„Aktualnie zatrudniam 44 osoby w 3 prowadzonych przeze mnie placówkach oświatowych (szkoła podstawowa oraz 2 przedszkola). W związku z wytycznymi rządu od dziś do 25 marca są nieczynne. Uczniowie i pracownicy przebywają w domach. Jak wygląda kwestia wynagrodzenia za te dni? Pracownicy nie świadczą pracy, decyzja jest wydana przez rząd naszego kraju w związku z koronawirusem. Jak wygląda kwestia pobierania opłat stałych od rodziców w przedszkolach i szkole? Placówki nie świadczą w tych dniach usług edukacyjnych. Proszę o wytyczne.”

Zgodnie z treścią …

(…) art. 81 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną. Jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów.

W tym czasie pracodawca może jednak powierzyć pracownikowi inną odpowiednią pracę, za której wykonanie przysługuje wynagrodzenie przewidziane za tę pracę (art. 81 § 3 K.p.). Tak więc w ramach swoich obowiązków nauczyciel jest zobowiązany realizować inne zajęcia wskazane przez pracodawcę. Przepisy prawa pracy przewidują sytuację, kiedy to z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, pracownik nie może wykonywać pracy, mimo że zgłasza swoją gotowość do jej podjęcia. Wówczas pracodawca ma obowiązek wypłacać pracownikowi wynagrodzenie, o którym mowa w art. 81 § 1 Kodeksu pracy, przez cały okres przestoju w pracy. Zamknięcie szkoły w związku z wystąpieniem epidemii jest przyczyną dotyczącą pracodawcy.

W związku z tym nauczyciele uzyskują prawo do wynagrodzenia zgodnie z treścią art. 81 § 1 Kodeksu pracy. Wynagrodzenie nauczyciela ma wynikać z osobistego zaszeregowania nauczyciela, określonego stawką godzinową lub miesięczną.

Odnośnie drugiej części pytania, to podkreślenia wymaga, że w przypadku nieobecności dziecka, tj. za dni jego nieobecności nie należy pobierać opłat za wyżywienie. Warto wiedzieć, że zawarta w umowie klauzula pozwalająca na pobieranie opłat za wyżywienie w czasie nieobecności dziecka w przedszkolu jest klauzulą niedozwoloną w świetle art. 385³ pkt 22 Kodeksu cywilnego, stanowiącym, że postanowienia, które przewidują obowiązek wykonania zobowiązania przez konsumenta mimo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez jego kontrahenta uznaje się za niedozwolone.

Nie ma natomiast przeszkód, aby w umowie zawrzeć postanowienia, zgodnie z którymi za okres nieobecności dziecka w przedszkolu, czy szkoły wysokość czesnego zostanie obniżona lub nie będzie pobierana. Jednakże przedszkole, czy szkoła może pobierać niższą opłatę niż określona wysokość miesięcznego czesnego w przypadku dokonania odliczenia za dni nieobecności dziecka, jednak – zgodnie ze stanowiskiem zajętym przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów – nie ma takiego obowiązku.

Paweł Nowak – prawnik prawa pracy i prawa oświatowego

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 26.06.1974 r. Kodeks pracy – tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 z późn. zm.

Ustawa z dn. 23.04.1964 r. Kodeks cywilny – tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145