INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 22 lipca 2019 r. (data wpływu 23 lipca 2019 r.), uzupełnionym 17 i 19 września 2019 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zachowania prawa do ulgi mieszkaniowej – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 lipca 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zachowania prawa do ulgi mieszkaniowej.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 5 września 2019 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4015.118.2019.3.HS, 0115-KDIT2-2.4011.275.2019.3.MM wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Ww. wniosek uzupełniony został 17 i 19 września 2019 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca – na mocy testamentu – został właścicielem lokalu mieszkalnego po zmarłej ciotce. Ciotka nabyła ten lokal w 2005 r. Ciotka – zmarła 20 grudnia 2009 r. – była panną i nie miała dzieci. Ciotka zapisała lokal Wnioskodawcy, ponieważ była osobą starszą i schorowaną, potrzebującą opieki i pomocy.

Od 28 października 2008 r. Wnioskodawca był zameldowany w tym lokalu i zamieszkiwał razem z ciotką, opiekując się nią.

Sprawy w Sądzie o nabycie spadku trwały prawie pięć lat, ponieważ potencjalnymi spadkobiercami zmarłej było jej liczne rodzeństwo i dzieci tego rodzeństwa. Osoby te miały prawo do zachowku. Rodzina jest z różnych regionów Polski, co powodowało problemy ze stawiennictwem do Sądu. Po niektóre dokumenty potrzebne do Sądu Wnioskodawca musiał osobiście jeździć do Urzędów Stanu Cywilnego aby je uzyskać. Dopiero 14 lutego 2017 r. Wnioskodawca otrzymał postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.

W dniu 31 lipca 2017 r. we właściwym urzędzie skarbowym Wnioskodawca złożył zeznanie podatkowe SD-3 o nabyciu praw majątkowych tytułem dziedziczenia, tj. lokalu mieszkalnego o powierzchni 36,02 m², na wysokiej – drugiej – kondygnacji starej kamienicy (na I piętrze).

Dla zmarłej Wnioskodawca był siostrzeńcem.

W dniu 3 listopada 2017 r. Wnioskodawca otrzymał decyzję wydaną przez Naczelnika Urzędu Skarbowego, w której wskazano, że jako zstępny zaliczony do drugiej grupy podatkowej spełnia wszystkie warunki umożliwiające zastosowanie ulgi mieszkaniowej wynikającej z ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ulga przyznana została na kwotę 17.755 zł pod warunkiem zamieszkiwania przez Wnioskodawcę w tym lokalu przez okres minimum 5 lat. Jeżeli Wnioskodawca sprzeda ww. lokal mieszkalny przed upływem tego okresu, to wówczas ulga zostanie cofnięta.

Sytuacja życiowa spowodowała, że Wnioskodawca musiał sprzedać ww. lokal mieszkalny, ponieważ zachorował (porażenie kończyn dolnych) i ma bardzo duży problem z wchodzeniem i schodzeniem po schodach. Wnioskodawca w ogóle ma problem z chodzeniem i porusza się przy pomocy kuli. W związku z ww. schorzeniem Wnioskodawca został uznany za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, inwalidę w związku z porażeniem kończyn dolnych.

Dlatego też – żeby nie mieć problemów z pokonywaniem schodów – Wnioskodawca zdecydował się na sprzedaż lokalu mieszkalnego nabytego w spadku po ciotce położonego w starej kamienicy na wysokiej drugiej kondygnacji. Sprzedaż tego lokalu została dokonana 11 kwietnia 2019 r. za kwotę 285.000 zł. Natomiast 28 marca 2019 r. Wnioskodawca zawarł z deweloperem umowę deweloperską. W dniu 4 kwietnia 2019 r. Wnioskodawca uiścił wpłatę wstępną w kwocie 5.000 zł, termin płatności I raty został wyznaczony do dnia 30 maja 2019 r., II raty – do 30 lipca 2019 r., III raty – do 30 października 2019 r. Na dzień złożenia pisma uzupełniającego do wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawca opłacił I i II ratę.

Całkowita kwota umowy opiewa na 255.000 zł. Pozostałe 30.000 zł zostanie przeznaczone na wykończenie lokalu mieszkalnego.

Przed zawarciem umowy deweloperskiej Wnioskodawca zawarł – z nabywcą lokalu znajdującego się w kamienicy – umowę przedwstępną i w tym czasie nabywca zapłacił mu kwotę 2.850 zł.

Lokal budowany przez dewelopera będzie oddany do zamieszkania w lipcu 2020 r., obecnie (tj. do momentu odbioru zakupionego lokalu mieszkalnego) Wnioskodawca zamieszkuje „kątem” u córki. Wnioskodawca nie posiada innej nieruchomości, jak również nie jest najemcą innej nieruchomości.

Gdy Wnioskodawca zgłosił fakt sprzedaży odziedziczonego lokalu mieszkalnego w Urzędzie Skarbowym dowiedział się, że zostanie mu cofnięta ww. ulga.

Odziedziczony lokal mieszkalny Wnioskodawca sprzedał za 285.000 zł, nowy zakupił natomiast za kwotę 255.000 zł i jest to mieszkanie do wykończenia (w stanie deweloperskim). Zatem na wykończenie lokalu pozostaje Wnioskodawcy 30.000 zł, chociaż Wnioskodawca nie wie, czy – przy tak drogich usługach i materiałach – kwota ta wystarczy. Wszystkie prace i zakupione materiały będą potwierdzone fakturami i rachunkami. Ponieważ w sprzedanym lokalu Wnioskodawca zamieszkiwał dziewięć lat (tj. od 2008 do 2017 r.) i przeprowadził w nim remont łazienki, kuchni i pokoju (za życia ciotka nie pozwalała na żadne zmiany) prosi, by nie cofnięto mu ww. ulgi, tym bardziej, że jego emerytura wynosi 2019 zł 19 gr.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w przedmiotowym stanie faktycznym Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie jest on zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn, albowiem korzysta z ulgi przewidzianej w art. 16 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 16 ust. 8 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku od spadków i darowizn. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wydano osobne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1813) – podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia.

W myśl art. 5 ww. ustawy – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy – w przypadku nabycia m.in. własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej – nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

W myśl art. 16 ust. 2 analizowanej ustawy – ulga, o której wyżej mowa, przysługuje osobom, które łącznie spełniają wszystkie warunki w tym przepisie (tj. ust. 2 cyt. artykułu) określone.

Jednym z tych warunków jest obowiązek zamieszkiwania będąc zameldowanym na pobyt stały w nabytym lokalu. Warunek ten wynika z art. 16 ust. 2 pkt 5 cyt. ustawy.

Zgodnie z nim ulga przysługuje osobom, które będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:

1. od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
2. od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

W art. 16 ust. 7 analizowanej ustawy ustawodawca wskazał kiedy zbycie substancji mieszkaniowej (lokalu mieszkalnego) objętego ulgą nie powoduje utraty tej ulgi.

Zgodnie z tym przepisem, nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego:

1. zbycie udziału w budynku lub lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, albo spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych, albo
2. zbycie budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym albo wybudowanym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat.

Stosownie do art. 16 ust. 8 ww. ustawy – warunek określony w ust. 2 pkt 5 lit. b) uważa się za spełniony również wtedy, gdy budynek lub lokal mieszkalny (udział w budynku lub lokalu) albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego (udział w takim prawie) został zbyty przed rozpoczęciem zamieszkiwania, ze względu na konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia.

Jedna z przesłanek, określonych w pkt 2 ww. przepisu, której spełnienie powoduje zachowanie prawa do ulgi, to „konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania”. Pomimo nie sprecyzowania w akcie prawnym, co należy rozumieć przez „konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania” należy przyjąć, że może to być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika. Innymi słowy winna ona mieć charakter obiektywny i imperatywny. Dla spełnienia tej przesłanki nie wystarczy więc tylko zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych.

Drugą konieczną przesłanką zachowania ulgi, wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, jest przeznaczenie – w okresie dwóch lat od dnia zbycia – środków uzyskanych ze sprzedaży w całości na jeden ze wskazanych w tym przepisie celów mieszkaniowych oraz aby łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzony był zameldowaniem na pobyt stały i wynosił 5 lat. Przy czym przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego oznacza przeznaczenie środków na przeniesienie własności budynku lub lokalu na rzecz podatnika.

Z wniosku wynika, że w spadku po ciotce Wnioskodawca nabył lokal mieszkalny. W związku z nabyciem tego lokalu Wnioskodawca skorzystał z ulgi w podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Z powodu dolegliwości zdrowotnych koniecznością stała się, według Wnioskodawcy, zmiana miejsca zamieszkania, wobec czego 11 kwietnia 2019 r. sprzedał nabyty w spadku lokal za kwotę 285.000 zł i przeznaczy środki uzyskane ze sprzedaży na zakup nowego lokalu znajdującego się na parterze, zawierając w tym celu umowę deweloperską. Całkowita kwota umowy opiewa na 255.000,00 zł. Wnioskodawca nie wskazał, kiedy nastąpi zawarcie umowy przyrzeczonej i przeniesienie lokalu na własność.

Mając na uwadze powołane przepisy oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że w rozpatrywanej sprawie warunki do zachowania prawa do ulgi nie zostaną spełnione, bowiem Wnioskodawca nie przeznaczy w całości środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży lokalu mieszkalnego bezpośrednio na nabycie ani na budowę innego lokalu mieszkalnego; Wnioskodawca na ten cel przeznaczy jedynie ich część. Cena nowego lokalu mieszkalnego (należy pamiętać, że winna to być cena wyłącznie samego lokalu mieszkalnego) będzie bowiem niższa od ceny zbycia lokalu nabytego w spadku po ciotce. Jak wynika z wniosku, różnica z uzyskanych środków zostanie przeznaczona na wykończenie lokalu mieszkalnego. Zatem zbycie przez Wnioskodawcę nabytego w spadku lokalu mieszkalnego przed upływem 5 lat, a następnie przeznaczenie środków pieniężnych tylko w części na cel wymieniony w art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy spowoduje, że nie zostanie spełnione drugie kryterium niezbędne do zachowania przedmiotowej ulgi.

Analizowany przepis (art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn) jednoznacznie wskazuje, że środki uzyskane ze zbycia masy mieszkaniowej objętej ulgą, muszą być w całości przeznaczone na jeden z celów wskazanych w art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zatem przeznaczenie środków chociażby w części na inny cel nie spełnia warunków do zachowania prawa do ulgi. Cel jakim jest wykończenie lokalu mieszkalnego, na który Wnioskodawca wyda część środków nie jest w analizowanym przepisie wymieniony.

Bezzasadne jest zatem rozpatrywanie spełnienia przez Wnioskodawcę warunku dotyczącego konieczności zmiany warunków lub miejsca zamieszkania. Powyższy fakt wynika z tego, że przesłanki do zachowania ulgi, o których mowa w art. 16 ust. 7 ww. ustawy muszą być spełnione łącznie.

Tym samym Wnioskodawca utraci prawo do ulgi określonej w art. 16 ww. ustawy i powstanie dla niego obowiązek podatkowy od spadków i darowizn.

Ponadto wyjaśnić należy, że we własnym stanowisku Wnioskodawca wskazał, że nie jest zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn, albowiem korzysta z ulgi przewidzianej w art. 16 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 16 ust. 8 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tymczasem w sytuacji Wnioskodawcy w ogóle nie ma zastosowania art. 16 ust. 8 ww. ustawy, ale art. 16 ust. 7.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dn. 04.10.2019 r. – sygn. 0111-KDIB2-2.4015.118.2019.4.HS