„Zasiłek ciążowy. Moja siostra prowadzi działalność gospodarczą od ponad 5 lat. Opłacała składki zdrowotne, społeczne, chorobowe i zdrowotne, najpierw na tzw. Małym ZUS-ie, następnie po 2 latach, przeszła na duży ZUS, następnie skorzystała ze zniżki i opłacała składki tzw. Mały ZUS plus. Jednak od tego roku kończą się wszelkie zniżki i ponownie będzie opłacać tzw. pełny ZUS. Od 4 miesięcy jest w ciąży. Jak będzie wyglądało wyliczenie dla niej zasiłku macierzyńskiego?”

Za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego przedsiębiorcom przysługuje …

(…) zasiłek macierzyński płatny przez ZUS. Prawo do zasiłku mają jednak tylko ci przedsiębiorcy, którzy są objęci ubezpieczeniem chorobowym i dobrowolnie opłacali składki na to ubezpieczenie. Prawo do zasiłku macierzyńskiego i rodzicielskiego przysługuje, gdy w okresie ubezpieczenia chorobowego:

a) przedsiębiorca urodzi dziecko,

b) przyjmie na wychowanie dziecko (w wieku do 7. roku życia lub 10. roku życia w przypadku dziecka, które ma odroczony obowiązek szkolny) i wystąpi do sądu z wnioskiem o jego przysposobienie,

c) przyjmie dziecko – w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10. roku życia – na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej).

Wysokość zasiłku macierzyńskiego, który przedsiębiorca będzie otrzymywać w czasie urlopu, zależy od wysokości opłacanych przez niego składek (czyli od zadeklarowanej podstawy, od której oblicza się składki) w okresie ostatnich 12 miesięcy przez rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego.

Innymi słowy, podstawę wymiaru zasiłku przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem stanowi przeciętny miesięczny przychód ubezpieczonego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy. Przychodem ubezpieczonego jest kwota od której opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składek.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku uwzględniany jest przychód uzyskany za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, z tytułu którego przysługuje zasiłek. Za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego uważa się także kolejne okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z tego samego tytułu, np. kolejne umowy zlecenia zawarte z tym samym zleceniodawcą, kolejne okresy prowadzenia działalności pozarolniczej.

Przedsiębiorcy, których miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych miałaby być niższa od świadczenia rodzicielskiego, czyli od 1.000 zł, otrzymają podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do wysokości 1.000 zł.

Wysokość wypłacanego zasiłku macierzyńskiego i rodzicielskiego zależy od momentu złożenia deklaracji dotyczącej chęci skorzystania z urlopów macierzyńskiego i rodzicielskiego:

• jeśli w ciągu 21 dni od porodu przedsiębiorca złoży do ZUS deklarację chęci skorzystania od razu z zasiłku przez okres 52 tygodni, czyli za czas odpowiadający urlopowi macierzyńskiemu i rodzicielskiemu pracownika – zasiłek będzie wypłacany w wysokości 80% podstawy
• jeśli w ciągu 21 dni od porodu przedsiębiorca nie złoży do ZUS deklaracji chęci skorzystania z zasiłku macierzyńskiego przez okres 52 tygodni, to:
• przez okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownika będzie otrzymywać zasiłek w wysokości 100% podstawy
• przez okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego zasiłek będzie wynosić 60% podstawy.

Jeśli przedsiębiorca opłaca tzw. mały ZUS lub opłaca preferencyjne składki ZUS podstawa naliczania zasiłku macierzyńskiego czy rodzicielskiego jest niższa, a tym samym przedsiębiorca uzyska niższą kwotę zasiłku macierzyńskiego czy rodzicielskiego.

Paweł Nowak – prawnik