Od 1 lipca 2014 r. wnioski i zapytania do Krajowego Rejestru Karnego będzie można wysłać przez internet. Elektroniczny dostęp do KRK ma przyspieszyć uzyskiwanie informacji z rejestru oraz obniżyć koszty całego postępowania.

Nowe przepisy do ustawy z dn. 24.05.2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (t. jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 654, ze zm.), umożliwiające składanie wniosków i zapytań do Krajowego Rejestru Karnego oraz udzielanie na nie odpowiedzi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, wprowadziła nowelizacja uchwalona 07.12.2012 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 1514, ze zm.).

Zapytania i wnioski można składać on-line

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy w rejestrze gromadzone są m.in. dane o osobach prawomocnie skazanych za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe. Ustawa przewiduje dwa tryby dostępu do tych danych:

• na wniosek, składany przez osobę, której informacja o niekaralności dotyczy; zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy każdemu przysługuje prawo do uzyskania informacji, czy jego dane osobowe zgromadzone są w rejestrze, udostępnieniu podlegają wszystkie informacje dotyczące wnioskodawcy;
• na podstawie zapytania – złożyć je może każdy podmiot, któremu ustawa w art. 6 ust. 2 przyznaje prawo do uzyskania informacji o osobach, których dane znajdują się w rejestrze; takie prawo przysługuje m.in. pracodawcy, jeżeli zatrudnia on pracownika, co do którego odrębne przepisy (np. Karta nauczyciela, ustawa o pracownikach samorządowych) ustanawiają wymóg niekaralności jako kryterium zatrudnienia.

W rejestrze gromadzi się również dane o podmiotach zbiorowych, wobec których prawomocnie orzeczono karę pieniężną, przepadek, zakaz lub podanie wyroku do publicznej wiadomości (art. 1 ust. 3 ustawy). Również i te informacje udzielane są w dwóch trybach:

• na wniosek podmiotu zbiorowego, którego dane zgromadzone w rejestrze dotyczą,
• na podstawie zapytania podmiotów wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1, 4–9 i 11 ustawy.

Od 1 lipca 2014 r., zgodnie z art. 19 ust. 1b ustawy, zapytania i wnioski, o których mowa wyżej, mogą być składane pisemnie albo za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Nowelizacja zrównuje zatem komunikację elektroniczną z dotychczasową tradycyjną formą papierową, a wybór pomiędzy nimi pozostawia zainteresowanym. Jeżeli osoba lub podmiot ubiegający się o informację z KRK wybiorą drogę elektroniczną i w ten właśnie sposób zainicjują postępowanie, to organ zobowiązany będzie do prowadzenia korespondencji przez internet. Taką gwarancję zawiera nowy art. 19a ustawy, który stanowi, że w przypadku złożenia zapytania lub wniosku za pośrednictwem systemu teleinformatycznego informacja o osobie i informacja o podmiocie zbiorowym oraz inne pisma w postępowaniu toczącym się na podstawie tego zapytania lub wniosku będą składane i doręczane za pośrednictwem tego systemu. Zgodnie z ust. 2 tej regulacji w przypadku doręczenia za pośrednictwem systemu teleinformatycznego pismo uznaje się za doręczone z datą wskazaną w elektronicznym potwierdzeniu odbioru korespondencji, a przy braku takiego potwierdzenia doręczenie uznaje się za skuteczne z upływem 14 dni od daty umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym.

Wykorzystanie systemu teleinformatycznego ma przyspieszyć uzyskiwanie informacji z KRK przez różne podmioty, a także obniżyć koszty całego postępowania. Komunikacja drogą elektroniczną będzie się odbywać za pośrednictwem skrzynki dostępowej (konta), którą podmiot składający wniosek lub zapytanie będzie mógł utworzyć na platformie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, umożliwiającej dostęp do KRK oraz innych rejestrów (np. KRS-u, ksiąg wieczystych). Korespondencja będzie odpowiednio uwierzytelniana. Zgodnie z art. 19 ust. 3a ustawy wniosek składany za pośrednictwem systemu teleinformatycznego opatruje się bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym przy pomocy kwalifikowanego certyfikatu, albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Sposób uwierzytelnienia zapytań składanych drogą elektroniczną określa art. 19 ust. 2c ustawy. Zgodnie z art. 20 ust. 3 ustawy informację o osobie oraz informację o podmiocie zbiorowym doręczane za pośrednictwem systemu teleinformatycznego opatruje się bezpiecznym podpisem elektronicznym osoby upoważnionej do ich wydania. Szczegółowo tryb udzielania informacji z KRK za pośrednictwem systemu teleinformatycznego zostanie określony w rozporządzeniu MS.

Niższe koszty uzyskania informacji

W związku ze zmianami ustawowymi ministerstwo sprawiedliwości przygotowało nowe przepisy wykonawcze dotyczące opłat za wydanie informacji z KRK. Celem jest m.in. zróżnicowanie wysokości tych opłat w zależności od sposobu udzielenia informacji.

Projekt nowego rozporządzenia zakłada, że za wydanie informacji o osobie albo o podmiocie zbiorowym zainteresowany, który złoży wniosek lub zapytanie w formie papierowej, zapłaci 30 zł. Koszty te będą niższe w przypadku skorzystania z systemu teleinformatycznego – opłata wyniesie 20 zł. Zdaniem resortu dotychczasowa wysokość opłat (za wydanie informacji o osobie płaciło się 50 zł, a za wydanie informacji o podmiocie zbiorowym – 100 zł) przekraczała faktyczne koszty ponoszone przez organ udzielający informacji (w tym Biuro Informacyjne KRK i punkty informacyjne KRK przy sądach powszechnych).

Projekt zawiera też przepisy dotyczące trybu wnoszenia opłat – § 4 ust. 1 stanowi, że opłaty wnosi się w formie znaków opłaty sądowej, gotówką w kasie Ministerstwa Sprawiedliwości lub sądu albo na wskazany rachunek bankowy MS. Odrębny przepis odnosi się do wniosków i zapytań składanych drogą elektroniczną – projekt stanowi, że opłatę w tym przypadku wnosi się wyłącznie za pomocą mechanizmów gwarantujących zainicjowanie procedury nieodwracalnego opłacenia wniosku lub zapytania i identyfikację wnoszącego opłatę, udostępnionych przez system teleinformatyczny obsługujący elektroniczne wydawanie informacji o osobie lub o podmiocie zbiorowym z rejestru.

Małgorzata Tabaszewska