Za sprawą …

(…) art. 9 ustawy z dn. 24.06.2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 1621) nowelizacji uległ zapis art. 2 pkt 1 lit. b ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.

Zmiana, która weszła w życie 18.09.2021 r., z mocą od 01.09.2019 r., ma charakter porządkujący. Jej celem jest dostosowanie brzmienia art. 2 pkt 1 lit. b ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych do postanowień ustawy z dn. 22.11.2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2245, z późn. zm.), które weszły w życie 01.09.2019 r.

Zmiany dotyczące szkół niepublicznych

Przypomnijmy, że przed wprowadzeniem tych zmian w systemie oświaty mogły funkcjonować: szkoły publiczne, szkoły niepubliczne z uprawnieniami szkół publicznych oraz szkoły niepubliczne bez uprawnień szkół publicznych.

Tylko szkoły publiczne oraz szkoły niepubliczne z uprawnieniami szkół publicznych mogły wydawać świadectwa promocyjne lub świadectwa świadczące o ukończeniu danego typu szkoły, a uczniowie tych szkół mogli przystępować do egzaminów przeprowadzanych przez okręgowe komisje egzaminacyjne. Tak więc osoba kształcąca się w szkole niepublicznej, która nie posiadała uprawnień szkoły publicznej, po ukończeniu kształcenia w tej szkole nie mogła otrzymać żadnego dokumentu państwowego poświadczającego uzyskanie określonego w przepisach poziomu wykształcenia lub kwalifikacji zawodowych. Osoby, które podejmowały kształcenie np. w niepublicznych szkołach policealnych, kształcących w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności ustalanej na potrzeby rynku pracy przez ministra pracy, dopiero po ich ukończeniu orientowały się, że wydawane przez szkoły tzw. certyfikaty nie były respektowane przez pracodawców, gdyż nie miały rangi dokumentu urzędowego.

W celu zmiany tych niekorzystnych przepisów w 2018 r. określono, że w systemie oświaty mogą funkcjonować wyłącznie szkoły publiczne oraz szkoły niepubliczne (które zbliżone są do dotychczasowych szkół niepublicznych z uprawnieniami szkoły publicznej), a jednocześnie ustalono w art. 14 ust. 3 ustawy – Prawo oświatowe (u.P.o.) wymagania, jakie musi spełniać szkoła niepubliczna.

Jedynie w okresie przejściowym, na podstawie art. 104 ww. ustawy z dn. 22.11.2018 r., czyli do 31.08.2022 r., mogą jeszcze funkcjonować szkoły niepubliczne nieposiadające uprawnień szkoły publicznej.

W odniesieniu do szkół artystycznych pozostawiono podział na szkoły publiczne oraz niepubliczne szkoły artystyczne i niepubliczne szkoły artystyczne o uprawnieniach publicznej szkoły artystycznej.

Obecnie w systemie oświaty funkcjonują zatem:

• szkoły publiczne,
• szkoły niepubliczne,
• niepubliczne szkoły artystyczne o uprawnieniach publicznej szkoły artystycznej oraz
• niepubliczne szkoły artystyczne nieposiadające uprawnień publicznej szkoły artystycznej.

Usunięcie niespójności w systemie prawa

Zmiany w przepisach u.P.o., wprowadzające rozróżnienie szkół na publiczne i niepubliczne, spowodowały powstanie niespójności z określeniami używanymi w ustawie o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Taki stan prawny mógłby spowodować, że część nauczycieli wyłącznie z powodu przekształcenia niepublicznej szkoły o uprawnieniach szkoły publicznej w szkołę niepubliczną utraci prawo do uznania wykonywanej pracy jako pracy nauczycielskiej uprawniającej do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Wskazana na wstępie nowelizacja eliminuje te niespójności i pozwala uznać jako pracę nauczycielską każdą pracę nauczyciela, bez względu na przekształcenia szkół, co w konsekwencji zabezpieczy tym osobom prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

W aktualnym brzmieniu art. 2 pkt 1 lit. b ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych stanowi, że ustawie tej podlegają nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w publicznych i niepublicznych szkołach, z wyjątkiem niepublicznych szkół nieposiadających uprawnień szkoły publicznej, o których mowa w art. 104 ust. 1 ustawy z dn. 22.11.2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2245, z późn. zm.), i niepublicznych szkół artystycznych nieposiadających uprawnień publicznej szkoły artystycznej.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 22.05.2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych – Dz.U. z 2018 r. poz. 128 ze zm.
2. Ustawa z dn. 14.12.2016 r. Prawo oświatowe – Dz.U. z 2021 r. poz. 1082.