Pracownik zatrudniony jest w równoważnym systemie czasu pracy na stanowisku konwojent (praca z bronią palną polegająca na konwojowaniu wartości pieniężnych i niepieniężnych) na terenie określonego województwa. Zdarza się jednak, że wykonuje swoje obowiązki służbowe również poza terenem województwa wskazanego w umowie o pracę. Odbywa się to w ramach polecenia wyjazdu służbowego (delegacji), za które pracownik otrzymuje dietę zgodnie z obowiązującymi przepisami. Mamy jednak problem z rozliczeniem jego czasu pracy. Prosimy o rozważanie następującego przypadku: W danym dniu pracownik zgodnie z harmonogramem pracuje w godz. 7-19. Ok. godz. 13 otrzymuje polecenie konwoju wartości pieniężnych poza teren województwa. Do celu dociera o godz. 22. Przekazuje konwojowane wartości, jednak nie zdaje broni. Ma zapewniony nocleg w hotelu, za który płaci pracodawca. O godzinie 9 dnia następnego wyrusza w drogę powrotną (w tym czasie nie wykonuje już konwoju, ale cały czas posiada broń palną). Do siedziby pracodawcy wraca o godz. 17. Jak rozliczyć jego czas pracy? Prosimy o rozważnie dwóch przypadków: 1) w dniu powrotu zgodnie z harmonogramem miał zaplanowaną pracę w godz. 7-19 2) dzień powrotu zgodnie z harmonogramem jest dniem wolnym.
Odpowiedź:
Zgodnie z treścią art. 775 § 1 Kodeksu pracy „pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową.” A zatem, podróż służbowa w myśl treści art. 775 § 1 Kodeksu pracy to zadanie pracownicze, w ogólnym tego słowa rozumieniu, wykonywane przez pracownika na polecenie pracodawcy poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy pracownika sprecyzowanym także w postaci nazwy miejscowości. Jednakże problem ujęty w pytaniu dotyczy czasu pracy w kontekście realizowanej podróży służbowej. Odnosząc się zatem do opisanego przypadku stwierdzić należy, iż praca konwojenta w głównej mierze polega na ochronie np. wartości pieniężnych realizowana w większości przypadków na przemieszczaniu się z punktu A do punktu B. Z kolei delegacja wiąże się często z wykonywaniem zadań służbowych w porach dnia innych niż te, w których pracownik zwykle wykonuje swoją pracę. Pracą w godzinach nadliczbowych w podróży służbowej jest wykonywanie zadania służbowego przypadające poza normalnymi godzinami pracy pracownika wynikającymi z rozkładu jego czasu pracy. Jednakże zadaniem służbowym nie jest sam przejazd w celu wykonania określonej pracy. Skoro według harmonogramu czasu pracy w dniu wyjazdu na delegację pracownik (konwojent) miał zaplanowaną pracę w godz. 7-19, a podróż służbowa rozpoczęła się o godz. 13 i zakończyła o godz. 22, to przyjąć należy, iż doszło do pracy w godzinach nadliczbowych w ramach podróży służbowej tj. godz.19-22, (wykonywał obowiązki konwoju wartości pieniężnych). Do czasu pracy należy zatem wliczyć przejazd służbowy odbywany w normalnym czasie pracy obowiązującym pracownika. Gdy wykracza on poza rozkład czasu pracy danego pracownika (godz. 19-22) lub w całości odbywa się poza tym czasem – do czasu pracy należy wliczyć jedynie czas podróży, podczas którego pracownik wykonywał zadanie służbowe. W przykładzie pierwszym, pracownik konwojent będzie powrót z delegacji realizował w ramach normalnego harmonogramu godzin pracy (7-19), gdzie wyjazd rozpocznie o godz. 9, a podróż zakończy w siedzibie pracodawcy o godz. 17. Cały ten czas podróży należy zatem zaliczyć do jego czasu pracy. W drugim przykładzie, brak jest sprecyzowania dotyczącego pojęcia „dnia wolnego”, czy jest to dzień wynikający z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, czy też występującej niedzieli lub święta. Niezależnie od tego, powrót z podróży służbowej w opisanej sytuacji nie polega już na wykonywaniu obowiązku ochrony wartości pieniężnych, tylko na samym przemieszczeniu się do siedziby pracodawcy. W związku z tym, w mojej ocenie, jeśli powrót ten będzie realizowany w dniu wolnym według harmonogramu, to nie spowoduje to obowiązku oddania dnia wolnego.
Paweł Nowak
specjalista z zakresu prawa pracy