„Bardzo proszę o wykładnię w kwestii urlopu wypoczynkowego za bieżący rok kalendarzowy. Nauczyciel (nieferyjny – 35 dni urlopu) do 18.03.2020 r. przebywał na urlopie wypoczynkowym uzupełniającym za 2018 i 2019 rok z powodu wykorzystania urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Czy od 19.03.2020 roku może wykorzystać cały (35 dni) urlop wypoczynkowy za 2020 rok, po czym przejść na urlop wychowawczy np. do końca tego roku? Nauczyciel, o którym mowa wyżej ma również nieważne badania lekarskie, czy jest to przeszkodą w udzieleniu urlopu wypoczynkowego, czy musi zrobić badania dopiero przed przystąpienie do pracy?”

Nauczyciel zatrudniony w placówce nieferyjnej (np. w przedszkolu) ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym na podstawie planu urlopów. Należy przy tym pamiętać, iż w planie urlopów nie uwzględnia się …

(…) 4 dni wolnych udzielanych w trybie na żądanie, przysługujących pracownikom z puli urlopu wypoczynkowego. Ustawa Karta Nauczyciela w art. 64 ust. 3 stanowi, iż nauczycielom zatrudnionym w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne (w tym i przedszkolach), przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów.

Prawo to przewiduje również wymiar proporcjonalny do przepracowanego w przypadku nawiązania lub ustania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego. W pozostałym zakresie nauczyciele owi korzystają z urlopów na warunkach określonych w Kodeksie pracy, na podstawie art. 91c ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela. Wobec tego, zgodnie z art. 163 § 3 Kodeksu pracy – „na wniosek pracownicy pracodawca udziela jej urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim”. Taki sposób wykorzystania urlopu wypoczynkowego pozwala na wydłużenie czasu przebywania z dzieckiem. Nie ma potrzeby przechodzenia na urlop wychowawczy. Kobieta po wykorzystaniu przysługującego jej urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, może wykorzystać cały przysługujący jej urlop wypoczynkowy. Do osiągnięcia ww. celu wymagane jest złożenie wniosku o udzielenie urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, który to wniosek musi być przez pracodawcę uwzględniony.

Oznacza to, że pracodawca nie może odmówić udzielenia takiego urlopu wypoczynkowego. Wracając do treści pytania, istnieje taka możliwość aby nauczyciel, który przebywa do 18.03.2020 r. na udzielonym przez pracodawcę bezpośrednio po wykorzystanym urlopie macierzyńskim urlopie wypoczynkowym uzupełniającym za 2018 i 2019 rok, rozpoczął począwszy od dnia 19.03.2020 wykorzystywanie całego przysługującego mu urlopu wypoczynkowego za 2020 rok tj. 35 dni roboczych, by po tym czasie mógł  przejść na urlop wychowawczy. Jednakże przepisy w tej materii nie są jednoznaczne i mogą budzić wątpliwość interpretacyjną.

W mojej ocenie, jeżeli ów nauczyciel złożył do pracodawcy wniosek o udzielenie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim w takiej kolejności urlopu wypoczynkowego tj.: najpierw urlopu uzupełniającego, a potem urlopu bieżącego, to w pełni realizuje się zasada płynąca z treści art. 163 § 3 K.p. Chodzi tutaj o kwestię wykorzystania urlopu wypoczynkowego, który musi następować bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Co więcej, zgodnie z literalnym brzmieniem ww. przepisu chodzi też tutaj o złożenie wniosku, czyli dokonanie przez pracownika jednokrotnej czynności zachodzącej w odpowiednim czasie. Ustawodawca wskazał w przepisie, że chodzi o wniosek, a nie o wnioski, jako ich wielokrotność.

Stąd, uważam że nie będzie zachowanej bezpośredniości wykorzystania urlopu wypoczynkowego, o której mowa w przepisie, gdy po urlopie wypoczynkowym udzielonym bezpośrednio po urlopie macierzyńskim pracownik wystąpi z kolejnym wnioskiem o urlop wypoczynkowy, w tym przypadku chodzi o urlop bieżący za 2020 rok.

Kwestia braku ważnych badań lekarskich nie stoi na przeszkodzie wykorzystywania urlopu wypoczynkowego. Na ten temat wypowiedział się Sąd Najwyższy, uznając w jednym z wyroków, że upływ pracowniczych badań lekarskich nie stanowi przeszkody do wnioskowania przez pracownika o udzielenie i przebywanie przezeń na urlopie wypoczynkowym, który to Sąd traktuje okres urlopu wypoczynkowego jako okres nieświadczenia pracy.

Paweł Nowak – prawnik prawa pracy i prawa oświatowego

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 26.06.1974 r. Kodeks pracy – tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 z późn. zm.
2. Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2019 r. poz. 2215.