Obowiązujące przepisy procedury cywilnej przewidują możliwość przyznania stronom postępowania na ich wniosek nieodpłatnej pomocy prawnej z urzędu, realizowanej przez profesjonalnych pełnomocników w postaci radcy prawnego lub adwokata; instytucja ta ma na celu zapewnić pomoc fachowego pełnomocnika dla osób, które nie są w stanie ponieść kosztów pełnomocnika z wyboru. Wniosek strony postępowania o ustanowienie takiego pełnomocnika podlega merytorycznemu rozstrzygnięciu przez sąd, który decyduje, czy wnioskująca o to strona taką pomoc powinna otrzymać. Jeżeli decyzja jest pozytywna, sąd nie wskazuje imiennie pełnomocnika z urzędu, ale jedynie zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych o jego wskazanie; tak więc to organ samorządu zawodowego wskazuje imiennie, który adwokat lub radca prawny ma być pełnomocnikiem strony.

 

Ustawa o adwokaturze i ustawa o radcach prawnych wskazują, w jakich formach prawnych adwokaci i radcowie prawni mogą świadczyć swoje usługi; jedną z form prawnych, w ramach której świadczą oni swoje usługi, są spółki osobowe, dla radców prawnych przewidziana jest również umowa o pracę w danej jednostce organizacyjnej. Zagadnieniem, które budzi wątpliwości interpretacyjne, jest charakter prawny świadczonej przez adwokatów lub radców prawnych pomocy prawnej z urzędu, czy jest to swoistego rodzaju stosunek prawny „zlecenia” pomiędzy sądem a fachowym pełnomocnikiem, czy też jest to relacja prawna pomiędzy adwokatem lub radcą prawnym a klientem, na rzecz którego taka pomoc prawna z urzędu ma być świadczona. Jeżeli przyjąć, że byłoby to „zlecenie”, a więc quasi-umowa pomiędzy sądem a adwokatem lub radcą prawnym, to pojawia się kolejna kwestia i pytanie, czy obsługę prawną z urzędu należy zakwalifikować jako osobistą działalność adwokata lub radcy prawnego, czy też działalność spółki, kancelarii prawnej, w ramach której dany adwokat lub radca prawny prowadzi swoją działalność zawodową.

Odpowiedź na powyższe pytania nie jest zagadnieniem czysto teoretycznym, albowiem udzielenie właściwej odpowiedzi determinuje odpowiednie skutki podatkowe dla zainteresowanych.

Z posiadanych informacji wynika, że praktyka sądów w Polsce w tym zakresie nie jest jednolita, albowiem rozliczając honoraria pełnomocników z urzędu, część sądów wystawia im PIT-11, przekazując jednocześnie zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, traktując tym samym pomoc prawną z urzędu jako działalność świadczoną osobiście przez fachowego pełnomocnika. Druga część sądów niejako domaga się faktury od profesjonalnego pełnomocnika, przyjmując tym samym, iż świadczona pomoc prawna z urzędu odbyła się niejako w formie działalności gospodarczej, w ramach której dany pełnomocnik z urzędu realizuje swoją profesję.

Wydaje się, iż należy skłaniać się do odpowiedzi, że forma organizacyjna, w jakiej np. radca prawny wykonuje zawód, decyduje zarówno o relacjach: radca prawny – klient, tj. czy osoba korzystająca z usług prawnych jest klientem radcy prawnego, czy spółki, w ramach której radca prawny wykonuje zawód, jak również o statusie radcy prawnego w sferze prawno-podatkowej. Jeżeli więc pomoc prawną świadczy radca prawny wykonujący zawód w ramach spółki osobowej, usługodawcą jest spółka osobowa i w takiej sytuacji bez znaczenia pozostaje fakt, czy pomoc prawna jest świadczona na podstawie umowy z klientem, czy też jest świadczona z urzędu.

W związku z powyższym do resortu sprawiedliwości skierowano następujące pytania:

Jaki jest charakter prawny świadczonej przez adwokatów lub radców prawnych pomocy prawnej z urzędu, czy ma znamiona „zlecenia” sądu, czy też jest stosunkiem prawnym pomiędzy pełnomocnikiem z urzędu a jego klientem?
Mając na względzie odpowiedź na pytanie nr 1, jak sądy powinny rozliczać honoraria pełnomocników z urzędu?
Czy z uwagi na istniejące wątpliwości interpretacyjne w przedstawionym powyżej zakresie nie jest zasadne wydanie interpretacji podatkowej ogólnej przez Pana Ministra właśnie w celu usunięcia zaistniałych ww. rozbieżności w wykładni przepisów prawa podatkowego?

W odpowiedzi na powyższe została przedstawiona opinia ministra sprawiedliwości z dnia 28 maja 2013 r. nr DPrC-I-071-41/13.

„Zgodnie z art. 117 § 5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.), zwanej dalej »k.p.c.«, sąd uwzględnia wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, jeżeli udział adwokata lub radcy prawnego uzna za potrzebny. Przepis art. 117.3 § 1 i 2 k.p.c. stanowi zaś, że o wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego sąd zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych, która wyznacza adwokata lub radcę prawnego niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie dwóch tygodni, zawiadamiając o tym sąd. Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego przez sąd jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego, co wynika z art. 118 § 1 k.p.c. Adwokat lub radca prawny ustanowiony przez sąd jest obowiązany zastępować stronę do prawomocnego zakończenia postępowania, chyba że z postanowienia sądu wynika, iż obowiązek zastępowania strony ustaje wcześniej (§ 2 art. 118 k.p.c). Z ważnych przyczyn adwokat lub radca prawny może wnosić o zwolnienie od obowiązku zastępowania strony w procesie. Sąd, zwalniając adwokata lub radcę prawnego, zwraca się jednocześnie do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych o wyznaczenie innego adwokata lub radcy prawnego (§ 3 art. 118 k.p.c).

Jak wynika z wyżej przytoczonych przepisów ustanowienie adwokata lub radcy prawnego przez sąd jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego. Charakter prawny pełnomocnictwa, zarówno na gruncie prawa procesowego, jak i prawa materialnego, pozostaje sporny w doktrynie.

Z jednej strony prezentowany jest bowiem pogląd, że pełnomocnictwo procesowe powstaje w drodze dwustronnej czynności prawnej, na podstawie której mocodawca upoważnia wybraną osobę do dokonywania w jego imieniu czynności procesowych, a druga osoba to upoważnienie przyjmuje.

Część doktryny stoi natomiast na stanowisku, że pełnomocnictwo jako akt prawa publicznego jest czynnością procesową jednostronną, tworzącą stosunek między mocodawcą, pełnomocnikiem i innymi uczestnikami oraz sądem jako organem władzy publicznej, upoważniającą pełnomocnika do podejmowania – w określonym zakresie – czynności procesowych w imieniu mocodawcy, z bezpośrednimi dla niego skutkami (vide: J. Gudowski, »Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze«, wydanie 4, str. 420 i nast.). U podstaw tego stosunku leży umowa pełnomocnika z mocodawcą. Jeżeli natomiast pełnomocnika ustanowi sąd na podstawie art. 117 k.p.c. lub art. 5601 k.p.c, postanowienie sądu zastępuje oświadczenie strony i jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego. Konsekwencją powyższego jest utrwalony w judykaturze pogląd, iż w kwestiach nieuregulowanych do pełnomocnictwa ustanawianego z urzędu stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące pełnomocnictwa procesowego, którego źródłem jest oświadczenie woli strony jako mocodawcy. Dotyczy to w szczególności przepisów o wypowiedzeniu pełnomocnictwa adwokatowi (radcy prawnemu), którego dla strony ustanowił sąd (vide: postanowienie SN z 24 maja 2012 r., VCZ 11/12). Zwolnienie z obowiązku zastępowania jest równoznaczne z wygaśnięciem pełnomocnictwa procesowego, a wyznaczenie innego adwokata lub radcy prawnego oznacza powstanie nowego stosunku pełnomocnictwa procesowego. Ustanie stosunku pełnomocnictwa oraz powstanie nowego nie następuje natomiast w przypadku wyznaczenia na podstawie art. 118 § 4 k.p.c. innego adwokata lub radcy prawnego w celu podjęcia czynności poza siedzibą sądu orzekającego. W tym przypadku wyznaczony inny adwokat (radca prawny) odgrywa rolę substytuta pełnomocnika ustanowionego przez sąd.

Relacje zachodzące pomiędzy stroną a wyznaczonym dla niej adwokatem (radcą prawnym) z urzędu należy oceniać jak pomiędzy mocodawcą a pełnomocnikiem, któremu udzielone zostało pełnomocnictwo procesowe (postanowienie SN z 21 kwietnia 1999 r., I CKN 1423/98, niepubl.).

W świetle powyższych rozważań, niezależnie od spornego w doktrynie charakteru pełnomocnictwa, wskazać należy na zasadność poglądu, iż ustanowienie pełnomocnika z urzędu kreuje stosunek pomiędzy adwokatem (radcą prawnym) a stroną, dla której został ustanowiony. Do tak powstałego pełnomocnictwa stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące pełnomocnictwa procesowego, którego źródłem jest oświadczenie woli strony jako mocodawcy. Postanowienie sądu o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu ma zaś jedynie to znaczenie, że zastępuje oświadczenie samej strony. Stosunek pełnomocnictwa procesowego powstaje z chwilą uprawomocnienia się tego postanowienia, z tym że do czasu wyznaczenia konkretnego adwokata lub radcy prawnego pełnomocnictwo to ma charakter blankietowy.

Na gruncie obowiązujących przepisów brak jest podstaw do twierdzenia, jakoby ustanowienie przez sąd pełnomocnika z urzędu kreowało jakiś stosunek prawny pomiędzy sądem a adwokatem (radcą prawnym) ustanowionym z urzędu, w szczególności stosunek zlecenia. Wskazać w tym miejscu należy, iż pełnomocnictwo procesowe jako instytucja prawa publicznego jest stosunkiem niezależnym i samodzielnym. Nie musi ono zatem łączyć się z innym stosunkiem prawnym (podstawowym) o charakterze prywatnoprawnym (przeważnie zlecenia), choć najczęściej tak się zdarza.

Formę wykonywania zawodu przez adwokatów i radców prawnych określa, jak trafnie wskazuje się w interpelacji, odpowiednio ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188, z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65, z późn. zm.). Wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu powinno być zatem rozliczane stosownie do formy, w jakiej wyznaczony adwokat (radca prawny) wykonuje swój zawód.”

Stanowisko ministra sprawiedliwości odnośnie do sposobu rozliczania wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu stoi w sprzeczności z poglądem ministra finansów dotyczącym kwalifikowania przychodów uzyskiwanych od sądu przez adwokatów, radców prawnych z tytułu świadczenia przez nich pomocy prawnej z urzędu do odpowiedniego źródła określonego w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, który jest znany od lat i pozostaje wciąż aktualny. Został bowiem wyrażony w urzędowej interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 4 września 2002 r., nr PB5/KD-033-317-2122/02.

Na potwierdzenie powyższego stanowiska pragnę zwrócić uwagę m.in. na unormowania dotyczące wykonywania zawodów prawniczych.

Stosownie do postanowień art. 4a ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz w spółce:

cywilnej lub jawnej, w której wspólnikami są adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069, z późn. zm.);
partnerskiej, w której partnerami są adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej;
komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, w której komplementariuszami są adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.
Na podstawie art. 21 ust. 3 ww. ustawy adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym wyznaczył swoją siedzibę zawodową.

Oznacza to, że niezależnie od formy, w jakiej adwokat wykonuje swój zawód, pomoc prawna z urzędu wykonywana jest osobiście przez adwokata, a nie kancelarię, zespół adwokacki czy spółkę.

Przy czym ustanawianie adwokata lub radcy prawnego z urzędu jest regulowane przez różne akty prawne z zakresu procedury sądowej.

Przykładowo przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.) uprawniają prezesa sądu do wyznaczenia mu obrońcy z urzędu w sytuacji, gdy oskarżony nie ma obrońcy z wyboru i spełnia określone kryteria (art. 81 § 1 K.p.k.).

Z kolei przywołane przez ministra sprawiedliwości regulacje ustawy Kodeks postępowania cywilnego stanowią, iż strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub części może domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego. Stronom niezwolnionym od kosztów sądowych, lecz mogącym wykazać, że nie są w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego, również przysługuje wniesienie do sądu wniosku o ustanowienie pomocy prawnej z urzędu (art. 117 K.p.c.).

O wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego sąd zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych (art. 117.3 § 1 K.p.c.). Właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych wyznacza adwokata lub radcę prawnego niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie dwóch tygodni, zawiadamiając o tym sąd. W zawiadomieniu właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych wskazuje imię i nazwisko wyznaczonego adwokata lub radcy prawnego oraz jego adres do doręczeń (art. 117.3 § 2 K.p.c.).

Natomiast na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.) prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 244 § 1 ustawy).

Jednocześnie sąd zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej, rady okręgowej izby radców prawnych, Krajowej Rady Doradców Podatkowych lub Krajowej Rady Rzeczników Patentowych o wyznaczenie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 253 ww. ustawy).

Wynagrodzenia dla adwokatów i radców prawnych z tytułu świadczonych przez nich usług nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu regulują rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.:

w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461) oraz
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 490).
Na podstawie ww. rozporządzeń koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują m.in. niezbędne, udokumentowane wydatki adwokata lub radcy prawnego (a nie zespołu czy spółki, o których mowa w przywołanym wyżej przepisie), a otrzymanie przez adwokata lub radcę prawnego od sądu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej wymaga złożenia przez adwokata, radcę prawnego stosownego wniosku.

Stosownie natomiast do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce:

cywilnej lub jawnej, w której wspólnikami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069, z późn. zm.);
partnerskiej, w której partnerami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej;
komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, w której komplementariuszami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej
– której wyłącznym przedmiotem działalności jest świadczenie pomocy prawnej.

Radca prawny jest zobowiązany zawiadomić radę właściwej okręgowej izby radców prawnych o podjęciu wykonywania zawodu i formach jego wykonywania, o adresie i nazwie kancelarii lub spółki, a także o każdej zmianie tych informacji (art. 8 ust. 3 ustawy o radcach prawnych).

Przechodząc na grunt przepisów podatkowych, należy wskazać, iż w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, ustawodawca wymienił źródła przychodów, wyodrębniając m.in. działalność wykonywaną osobiście (pkt 2), pozarolniczą działalność gospodarczą (pkt 3) czy stosunek pracy i stosunki pokrewne (pkt 1). Dokonany przez ustawodawcę podział źródeł przychodów ma charakter rozłączny. Konsekwencją tego jest specyficzny, różny dla odmiennych źródeł przychodów sposób obliczania dochodu i odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy.

Zgodnie z definicją działalności gospodarczej zawartą w art. 5a pkt 6 ustawy działalność gospodarcza albo pozarolnicza działalność gospodarcza oznacza działalność zarobkową:

wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Ustawodawca wykluczył zatem z działalności gospodarczej przychody, które są zaliczane do innych źródeł przychodów, w tym z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zgodnie z art. 13 pkt 6 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się: przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Przychody adwokatów, radców prawnych otrzymane od sądu z tytułu opłat za świadczone z urzędu czynności adwokackie lub czynności radców prawnych stanowią przychód kwalifikowany do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 6 ustawy, od którego sąd jako płatnik winien pobrać zaliczkę na podatek na zasadach określonych w art. 41 ustawy.

Bez znaczenia w tym przypadku pozostaje, czy sąd, ustanawiając z urzędu adwokata lub radcę prawnego, wyznacza go, jak ma to miejsce w przypadku obrońcy z urzędu, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania karnego, czy o wyznaczenie adwokata, radcy prawnego sąd zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej czy rady okręgowej izby radców prawnych (na zasadach określonych w ustawie Kodeks postępowania cywilnego, czy też ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Zarówno bowiem w sytuacji wyznaczenia obrońcy z urzędu, jak i zwrócenia się do właściwej okręgowej rady adwokackiej czy rady okręgowej izby radców prawnych o wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego chodzi o „zlecenie” przez sąd czynności pomocy prawnej. Dlatego też wyznaczanie adwokata lub radcy prawnego przez właściwy samorząd korporacyjny jest jedynie kwestią techniczną, która w ocenie Ministerstwa Finansów pozostaje bez wpływu na kwalifikację przychodu uzyskanego przez adwokatów, radców prawnych wykonujących czynności pomocy prawnej z urzędu do źródła, o którym mowa w art. 13 pkt 6 ustawy.

Ponadto zwrot „zlecił wykonanie określonych czynności” w odniesieniu do relacji sąd – adwokat czy sąd – radca prawny, ustanowieni z urzędu, nie oznacza zlecenia w sensie cywilistycznym, tj. pomiędzy pełnomocnikiem (obrońcą) ustanowionym z urzędu a sądem nie powstaje żaden stosunek prawny, sąd nie ponosi odpowiedzialności za działania lub zaniechania adwokata lub radcy prawnego, oni zaś nie ponoszą odpowiedzialności wobec sądu. Słowo „zleca” należy rozumieć wyłącznie jako ustanowienie – na podstawie odrębnych przepisów – profesjonalnego pełnomocnika strony do wykonania czynności pomocy prawnej.

Niezależnie od powyższego pragnę zauważyć, iż kwalifikacja przychodów uzyskiwanych przez adwokatów czy radców prawnych ustanowionych z urzędu do odpowiedniego źródła określonego w art. 10 ust. 1 ustawy wciąż budzi wątpliwości wśród składów orzekających sądów administracyjnych. Brak jednolitości w orzecznictwie doprowadził do skierowania w dniu 28 stycznia 2013 r. do Naczelnego Sądu Administracyjnego w tym przedmiocie pytania prawnego o następującej treści: „czy wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu należy kwalifikować do źródła przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.f., czy też do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 tej ustawy?”
Powyższe zagadnienie prawne zostało przedstawione do rozpoznania składowi całej izby Naczelnego Sądu Administracyjnego pod syng. akt II FPS 1/13. Do dnia dzisiejszego rozstrzygnięcie nie zapadło.

W związku z powyższym do czasu podjęcia przedmiotowej uchwały przez całą izbę Naczelnego Sądu Administracyjnego wydawanie interpretacji ogólnej przez ministra finansów należy uznać za przedwczesne.