Decyzja nr 300

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 2 lipca 2013 r. doręczonym dnia 5 lipca 2013 r. przez przedsiębiorcę … z siedzibą w … w części dotyczącej braku obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu drugiej lub kolejnej umowy zlecenia zawartej przez zleceniobiorcę z tym samym zleceniodawcą (w sytuacji, gdy obowiązuje pierwsza umowa zlecenia).

 

Uzasadnienie

Dnia 5 lipca 2013 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek przedsiębiorcy: … z siedzibą w … o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, iż zamierza zatrudnić zleceniobiorcę, który nie posiada innego tytułu do ubezpieczeń. Zleceniobiorca będzie wykonywał usługi na podstawie zawartych umów zlecenia. Zleceniobiorcy zostaną powierzone czynności polegające na … Wnioskodawca zakłada, że w czasie realizacji zlecenia, w zależności od potrzeb wnioskodawcy i możliwości czasowych zleceniobiorcy strony umówią się na wykonanie co najmniej jeszcze jednego zlecenia. Zakres prac, które mają być wykonywane na podstawie tych umów nie pokrywa się. Przedmiotem każdej z umów będą zatem inne czynności. Z tytułu przedmiotowych umów będzie wypłacane zleceniobiorcy wynagrodzenie, w zależności od zakresu wykonywanych czynności i rodzaju obowiązków.

Wnioskodawca podkreśla, że dla przedmiotowej sprawy należy rozważyć dwa przypadki tj. w pierwszym przypadku wnioskodawca zawiera ze zleceniobiorcą, umowę zlecenia na czas nieokreślony z możliwością rozwiązania umowy za wypowiedzeniem. W trakcie realizacji przedmiotowej umowy będą zawierane dodatkowe umowy zlecenia na czas określony, obejmujące inny zakres obowiązków. W drugim przypadku wnioskodawca zawiera ze zleceniobiorcą umowę zlecenia po zakończeniu której zostanie zawarta kolejna umowa zlecenia. W trakcie jej realizowania zostaną powierzone zleceniobiorcy dodatkowe prace na podstawie innych umów zlecenia, nie pokrywające się z dotychczasowymi obowiązkami zleceniobiorcy.

W tym stanie faktycznym wnioskodawca powziął wątpliwości czy w momencie zawarcia przez zleceniobiorcę dwóch lub kilku umów zlecenia tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest umowa, która powstała najwcześniej, czy podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym wynikającym z umowy zlecenia, która powstała najwcześniej dotyczy tylko sytuacji, gdy obie umowy zostały zawarte z tym samym płatnikiem. Ponadto, wnioskodawca powziął wątpliwości czy w przypadku zawarcia przez zleceniobiorcę dwóch lub kilku umów zlecenia, zakres obowiązków wynikających z każdej z tych umów musi być różny dla wskazania jako tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi tylko pierwszej umowy zlecenia, czy dla wskazania jako tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi tylko jednej (pierwszej) z umów zlecenia, konieczny jest konkretny odstęp czasu pomiędzy zawarciem przedmiotowych umów z tym samym płatnikiem, czy dla wskazania jako tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi tylko jednej (pierwszej) z umów zlecenia ma znaczenie wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia.

Jak podkreśla wnioskodawca jego intencją jest uzyskanie pisemnej interpretacji w zakresie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców, którzy jednocześnie świadczą pracę na podstawie dwóch lub kilku umów zlecenia zawartych z tym samym zleceniobiorcą.

W ocenie wnioskodawcy osoba, która wykonuje dwie umowy zlecenia, podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym tylko z tytułu jednej z zawartych umów. Co do zasady tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest umowa, która powstała najwcześniej. Z tytułu drugiej umowy obowiązkowe jest tylko ubezpieczenie zdrowotne, natomiast ubezpieczenia emerytalne i rentowe mają charakter dobrowolny.

Uzasadnienia swojego stanowiska wnioskodawca upatruje w treści art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 9 ust. 2 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ponadto, zdaniem wnioskodawcy zleceniobiorca może wskazać jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych umowę zawartą w późniejszym terminie i może jednocześnie zrezygnować z objęcia ubezpieczeniami społecznymi z tytułu umowy zawartej jako pierwsza. Zasada ta zdaniem wnioskodawcy obowiązuje przy zbiegu dwóch umów zleceń, bez znaczenia przy tym jest czy są one zawarte z tym samym czy innym zleceniodawcą.

W konsekwencji w przypadku zawarcia przez płatnika dwóch lub kilku umów z tym samym zleceniobiorcą tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest umowa, która powstała najwcześniej, chyba że zleceniobiorca dokona zmiany tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych rezygnując z ubezpieczenia społecznego w ramach umowy zawartej wcześniej na rzecz zgłoszenia się do ubezpieczenia społecznego z tytułu umowy zawartej jako druga. Przy czym na wybór obowiązkowego tytułu do ubezpieczenia społecznego pomiędzy pierwszą i drugą umową zlecenia nie ma wpływu kwota wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu pierwszej i drugiej umowy ani okres jaki upłynął pomiędzy ich zawarciem.

Jednocześnie wnioskodawca stoi na stanowisku, iż zleceniobiorca będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu tylko jednej umowy zlecenia, jedynie w przypadku gdy umowy zlecenia obejmować będą różne stosunku zobowiązaniowe. W przeciwnym wypadku, dojdzie do obejścia prawa w rozumieniu art. 58 § 1 kodeksu cywilnego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji w części dotyczącej braku obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu drugiej lub kolejnej umowy zlecenia zawartej przez zleceniobiorcę z tym samym zleceniodawcą, w sytuacji, gdy obowiązuje pierwsza umowa zlecenia uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Wprowadzony artykułem 7 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz.U. z 2012, poz.1342) art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.), w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej łub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobami z nimi współpracującymi (o ile nie są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych oraz studentami do ukończenia 26 roku życia).

Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Należy podkreślić, że osoby wykonujące umowę zlecenia w myśl art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek w sytuacji, gdy zostały objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.

W przypadku, gdy zleceniobiorca posiada inny właściwy tytuł do ubezpieczeń społecznych (np. w postaci kolejnej umowy zlecenia zawartej z tym samym lub innym podmiotem) pozostaje zbieg tytułów podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 2 w/w ustawy osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z dwóch lub więcej umów zlecenia jest objęta obowiązkowo tymi ubezpieczeniami ze zlecenia, które rozpoczęła wykonywać najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swoi wniosek być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z drugiej umowy zlecenia lub zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń.

Bez znaczenia prawnego w kontekście podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawartych umów zleceń pozostaje w tym przypadku wysokość wynagrodzeń przysługujących zleceniobiorcy z tytułu świadczenia pracy w ramach tych umów, a także fakt, iż z tytułu umowy zlecenia, która zawarta została najwcześniej zleceniobiorca nie otrzymał (nie otrzymuje) wynagrodzenia. Bez znaczenia pozostaje również, fakt iż zleceniobiorca zawarł kolejne umowy zlecenia z innym podmiotem niż dotychczasowy zleceniobiorca, a także odstęp czasu jaki upłynął pomiędzy tymi umowami.

Zatem, osoba taka obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega jedynie z tytułu pierwszej umowy zlecenia, chyba że złoży oświadczenie o wyborze innej umowy zlecenia jako tytułu do ubezpieczeń społecznych. Wówczas będzie podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu wybranej przez siebie umowy.

Jednocześnie należy podkreślić, iż zakres obowiązków wynikających z każdej umowy zlecenia zawartej przez zleceniobiorcę pozostaje bez znaczenia o ile umowy te (z których wynika taki sam zakres) zawarte będą każda odrębnie z innym zleceniodawcą.

Prawidłowym jest stanowisko wnioskodawcy, iż zleceniobiorca będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu jednej umowy zlecenia jedynie w przypadku, gdy umowy zlecenia obejmować będą różne stosunki zobowiązaniowe.

Ponadto, jednoznacznie ujęty przez ustawodawcę w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zakres przedmiotowy wniosków o wydanie pisemnej interpretacji uniemożliwia Zakładowi interpretację przepisów Kodeksu cywilnego, a także rozstrzygnięcie w świetle tych przepisów czy dochodzi w konkretnym przypadku do obejścia prawa np. w sytuacji gdy umowy zlecenia obejmować będą tożsame stosunku zobowiązaniowe. Z przepisów Kodeksu cywilnego nie wynika bowiem obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej, czy też składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne. Sama zaś problematyka obejścia prawa (pozorności) nie wymaga zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na powyższe ubezpieczenia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zawiadamia zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, iż nie jest właściwy rzeczowo do ustalania obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu co wynika z treści art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z dyspozycją treści art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne w sprawach zasad obliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast w zakresie ustalania obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu (a w konsekwencji obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne) przedsiębiorca winien zwrócić się do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, co wynika z art. 109a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t. j. Dz. U. z 2008, nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 68 ust. 1 lit. c) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r.. Nr 205, poz. 1585) wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenie zdrowotne należy do zadań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z art. 66 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w art. 66 § 1, w terminie czternastu dni od dały doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Interpretacja indywidualna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, z dn. 25.07.2013 r.; znak: DI/100000/451/951/2013