„Pomimo zawirowań społeczno-gospodarczych związanych z pandemią koronawirusa najnowsze dane o sytuacji finansowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, za pierwsze trzy kwartały tego roku napawają optymizmem. Sytuacja Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) jest stabilna, a płatnicy są – mimo trudności – zdyscyplinowani” – mówi prof. Uścińska, komentując najnowsze dane finansowe Zakładu.

Konsekwencje pandemii koronawirusa wpłynęły na obraz sytuacji finansowej FUS. W okresie styczeń–wrzesień br. wydatki funduszu wyniosły 197,1 mld zł, podczas gdy wpływy ze składek i ich pochodnych wyniosły 144,5 mld zł.

W efekcie stopień pokrycia wydatków wpływami ze składek i ich pochodnych w trzech kwartałach br. ukształtował się na poziomie 73,3 proc. W miesiącach lipiec–wrzesień można już było zaobserwować „odbicie” do poziomu 77,9 proc.

Przychody

Największą pozycją przychodów FUS są składki na ubezpieczenia społeczne, których kwota według przypisu w okresie styczeń–wrzesień br. wyniosła 157,8 mld zł i była o 5,5 proc. wyższa od osiągniętej w analogicznym okresie 2019 r.

Wpływy ze składek w trzech kwartałach br. wyniosły 144,2 mld zł i stanowiły 69,5 proc. planu, co oznacza nieznaczny spadek  (o 2,1 proc. r/r). W okresie dziewięciu miesięcy br. fundusz otrzymał dotację z budżetu państwa w kwocie 29,3 mld zł, co stanowi 87,3 proc. planu.

Istotnym źródłem przychodów FUS były środki z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 w łącznej kwocie 18,1 mld zł. Środki te zostały przeznaczone na sfinansowanie negatywnych skutków społeczno-gospodarczych epidemii COVID-19, w tym m.in. pokrycia ubytków składek wynikających z pogorszenia sytuacji makroekonomicznej oraz zwolnienia niektórych płatników z obowiązku opłacania należności z tytułu składek.

Wpłaty z OFE, tj. środki przekazane do funduszu emerytalnego w związku z ukończeniem przez ubezpieczonego wieku niższego o 10 lat od wieku emerytalnego (tzw. suwak) ukształtowały się na poziomie 4,3 mld zł, co stanowi 24,6% planu. Były one niższe od przekazanych w okresie styczeń–wrzesień 2019 r. o 17,9%.

Po spadku w drugim kwartale, ponownie rośnie liczba obcokrajowców, notując historyczny poziom. Na koniec września 2020 roku w ZUS było zarejestrowanych 689 226 obcokrajowców , co oznacza wzrost o 3,5 proc. w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku oraz wzrost o 13,8 proc. w stosunku do stanu na koniec czerwca 2020 r.

Koszty

Koszty Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w trzech kwartałach br. wyniosły 205,5 mld zł,
co stanowi 78,6% planu na 2020 r. Największą ich pozycję stanowią transfery na rzecz
ludności, obejmujące świadczenia emerytalno-rentowe oraz zasiłki. W okresie styczeń–wrzesień 2020 r. wydatki z tego tytułu wyniosły 194,4 mld zł i ukształtowały się na poziomie 76,0% planu.

Wydatki na emerytury i renty finansowane z FUS w omawianym okresie wyniosły 170,7 mld zł, co stanowi 74,9% kwoty zaplanowanej na ten rok.

Liczba emerytur i rent we wrześniu br. wyniosła 7 810,8 tys. i była o 87,6 tys. większa niż we wrześniu 2019 r. Przeciętna miesięczna wypłata emerytury i renty we wrześniu 2020 r. wyniosła 2423,31 zł i była wyższa o 5,8% od wypłacanej we wrześniu 2019 r.

W okresie styczeń–wrzesień br. przyznano 203,7 tys. nowych emerytur – o 11,4 tys. mniej, niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.

Pozostałe świadczenia wypłacane z FUS w okresie styczeń–wrzesień br. przekroczyły 23,7 mld zł, stanowiąc 85,4% planu. Były one wyższe o 23,7% w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku, czego przyczyną jest wybuch pandemii COVID-19. Spowodował on wzrost wypłat zasiłków opiekuńczych w wyniku wprowadzenia dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla ubezpieczonych, którzy musieli zająć się dzieckiem do lat 8 z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły z powodu COVID-19, a także wzrost wypłat zasiłków chorobowych wynikający z zachorowań na koronawirusa oraz odbywania kwarantanny.

Wydatki na zasiłki opiekuńcze wyniosły w analizowanym okresie 3,4 mld zł, tj. 293,0% planu, i wzrosły o 313,2% w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku. Szacuje się, że w kwocie tej aż 2,5 mld zł to wydatki na dodatkowe zasiłki opiekuńcze.

Wydatki na zasiłki chorobowe wyniosły 10,4 mld zł i wzrosły o 15,2% w porównaniu do wypłaconych przed rokiem. Szacunkowa kwota wypłaconych zasiłków chorobowych w związku z koronawirusem w analizowanym okresie wyniosła 1,3 mld zł.

Wydatki na zasiłki macierzyńskie charakteryzują się stabilnym, zgodnym z przewidywaniami wzrostem w stosunku do ubiegłego roku. Wyniosły one 6,7 mld zł i wzrosły o 5,7% r/r.

Na koniec omawianego okresu stan funduszu wyniósł 9,7 mld zł, na co złożyły się środki pieniężne w kwocie 1,2 mld zł, należności w wysokości 16,6 mld zł oraz zobowiązania na kwotę 8,0 mld zł. ZUS podkreśla, że fundusz nie posiada żadnych zobowiązań z tytułu pożyczek z budżetu państwa, jak również z tytułu kredytów.

Źródło: ZUS