnokra-jowym (Dz.U. Nr 57, poz. 507, z późn. zm.) przysługuje zryczałtowana dieta. Wysokość należności pieniężnych dla członków komisji obwodowych określono w rozp. MSWiA z dn. 06.09.2004 r. zmieniającym rozporządzeniew sprawie należności pieniężnych przysługujących członkom obwodowych komisji do spraw referendum w referendum ogólnokrajowym oraz trybu udzielania im dni wolnych od pracy (Dz.U. Nr 202, poz. 2077). Zgodnie z § 1 cyt. rozp. członkom komisji obwodowych za czas związany z przeprowadzeniem głosowania oraz ustalaniem wyników głosowania przysługuje zryczał-towana dieta w wysokości:
Szczegółowe zasady w tej materii określa podstawowe rozp. MSWiA z dn. 30.04.2003 r. (Dz. U. Nr 75, poz. 676, ze zm.) w przepisach § 7 ust. 2, 3, 4. Zryczałtowana dieta nie przysługuje, jeżeli osoba wchodząca w skład komisji obwodowej nie uczestni-czyła w czynnościach związanych z pracą w komisji. Jeżeli głosowanie w referendum jest przeprowadzane Zryczałtowana dieta jest wypłacana na podstawie pisma potwierdzającego udział w pracach komisji pod-pisanego przez przewodniczącego albo, z jego upoważnienia, przez zastępcę przewodniczącego komisji obwodowej. |
Diety przysługujące radnemu |
Radnemu przysługują diety – na zasadach ustalonych przez radę gminy stosownie do art. 25 ust. 4 ustawy z dn. 08.03.1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.). Przy ustalaniu wysokości diet uwzględnia się rodzaje funkcji pełnionych przez radnego. Wysokość diet przysługujących radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca łącznie półtorakrotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dn. 23.12.1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej strefie budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 2011 r. Nr 79, poz. 431, z późn. zm.). Maksymalna wysokość diet przysługujących radnemu w ciągu miesiąca z uwzględnieniem liczby miesz-kańców gminy określa rozp. RM z dn. 26.07.2000 r. w sprawie maksymalnej wysokości diet przysługują-cych radnemu gminy (Dz.U. Nr 61 poz. 710). Zgodnie z § 3 cyt. rozp. radnemu przysługują w ciągu miesiąca diety w wysokości do:
|
Wynagrodzenie lub rekompensata za czas zwolnienia od pracy przysługujące z tytułu pełnienia funkcji publicznych i społecznych
Okoliczności, których zaistnienie warunkuje prawo do rekompensaty lub wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy przysługujące osobom pełniącym niektóre funkcje publiczne i społeczne przedstawiono w tabeli poniżej.
Zaznaczyć należy, że sposób ustalania wynagrodzenia dla tych osób pominięto w przypadku, gdy przepisy przewidują zachowanie prawa do wynagrodzenia, a jednocześnie przepisy szczegółowe nie regulują tej materii. W tej sytuacji bowiem prawo do wynagradzania ustala się wg zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, z tym że składniki określone w wysokości przeciętnej uwzględnia się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres jej niewykonywania.
Rekompensata przysługująca ławnikowi sądowemu |
Za czas wykonywania czynności w sądzie ławnik otrzymuje rekompensatę – art. 172 § 3 ustawy z dn. 27.07.2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 427 z późn. zm.), ławnik otrzymuje rekompensatę pieniężną za czas wykonywania czynności w sądzie, którymi są: udział w rozprawie lub posiedzeniu, uczestnictwo w naradzie nad wyrokiem, sporządzenie uzasadnienia lub uczestnictwo w posiedzeniu rady ławniczej, jeżeli został do niej wybrany. Wysokość rekompensaty dla ławników biorących udział w rozpoznawaniu spraw w sądach powszechnych, za 1 dzień pełnienia obowiązków, wynosi 1,9% podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, o której mowa w art. 91 § 1c cyt. ustawy. |
Wynagrodzenie przysługujące mediatorowi w sporze zbiorowym |
Stosownie do art. 111 ust. 2 ustawy z dn. 23.05.1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. z 1991 r. Nr 55, poz. 236, z późn. zm.) wynagrodzenie mediatora – ustalone wspólnie przez strony sporu zbiorowego –określa umowa zawarta przez mediatora ze stronami sporu zbiorowego. Wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wynagrodzenia mediatora z listy ustalonej przez ministra właściwego do spraw pracy, które zostało określone w § 1 rozp. MGiP z dn. 08.12.2004 r. w sprawie warunków wynagradzania mediatorów z listy ustalonej przez ministra właściwego do spraw pracy (Dz.U. Nr 269, poz. 2673). Zgodnie z ww. przepisem wynagrodzenie mediatora z listy wynosi odpowiednio z uwzględnieniem czasu trwania mediacji:
|
Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi pełniącemu funkcje związkowe |
Ustawa z dn. 23.05.1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 167) gwarantuje prawo do wynagrodzenia w związku ze zwolnieniem od pracy:
Zwolnienia od pracy przysługujące jednemu lub kilku pracownikom w zależności od liczby członków związku zawodowego zatrudnionych w zakładzie pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej – w zależności od wniosku zarządu zakładowej organizacji związkowej – udzielane są z zachowaniem prawa do wynagrodzenia lub bezpłatnie (art. 31 ust. 2 w związku z ust. 1 cyt. ustawy). Wynagrodzenie, o którym mowa, określa rozp. RM z dn. 11.06.1996 r. w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy (Dz.U. Nr 71, poz. 336). Zgodnie z § 6 ust. 1 wynagrodzenie to ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Dodatkowe wynagrodzenie za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, trudnych, szczególnie uciążliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych jest uwzględniane, jeżeli w czasie zwolnienia od pracy nie ustaje dotychczasowe narażenie pracownika na oddziaływanie takich warunków. Wynagrodzenie ustala się ponownie w razie zmiany zasad wynagradzania ogółu pracowników lub grupy zawodowej, którymi pracownik byłby objęty, gdyby nie korzystał ze zwolnienia od pracy. |
Wynagrodzenie przysługujące społecznemu inspektorowi pracy |
Jak wynika z art. 15 ust. 2 ustawy z dn. 24.06.1983 o społecznej inspekcji pracy (Dz.U. Nr 35, poz. 163, z późn. zm.) społecznemu inspektorowi pracy wykonującemu swoje czynności w godzinach pracy lub uczestniczącemu w naradach i szkoleniach przysługuje wynagrodzenie. Kierownik zakładu pracy – na wniosek zakładowych organizacji związkowych – może:
Społeczny inspektor pracy pełniący swe funkcje w zakładach pracy, w których występuje szczególne zagrożenie zdrowia i życia pracowników, a warunki pracy wymagają stałego społecznego nadzoru, zachowuje prawo do wynagrodzenia – na czas pełnienia tej funkcji – jakie przysługiwało mu na stanowisku pracy zajmowanym w dniu oddelegowania, z uwzględnieniem zmian tego wynagrodzenia, jakie nastąpią w okresie oddelegowania (art.15 ust. 5 i 6 ww. ustawy). |
Wynagrodzenie przysługujące członkowi rady pracowniczej |
Jak wynika z treści art. 5 ustawy z dn. 25.09.1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego(Dz.U. Nr 24, poz. 123, z późn. zm.) członek rady pracowniczej zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy z powodu pełnienia swoich zadań w godzinach pracy. |
Wynagrodzenie przysługujące osobie niepełnosprawnej |
Wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy osoby niepełnosprawnej w związku z leczeniem lub rehabilitacją reguluje ustawa z dn. 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.). Zgodnie z art. 20 ust. 1 i 2 ww. ustawy osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do wynagrodzenia obliczanego jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy przysługującego w razie zwolnienia od pracy udzielonego:
|
Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi będącemu członkiem rady pracowników lub przedstawicielowi pracowników uprawnionemu do uzyskiwania informacji i prowadzenia konsultacji |
Pracownikowi będącemu członkiem rady pracowników za czas zwolnienia od pracy zawodowej udzielone-go w celu uczestnictwa w pracach rady pracowników, które nie mogą być wykonane poza godzinami pracy, przysługuje prawo do wynagrodzenia – stosownie do treści art. 17 ust. 3 ustawy z dn. 07.04.2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. Nr 79, poz. 550, ze zm.). |
Wynagrodzenie przysługujące w związku z udziałem w pracach specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej |
Prawo do wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy przysługuje na podstawie ustawy z dn. 05.04.2002 r. o europejskich radach zakładowych (Dz.U. z 2012 poz. 1146):
– przy ustalaniu wynagrodzenia, o którym mowa, stosuje się zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy przysługującego członkowi zarządu zakładowej organizacji związkowej (patrz powyżej). |
Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi będącemu członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego oraz organów spółki europejskiej |
Stosownie do przepisów art. 118 ustawy z dn. 04.03.2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej (Dz.U. Nr 62, poz. 551, z późn. zm.) pracownik będący członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego albo przedstawicielem pracowników w radzie nadzorczej lub w radzie administrującej spółki europejskiej ma prawo do wynagrodzenia za czas zwol-nienia od pracy – na zasadach dotyczących członka zarządu zakładowej organizacji związkowej (patrz powyżej). |
Wynagrodzenie przysługujące w związku z udziałem w pracach organów spółdzielni europejskiej |
Zgodnie z art. 98 ustawy z dn. 22.07.2006 r. o spółdzielni europejskiej (Dz.U. Nr 149, poz. 1077, ze zm.) pracownik będący członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego albo przed-stawicielem pracowników w radzie nadzorczej lub radzie administrującej spółdzielnią europejską zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas zwolnień od pracy, w związku z udziałem w pracach tych organów, przysługujących na zasadach dotyczących członka zarządu zakładowej organizacji związkowej, określonych w art. 31 ust. 3 ustawy z dn. 23.05.1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 167). |
Wynagrodzenie przysługujące w związku z udziałem w pracach specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo w radzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku połączenia transgranicznego spółek |
Pracownik będący członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo przedstawicielem pracowników w radzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku połączenia transgranicznego spółek zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas zwolnień od pracy w związku z udziałem w pracach tych organów na zasadach dotyczących członka zarządu zakładowej organizacji związkowej, określonych w art. 31 ust. 3 ustawy z dn. 23.05.1991 r. o związkach zawodowych, Dz.U. z 2014 r. poz. 167 (art. 51 ustawy z dn. 25.04.2008 r. o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego połączenia się spółek, Dz.U. Nr 86, poz. 525). |
Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi będącemu ratownikiem wodnym za czas zwolnienia od pracy |
Pracownikowi będącemu ratownikiem wodnym, zatrudnionemu u pracodawcy niebędącego podmiotem uprawnionym do wykonywania ratownictwa wodnego, przysługuje – za czas zwolnienia ze świadczenia pracy obejmujący udział w działaniach ratowniczych i wypoczynek niezbędny po ich zakończeniu – prawo do wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie urlopowe, z tym że składniki płacowe ustalane |
Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi będącemu ratownikiem górskim za czas zwolnienia od pracy |
Pracownik będący ratownikiem górskim, zatrudniony u pracodawcy innego niż podmiot uprawniony do ratownictwa górskiego, zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas zwolnienia ze świadczenia pracy obejmujący udział w działaniach ratowniczych i wypoczynek niezbędny po ich zakończeniu, ustalanego jak wynagrodzenie urlopowe, z tym że składniki płacowe w wysokości przeciętnej uwzględnia się |
|
Maciej Ofierski