Ogólne warunki i zasady promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych zostały określone w rozdziale 3a u.s.o., a kwestie szczegółowe – w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 44zb u.s.o., czyli w rozp. MEN z dn. 03.08.2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1534).

Promowanie – definicje pojęć

Promowanie ucznia polega na rozstrzygnięciu o jego awansie na programowo wyższy etap kształcenia (do następnej klasy, kolejnej szkoły). O promocji ucznia decydują roczne oceny klasyfikacyjne, nazywane też końcoworocznymi.

Wyjątkiem są klasy I–III szkoły podstawowej, gdzie oceny klasyfikacyjne z obowiązkowych zajęć edukacyjnych nie decydują o promocji ucznia. Zgodnie z art. 44o ust. 1 i 2 u.s.o. uczeń klasy I–III szkoły podstawowej otrzymuje w każdym roku szkolnym promocję do klasy programowo wyższej. Jedynie w wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych poziomem rozwoju i osiągnięć ucznia w danym roku szkolnym lub stanem zdrowia ucznia, rada pedagogiczna może postanowić o powtarzaniu klasy przez ucznia klasy I–III szkoły podstawowej, na wniosek wychowawcy oddziału po zasięgnięciu opinii rodziców ucznia lub na wniosek rodziców ucznia po zasięgnięciu opinii wychowawcy oddziału.

Zgodnie z art. 44o ust. 3 u.s.o. na wniosek rodziców ucznia i po uzyskaniu zgody wychowawcy oddziału albo na wniosek wychowawcy oddziału i po uzyskaniu zgody rodziców ucznia rada pedagogiczna może postanowić o promowaniu ucznia klasy I i II szkoły podstawowej do klasy programowo wyższej również w ciągu roku szkolnego, jeżeli poziom rozwoju i osiągnięć ucznia rokuje opanowanie w jednym roku szkolnym treści nauczania przewidzianych w programie nauczania dwóch klas.

Promocja od klasy IV szkoły podstawowej

Zgodnie z art. 44o ust. 4 u.s.o. począwszy od klasy IV szkoły podstawowej uczeń otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej, a w szkole policealnej – na semestr programowo wyższy, jeżeli ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz zajęć z języka mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języka regionalnego otrzymał roczne, a w szkole policealnej – semestralne, pozytywne oceny klasyfikacyjne, z zastrzeżeniem art. 44m ust. 6 u.s.o.

Uczeń, który nie zdał egzaminu poprawkowego, nie otrzymuje promocji do klasy programowo wyższej, a w szkole policealnej – na semestr programowo wyższy, i powtarza odpowiednio klasę lub semestr.

Powołany wyżej art. 44m ust. 6 u.s.o. stanowi jednak, że rada pedagogiczna, uwzględniając możliwości edukacyjne ucznia, może jeden raz w ciągu danego etapu edukacyjnego promować do klasy programowo wyższej, a w szkole policealnej – na semestr programowo wyższy, ucznia, który nie zdał egzaminu poprawkowego z jednych obowiązkowych zajęć edukacyjnych albo zajęć z języka mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języka regionalnego, pod warunkiem że te zajęcia są realizowane w klasie programowo wyższej, a w szkole policealnej – semestrze programowo wyższym.

O promowaniu do klasy programowo wyższej ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym postanawia rada pedagogiczna, uwzględniając ustalenia zawarte w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym (art. 44o ust. 5 u.s.o.).

Zgodnie z art. 44o ust. 6 u.s.o. uczeń szkoły podstawowej, w tym szkoły podstawowej w zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich, który posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i ma opóźnienie w realizacji programu nauczania co najmniej jednej klasy, a który w szkole podstawowej uzyskuje ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz zajęć z języka mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języka regionalnego oceny uznane za pozytywne w ramach wewnątrzszkolnego oceniania oraz rokuje opanowanie w jednym roku szkolnym treści nauczania przewidzianych w programie nauczania dwóch klas, może być promowany do klasy programowo wyższej również w ciągu roku szkolnego.

Uczeń, który nie otrzymał promocji do klasy programowo wyższej, a w szkole policealnej – na semestr programowo wyższy, powtarza odpowiednio klasę lub semestr.

Promocja z wyróżnieniem

Zgodnie z § 18 ust. 1 cyt. rozp., począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń, który w wyniku klasyfikacji rocznej uzyskał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią rocznych ocen klasyfikacyjnych co najmniej 4,75 oraz co najmniej bardzo dobrą roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania, otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej z wyróżnieniem. Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne, religię lub etykę, do średniej ocen wlicza się także roczne oceny klasyfikacyjne uzyskane z tych zajęć.

Uczeń spełniający obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą (tzw. edukacja domowa), który w wyniku klasyfikacji rocznej uzyskał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią rocznych ocen klasyfikacyjnych co najmniej 4,75, otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej z wyróżnieniem.

Ukończenie szkoły

Zgodnie z art. 44q ust. 1 u.s.o. uczeń kończy szkołę podstawową lub szkołę ponadpodstawową, jeżeli:

1)   w wyniku klasyfikacji końcowej otrzymał ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz zajęć z języka mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języka regionalnego pozytywne końcowe oceny klasyfikacyjne;

2) w przypadku szkoły podstawowej – przystąpił ponadto do egzaminu ósmoklasisty, z zastrzeżeniem art. 44zw, art. 44zx i art. 44zz ust. 2 u.s.o.

O ukończeniu szkoły przez ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym postanawia rada pedagogiczna, uwzględniając ustalenia zawarte w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym (art. 44q ust. 2 u.s.o.).

Zgodnie z art. 44q ust. 3 i 4 u.s.o. uczeń szkoły podstawowej, który nie spełnił warunków koniecznych do ukończenia szkoły, powtarza ostatnią klasę szkoły podstawowej i przystępuje w roku szkolnym, w którym powtarza tę klasę, do egzaminu ósmoklasisty. Uczeń szkoły ponadpodstawowej, który nie spełnił warunku koniecznego do ukończenia szkoły, powtarza ostatnią klasę szkoły ponadpodstawowej, a w szkole policealnej – ostatni semestr.

Ukończenie szkoły z wyróżnieniem

Zgodnie z § 19 ust. 1 cyt. rozp. uczeń kończy szkołę podstawową lub szkołę ponadpodstawową: branżową szkołę I stopnia, branżową szkołę II stopnia, liceum ogólnokształcące i technikum z wyróżnieniem, jeżeli w wyniku klasyfikacji końcowej uzyskał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią końcowych ocen klasyfikacyjnych co najmniej 4,75 oraz co najmniej bardzo dobrą końcową ocenę klasyfikacyjną zachowania. Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne, religię lub etykę, do średniej ocen wlicza się także końcowe oceny klasyfikacyjne uzyskane z tych zajęć.

Uczeń spełniający obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą (tzw. edukacja domowa) kończy szkołę podstawową lub szkołę ponadpodstawową: branżową szkołę I stopnia, branżową szkołę II stopnia, liceum ogólnokształcące i technikum z wyróżnieniem, jeżeli w wyniku klasyfikacji końcowej uzyskał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią końcowych ocen klasyfikacyjnych co najmniej 4,75.

Projekt edukacyjny w gimnazjum

Zgodnie z art. 44p u.s.o. uczniowie gimnazjum biorą udział w realizacji projektu edukacyjnego, który jest zespołowym, planowym działaniem uczniów, mającym na celu rozwiązanie konkretnego problemu,
z zastosowaniem różnorodnych metod.

Projekt edukacyjny jest realizowany przez zespół uczniów pod opieką nauczyciela i obejmuje następujące działania:

• wybór tematu projektu,
• określenie celów projektu i zaplanowanie etapów jego realizacji,
• wykonanie zaplanowanych działań,
• publiczną prezentację przez uczniów rezultatów projektu,
• podsumowanie pracy uczniów nad projektem.

Zakres projektu edukacyjnego może dotyczyć wybranych treści nauczania określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjów lub wykraczać poza te treści. Dyrektor gimnazjum, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, ustala:

• zadania nauczyciela opiekującego się projektem,
• czas realizacji projektu,
• termin oraz sposób prezentacji przez uczniów rezultatów projektu,
• sposób podsumowania pracy uczniów nad projektem,
• inne elementy istotne dla prawidłowej realizacji projektu.

Wychowawca oddziału na początku roku szkolnego, w którym uczniowie rozpoczną realizację projektu edukacyjnego, informuje uczniów i ich rodziców o warunkach realizacji projektu.

Informację o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego oraz temat projektu wpisuje się na świadectwie ukończenia gimnazjum. Udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego uwzględnia się w kryteriach oceniania zachowania ucznia gimnazjum zawartych w ocenianiu wewnątrzszkolnym.

Zgodnie z art. 44p ust. 2 u.s.o. dyrektor gimnazjum może zwolnić ucznia z realizacji projektu edukacyjnego w przypadkach uniemożliwiających uczniowi udział w projekcie. W takim wypadku na świadectwie ukończenia gimnazjum, w miejscu przeznaczonym na wpisanie informacji o udziale ucznia w realizacji projektu, wpisuje się „zwolniony” albo „zwolniona”.

Promowanie w szkołach dla dorosłych

Promowanie słuchaczy w szkołach dla dorosłych odbywa się zgodnie z zasadami określonymi w art. 44z–44za u.s.o. oraz przepisami rozdziału 3 cyt. rozp. W przepisach tych określono m.in. zasady promocji na semestr programowo wyższy i warunki ukończenia szkoły.

Promowanie w szkołach artystycznych

Promowanie uczniów w szkołach artystycznych odbywa się zgodnie z zasadami określonymi w art. 44zl–44zp oraz przepisami wydanymi na podstawie art. 44zq u.s.o.

Przepisy przejściowe wynikające z reformy edukacji

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 363 ustawy z dnia 14.12.2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60, ze zm.) dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 44zb u.s.o. – czyli rozp. MEN z dn. 10.06.2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. poz. 843) – zachowują moc do czasu zakończenia kształcenia odpowiednio w dotychczasowym gimnazjum, trzyletnim liceum ogólnokształcącym, czteroletnim technikum, klasach dotychczasowej zasadniczej szkoły zawodowej prowadzonych w branżowej szkole I stopnia, dotychczasowej szkole policealnej i szkole specjalnej przysposabiającej do pracy, a także w dotychczasowych szkołach artystycznych, oraz mogą być zmieniane na podstawie tych przepisów.