Dnia 10.10.2011r zostałem powołany na stanowisko Prezesa Spółdzielni Mieszkaniowej na czas określony do 31.06.2012 r., umowa zawiera klauzule wypowiedzenia 14 dniowego. Czy Rada Nadzorcza może odwołać mnie z zajmowanego stanowiska przed terminem 31.06.2012 r. jeśli podlegam art. 39 k.p. (Ochrona przedemerytalna) i czy przepis ten chroni mnie do osiągnięcia wieku emerytalnego?
Odpowiedź:
W całości odpowiedzią na zadane pytanie wydaje się Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2009 r. II PK 285/08, w którym czytamy: „Zwalnianym z pracy członkom zarządów przysługuje ochrona przewidziana w Kodeksie pracy, co wynika wprost z art. 203 § 1 zdanie drugie k.s.h. Nie dotyczy to jednak możliwości przywrócenia odwołanej funkcji członka zarządu.„ A oto jego fragment: „W okolicznościach sprawy znaczenie ma także i ta okoliczność, że powódka jest pracownikiem chronionym przed rozwiązaniem umowy o pracę w drodze wypowiedzenia na mocy art. 39 k.p. Zgodnie z tym przepisem pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. W tej sytuacji należałoby uznać, że rozwiązanie umowy z powódką za wypowiedzeniem było sprzeczne z prawem.
Powódka domagała się przywrócenia do pracy na stanowisko członka zarządu. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego roszczenie takie nie przysługuje. W wyroku z dnia 17 sierpnia 2006 r. (III PK 53/06, OSNP 2007/17-18/245) Sąd Najwyższy stwierdził, że odwołanemu członkowi zarządu spółki kapitałowej, zatrudnionemu na tym stanowisku na podstawie umowy o pracę, którą rozwiązano sprzecznie z prawem, nie przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy. Jeżeli podlegał on szczególnej ochronie, to ma prawo do odszkodowania w wysokości równej wynagrodzeniu za czas pozostawania bez pracy w razie przywrócenia do pracy, lecz nie niższego niż określone w art. 471 k.p. (art. 203 § 1 k.s.h., art. 45 § 1 i art. 47 k.p.). W uzasadnieniu tego stanowiska Sąd Najwyższy zauważył, że odwołany członek zarządu spółki kapitałowej nie ma prawa do przywrócenia do pracy, gdyż pierwszeństwo przed regulacją kodeksu pracy w tym zakresie ma art. 203 § 1 k.s.h., który w zdaniu pierwszym zezwala na odwołanie członka zarządu spółki w każdym czasie. Nie zmienia to faktu, że zwalnianym z pracy członkom zarządów przysługuje ochrona przewidziana w Kodeksie pracy, co wynika wprost z art. 203 § 1 zdanie drugie k.s.h. Nie dotyczy to jednak możliwości przywrócenia zwolnionego członka zarządu do pracy, gdyż sprzeciwia się temu art. 203 § 1 zdanie pierwsze k.s.h. Przywrócenie do pracy nie przywraca powodowi umocowania do zarządzania Spółką i jej reprezentowania. To może być osiągnięte tylko przez skuteczne zaskarżenie odwołania z zarządu na podstawie prawa handlowego, co powoduje ponowne wejście powoda w stosunek organizacyjny członkostwa w zarządzie.” Celem podsumowania przytoczyć należy, że swoboda odwołania członka zarządu nie narusza, a wiec nie modyfikuje roszczeń, które przysługują odwołanemu ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu. Jeżeli spółka i członek zarządu wybierają umowę pracę jako podstawie zatrudnienia, to czynią to ze wszystkimi wiążącymi się z tym konsekwencjami, min. Ograniczeniem możliwości rozwiązania umowy o pracę. Pamiętać trzeba jednak, że swoboda ta przysługuje dopiero po spełnieniu warunku określonego w art. 39 k.p., nawet jeżeli ewentualny okres wypowiedzenia kończyłby się już w okresie ochronnym. Przykład: Wyrok SN z dnia 27 lipca 2011 II PK 20/11.
Anna Pukocz – prawniczka
ECA Auxilium S.A.